Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các hội nghị cấp cao liên quan thành công tốt đẹp

Chiều 15-11, diễn ra lễ bế mạc Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các hội nghị cấp cao liên quan, với sự tham dự của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, đại diện các cơ quan của Ðảng, Quốc hội và Chính phủ Việt Nam, cùng lãnh đạo các nước ASEAN...

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chuyển giao vai trò Chủ tịch ASEAN cho Bru-nây. Ảnh: TRẦN HẢI
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chuyển giao vai trò Chủ tịch ASEAN cho Bru-nây. Ảnh: TRẦN HẢI

Phát biểu ý kiến tại lễ bế mạc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, với tinh thần "Gắn kết và chủ động thích ứng", vượt qua rào cản không gian, thời gian lẫn hình thức tương tác, các đại biểu đã có những ngày làm việc rất hiệu quả. Lãnh đạo các nước ASEAN đã trao đổi, thống nhất nhiều biện pháp quyết liệt, thiết thực đẩy mạnh hợp tác ứng phó và vượt qua các thách thức mà ASEAN phải đối mặt, trong đó có dịch Covid-19, giữ vững đà hợp tác và đưa ra những định hướng lớn cho Cộng đồng ASEAN phát triển ngày càng vững mạnh, thật sự trở thành hạt nhân của khu vực, với người dân luôn ở vị trí trung tâm. Thủ tướng cũng cho biết, tại hội nghị lần này, nhiều nội dung quan trọng đã được nhất trí, tạo động lực mới cho quan hệ giữa ASEAN với các đối tác, khẳng định cam kết mạnh mẽ với hợp tác đa phương cũng như liên kết và tự do hóa kinh tế. Chia sẻ quan điểm về các vấn đề khu vực và quốc tế đang nổi lên, các bên nhất trí vai trò trung tâm của ASEAN cần được duy trì và tiếp tục phát huy, thúc đẩy đối thoại, hợp tác, ngăn ngừa xung đột, xây dựng lòng tin, kiến tạo cấu trúc khu vực rộng mở, minh bạch, bao trùm và dựa trên luật lệ. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, nhiều sáng kiến của ASEAN về hợp tác ứng phó dịch Covid-19 và các nguy cơ dịch bệnh đã được công bố và đưa vào triển khai.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, sau hơn 50 năm hình thành và phát triển, ASEAN tiếp tục khẳng định sức mạnh của tình đoàn kết, năng lực tự cường và khả năng thích ứng linh hoạt với các thách thức. Thủ tướng khẳng định, với những hành trang phong phú của năm 2020 và của các năm trước đây, ASEAN có thể tự tin vững bước vào thập niên thứ sáu. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng bày tỏ tin tưởng, Bru-nây Ða-rút-xa-lam, trong vai trò Chủ tịch kế tiếp, sẽ tiếp tục đưa ASEAN tiến lên phía trước, hướng tới một Cộng đồng ASEAN với tầm nhìn liên kết sâu rộng, chủ động thích ứng, phục hồi toàn diện và phát triển bền vững. (Toàn văn bài phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đăng số báo ra hôm nay).

* Tại lễ bế mạc, Việt Nam đã thực hiện nghi lễ chuyển giao vai trò Chủ tịch ASEAN cho Bru-nây Ða-rút-xa-lam, nước Chủ tịch ASEAN năm 2021. Sau lễ chuyển giao, Quốc vương Bru-nây Ða-rút-xa-lam Hát-xa-nan Bôn-ki-a phát biểu ý kiến tiếp nhận chức Chủ tịch ASEAN từ Việt Nam. Quốc vương Bru-nây chúc mừng Việt Nam đã hoàn thành thành công nhiệm vụ Chủ tịch ASEAN năm 2020; khẳng định, Bru-nây sẽ tiếp nối những thành công của Việt Nam để cùng đẩy mạnh quá trình xây dựng Cộng đồng ASEAN...

