Cần phải nhắc lại rằng, hơn hai năm trước, ngày 21-12-2017, Văn phòng Chính phủ đã phát đi Thông báo kết luận số 590/TB-VPCP của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đối với nội dung Kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản, cổ phần hóa, thoái vốn và tái cơ cấu ACV.
Căn cứ thông báo này, vài ngày sau, ngày 5-1-2018, Thanh tra Chính phủ phát Thông báo kết luận số 27/TB-TTCP, khẳng định các chi nhánh cảng hàng không thu tiền sử dụng sân đường dẫn vào nhà ga hàng không đối với ô-tô đưa, đón trả khách là không đúng quy định của pháp luật về đất đai, do không phải nộp tiền sử dụng đất.
Do vậy, dẫn lại Thông báo kết luận số 590/TB-VPCP, Thanh tra Chính phủ cho biết, Phó Thủ tướng đã giao Bộ GTVT chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính đề xuất phương án xử lý đối với việc thu tiền dịch vụ và đường dẫn của các cảng hàng không thuộc quản lý của ACV.
Tuy nhiên, tại cuộc họp bàn phương án xử lý với Bộ Tài chính vào ngày 23-1-2018, Bộ GTVT đưa ra quan điểm, việc ACV thu giá dịch vụ là cần thiết để bù đắp nguồn vốn đã đầu tư và cần có nguồn này để duy tu, bảo trì, bảo dưỡng, quản lý khai thác hệ thống kết cấu hạ tầng cảng hàng không. Bộ GTVT đề xuất sẽ chỉ đạo nghiên cứu đề xuất bổ sung dịch vụ này vào danh mục dịch vụ phi hàng không thiết yếu tại cảng hàng không. Trước mắt, Bộ GTVT kiến nghị Phó Thủ tướng chưa áp dụng yêu cầu này.
Câu chuyện trên nhùng nhằng trong hơn hai năm, cho tới khi Bộ GTVT ra thông báo số 65/TB-BGTVT, ấn định trách nhiệm của ACV, một đơn vị được giao quản lý hệ thống 21 cảng hàng không trên cả nước. Ðây đều là các sân bay được đầu tư bằng vốn ngân sách. Trong đó, ngoài hệ thống đường băng, sân đỗ, ACV còn quản lý, khai thác hệ thống giao thông phục vụ hoạt động khu vực sân bay để kết nối với hệ thống giao thông khác.
Với chỉ đạo này, về nguyên tắc, sau ngày 31-3-2020, nếu ACV vẫn cứ thu phí ra vào sân bay, thì sẽ vi phạm chỉ đạo của Bộ GTVT. Nhưng nếu không thu, thì có thể nhìn thấy nguy cơ ùn tắc giao thông tại các sân bay lớn, nhất là khi dịch Covid-19 được chấm dứt, ngành hàng không khôi phục tăng trưởng.
Tại hai sân bay đông nhất cả nước là Tân Sơn Nhất và Nội Bài, trong điều kiện bình thường, lượng khách qua lại mỗi ngày khoảng từ
100.000 - 130.000 lượt. Ði kèm với lượng khách này là không dưới 10.000 lượt xe ô-tô ra vào đón khách mỗi ngày. Lượng khách và ô-tô qua hai sân bay này đang tăng đều hằng năm, tỷ lệ thuận theo tăng trưởng của ngành hàng không. Việc thu phí ra vào sân bay đối với các phương tiện không chỉ giúp tạo nguồn thu mà còn giúp giảm tải, giảm nguy cơ ùn tắc giao thông tại các sân bay.
Thiết nghĩ, từ góc độ quản lý nhà nước, việc xây dựng thiết chế để doanh nghiệp được chủ động trong giải pháp quản lý hạ tầng sân bay, giúp cho ngành hàng không phát triển bền vững là điều hết sức cần thiết.
