Cẩn trọng trong đề xuất bổ sung sân bay

Theo tờ trình Quy hoạch phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Cục Hàng không Việt Nam (HKVN) đã đề xuất đến năm 2030, cả nước có 28 sân bay, bao gồm 13 sân bay quốc tế và 15 sân bay nội địa.

Ðến năm 2050, số lượng sân bay cả nước cũng chỉ dừng ở con số 30, gồm 15 sân bay quốc tế và 15 sân bay nội địa. Như vậy, so với hệ thống 22 sân bay hiện tại, cả nước sẽ bổ sung các sân bay gồm: Long Thành, Nà Sản (Sơn La), Lai Châu, Cao Bằng, Sa Pa (Lào Cai), Phan Thiết (Bình Thuận), Quảng Trị. Tuy nhiên, mới đây, có một số địa phương đề xuất bổ sung phát triển sân bay vào quy hoạch, bao gồm Ninh Bình, Hà Tĩnh, Ninh Thuận, Bạc Liêu, Bình Phước, Bắc Giang, Hà Giang... Các tỉnh này đều không nằm trong danh sách quy hoạch sân bay mà Cục HKVN xây dựng. Thí dụ, mới đây nhất, UBND tỉnh Bình Phước kiến nghị Bộ Giao thông vận tải nếu không lựa chọn bổ sung sân bay Bình Phước thì bổ sung sân bay Tếch-ních (Technique) Hớn Quản vào quy hoạch. Tương tự, tỉnh Bắc Giang cũng kiến nghị về dự thảo quy hoạch của Cục HKVN, cho phép chuyển sân bay Kép (quân sự) sang sân bay lưỡng dụng.

Trước kiến nghị của nhiều địa phương, các chuyên gia nhận định, đề xuất làm sân bay phải trên cơ sở bảo đảm hiệu quả tài chính và khả năng phục vụ. Thí dụ, việc bổ sung sân bay Ninh Bình vào quy hoạch mạng cảng hàng không là khó khả thi vì quá gần các sân bay: Nội Bài, Thọ Xuân; nhu cầu đi lại bằng đường hàng không thấp và chi phí xây dựng sân bay chắc chắn sẽ cao vì đây là khu vực có nền đất yếu. Do đó, trong quy hoạch phát triển sân bay đến năm 2030, cơ quan nhà nước chưa dành sự ưu tiên đầu tư cho Ninh Bình, nhất là trong bối cảnh nguồn lực hạn hẹp như hiện nay. Trên thế giới, thông thường trong cự ly 400 km, chỉ phát triển phương thức vận tải bằng ô-tô, đường bộ cao tốc, còn ở Việt Nam, nhiều nơi chỉ cách nhau từ 100 đến 200 km vẫn muốn đầu tư làm sân bay là thiếu khả thi.

Quy hoạch phát triển là yếu tố cần thiết, nhưng nếu quy hoạch sai sẽ gây lãng phí rất lớn cho đất nước. Trong trường hợp quy hoạch sân bay, các địa phương cần cân nhắc đầy đủ các yếu tố kinh tế - xã hội, tính toán chi tiết nhu cầu đi lại, du lịch và xuất, nhập khẩu với đầy đủ các yếu tố kinh tế - xã hội chứ không phải chỉ dựa vào mong muốn. Theo ý kiến của Cục HKVN, việc bổ sung sân bay vào quy hoạch là cần thiết, nhưng quy hoạch cảng hàng không, sân bay cần bảo đảm sự đồng bộ của mạng sân bay trong phạm vi cả nước và tính toán theo thời kỳ quy hoạch cụ thể, đáp ứng nhu cầu vận chuyển. Cần hết sức cẩn trọng, tính toán kỹ lưỡng, có tầm nhìn xa, rộng và thấu đáo về điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đồng thời đặt lợi ích quốc gia lên hàng đầu, để “liệu cơm, gắp mắm”, tránh những hệ lụy tiêu cực từ cách đầu tư phát triển kinh tế theo kiểu “hội chứng”, phong trào.