* Ngay sau lễ bế mạc, thay mặt nước Chủ tịch ASEAN năm 2020, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì họp báo quốc tế thông báo về kết quả Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các hội nghị cấp cao liên quan.

Phát biểu ý kiến tại cuộc họp báo, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vui mừng thông báo, Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các hội nghị cấp cao liên quan đã kết thúc tốt đẹp, với hơn 20 phiên họp cấp cao. Hơn 80 văn kiện đã được ký kết, thông qua, số lượng lớn nhất từ trước đến nay. Thủ tướng nhấn mạnh, hội nghị đã thảo luận những vấn đề thiết thực, cụ thể với các nước và người dân ASEAN, trong đó có những giải pháp cần thiết để phòng, chống dịch Covid-19, phục hồi nền kinh tế. ASEAN cũng đã thảo luận về vấn đề an ninh, hòa bình trong khu vực và giữa ASEAN với các đối tác nhằm tăng cường hiểu biết lẫn nhau.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các hội nghị cấp cao liên quan, các nhà lãnh đạo đều khẳng định, trong giai đoạn hiện nay, vấn đề hợp tác vì hòa bình, ổn định trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Tinh thần thượng tôn pháp luật, tôn trọng chủ quyền và các quyền chính đáng của các quốc gia theo luật pháp quốc tế đã được các nước đề cao và khẳng định. Lãnh đạo các nước đều quyết tâm và khẳng định cùng nhau xây dựng khu vực Biển Ðông hòa bình, ổn định, hữu nghị và hợp tác, nơi tự do hàng hải và hàng không phải được bảo đảm, mọi hoạt động trên biển đều dựa trên khuôn khổ luật pháp quốc tế, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982). Các nước dự hội nghị đề cao việc kiềm chế, thực hiện nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Ðông (DOC), ASEAN và Trung Quốc sớm xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Ðông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982.

Thủ tướng khẳng định, Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các hội nghị cấp cao liên quan đã thành công tốt đẹp, mở ra những con đường mới cho ASEAN và nâng tầm hợp tác với các đối tác để cùng hợp tác, cùng phát triển vì hòa bình, thịnh vượng trong thời gian tới.

* Trước đó, sáng 15-11, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì, điều hành Hội nghị cấp cao trực tuyến ASEAN - Liên hợp quốc lần thứ 11, với sự tham dự của lãnh đạo các nước ASEAN, Tổng Thư ký Liên hợp quốc A.Gu-tê-rét và Tổng Thư ký ASEAN Lim Giốc Hoi.

Phát biểu ý kiến khai mạc hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh ý nghĩa kỷ niệm 75 năm thành lập Liên hợp quốc và 20 năm diễn ra Hội nghị cấp cao đầu tiên giữa ASEAN và Liên hợp quốc. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, Liên hợp quốc thật sự là động lực cho nỗ lực quốc tế trong bảo đảm hòa bình và thúc đẩy phát triển bền vững. Các nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc là nền tảng điều chỉnh các mối quan hệ quốc tế ngày nay. Trong khi đó, ASEAN đã khẳng định vai trò trung tâm và không thể thiếu trong thúc đẩy đối thoại và hợp tác vì hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực và tham gia đóng góp tích cực vào các nỗ lực toàn cầu do Liên hợp quốc khởi xướng. Thủ tướng khẳng định, quan hệ ASEAN - Liên hợp quốc đã trở thành hình mẫu cho hợp tác giữa Liên hợp quốc với các tổ chức khu vực; nhấn mạnh, cần tiếp tục thúc đẩy mối quan hệ đối tác toàn diện ASEAN - Liên hợp quốc vượt qua thời điểm khó khăn hiện nay và đóng góp hiệu quả cho phục hồi và tăng trưởng bền vững của thế giới.

Tổng Thư ký Liên hợp quốc khẳng định ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN, đánh giá cao việc Việt Nam điều phối và dẫn dắt thành công các nỗ lực của ASEAN, hợp tác với các đối tác, ứng phó hiệu quả với Covid-19; nêu rõ, Liên hợp quốc tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng, giảm thiểu các tác động của Covid-19, qua đó triển khai thành công Khung phục hồi tổng thể, bao trùm, tự cường và bền vững. Liên hợp quốc đánh giá cao những đóng góp của In-đô-nê-xi-a và Việt Nam, đại diện của ASEAN trong Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, ghi nhận những đóng góp quan trọng của ASEAN vào các nỗ lực thúc đẩy hòa bình, an ninh quốc tế của Liên hợp quốc.

Các nước ASEAN đề nghị Liên hợp quốc hỗ trợ triển khai các sáng kiến ứng phó với Covid-19, nâng cao năng lực y tế dự phòng cho khu vực, nhất là vùng sâu, vùng xa và kém phát triển. ASEAN đánh giá cao Liên hợp quốc cam kết chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ kỹ thuật xây dựng, triển khai Khung phục hồi tổng thể; hoan nghênh Liên hợp quốc phát huy vai trò quan trọng trong bảo đảm vắc-xin và phương pháp điều trị Covid-19 trở thành hàng hóa công cộng, được cung ứng đồng đều.

Ðể triển khai Kế hoạch hành động giai đoạn tiếp theo 2021-2025, hai bên nhấn mạnh cần tiếp tục dành sự quan tâm và nguồn lực nhiều hơn cho phối hợp liên ngành, thúc đẩy quyền năng, vai trò của phụ nữ đối với hòa bình, an ninh, nâng tầm hợp tác tiểu vùng, thu hẹp khoảng cách phát triển, tăng trưởng đồng đều và bao trùm, phát triển nguồn nhân lực bền vững, bảo đảm công bằng xã hội, thích ứng biến đổi khí hậu, phòng, chống, giảm nhẹ thiên tai. Hai bên nhất trí triển khai hiệu quả Lộ trình tương hỗ thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN năm 2025 và Chương trình nghị sự Liên hợp quốc về phát triển bền vững năm 2030; khẳng định cam kết tiếp tục đóng góp ủng hộ nỗ lực củng cố hệ thống thương mại đa phương quốc tế minh bạch, hoạt động dựa trên luật lệ.

Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, các bên khẳng định tầm quan trọng của tinh thần trách nhiệm quốc gia trong xây dựng hòa bình, duy trì ổn định, bảo đảm an ninh, an toàn trong khu vực, nhất là trong bối cảnh dịch Covid-19 đang tiếp tục là nguy cơ lớn, đe dọa trực tiếp đến đời sống kinh tế - xã hội các nước. Hai bên khẳng định chia sẻ tầm nhìn và cam kết vì những mục tiêu chung là đề cao luật pháp quốc tế, thúc đẩy chủ nghĩa đa phương và xây dựng trật tự khu vực và quốc tế dựa trên luật lệ.

Các nhà lãnh đạo nhấn mạnh mục tiêu phấn đấu xây dựng Biển Ðông thành vùng biển hòa bình, ổn định, an ninh và an toàn, sẵn sàng thúc đẩy đối thoại và xây dựng lòng tin, thực hiện ngoại giao phòng ngừa trong khu vực, trên các nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc, luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982. Trên cơ sở đó, các nhà lãnh đạo kêu gọi thực hiện đầy đủ DOC và sớm xây dựng COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, ASEAN luôn là đối tác quan trọng và tin cậy của Liên hợp quốc trong bảo đảm hòa bình và an ninh quốc tế; nhấn mạnh, trong bối cảnh đầy khó khăn, thách thức hiện nay, ASEAN và Liên hợp quốc cần tiếp tục hợp tác chặt chẽ thúc đẩy các giá trị hướng tới hòa bình, tăng cường đối thoại và hợp tác, định hình một trật tự khu vực và toàn cầu hoạt động dựa trên luật lệ, xây dựng các chuẩn mực ứng xử giữa các quốc gia được điều chỉnh bởi luật pháp quốc tế. Thủ tướng giới thiệu với Liên hợp quốc các nỗ lực của ASEAN trong xây dựng Cộng đồng, kiểm soát dịch bệnh Covid-19 trên tinh thần gắn kết và chủ động thích ứng; đồng thời khẳng định tiếp tục phối hợp chặt chẽ, kịp thời và chủ động ứng phó trước các thách thức xuyên quốc gia đang đe dọa ổn định và phát triển toàn cầu.

Về tình hình Biển Ðông, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định quan điểm của Việt Nam phù hợp với lập trường nguyên tắc của ASEAN đã được khẳng định tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 36, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 cũng như tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37, nhằm xây dựng Biển Ðông thành vùng biển của hòa bình, ổn định và hợp tác. Thủ tướng nêu rõ cần tránh các hành động gia tăng căng thẳng, không quân sự hóa, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982; cam kết thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC và tiếp tục các nỗ lực đạt COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm UNCLOS 1982.

Kết thúc hội nghị, các nhà lãnh đạo ASEAN và Tổng Thư ký Liên hợp quốc ghi nhận việc hai bên thông qua Kế hoạch hành động ASEAN - Liên hợp quốc giai đoạn 2021-2025. Ðồng thời, Chủ tịch hội nghị sẽ ra Tuyên bố Chủ tịch phản ánh các kết quả Hội nghị cấp cao ASEAN - Liên hợp quốc lần thứ 11.

* Cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị cấp cao các nước tham gia đàm phán Hiệp định Ðối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) lần thứ 4. Hội nghị diễn ra theo hình thức trực tuyến. Cùng tham dự, có lãnh đạo các nước ASEAN, lãnh đạo các nước: Ô-xtrây-li-a, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Niu Di-lân, cùng Tổng Thư ký ASEAN.

Phát biểu ý kiến khai mạc hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, thời gian qua, các nước tham gia đàm phán Hiệp định RCEP đã cùng nhau kiên cường vượt qua khó khăn, nỗ lực giải quyết các vấn đề còn tồn đọng. Sau tám năm làm việc đầy khó khăn, năm 2020, các nước đã chính thức kết thúc đàm phán Hiệp định RCEP và đi đến ký kết nhân dịp Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các hội nghị cấp cao liên quan. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, trong bối cảnh thế giới và khu vực đang đối mặt những trở lực to lớn không chỉ từ dịch Covid-19 mà còn từ sự suy giảm của thương mại quốc tế, việc kết thúc đàm phán Hiệp định RCEP, một hiệp định thương mại tự do có quy mô lớn nhất thế giới, sẽ là thông điệp mạnh mẽ khẳng định vai trò đi đầu của ASEAN trong việc ủng hộ hệ thống thương mại đa phương, đóng góp vào tạo lập cấu trúc thương mại mới của khu vực, thuận lợi hóa thương mại một cách bền vững và phát triển chuỗi cung ứng đang bị gián đoạn do dịch Covid-19, cũng như hỗ trợ quá trình hồi phục sau đại dịch.

Hội nghị thông qua Tuyên bố chung của các nhà lãnh đạo về Hiệp định RCEP và Tuyên bố của các Bộ trưởng về sự tham gia của Ấn Ðộ vào Hiệp định RCEP. Theo Tuyên bố chung của các nhà lãnh đạo về Hiệp định RCEP, đây là hiệp định thương mại tự do thế hệ mới tham vọng nhất do ASEAN khởi xướng, góp phần nâng cao vai trò trung tâm của ASEAN trong khuôn khổ khu vực và tăng cường hợp tác giữa ASEAN và các nước đối tác. Hiệp định RCEP là một hiệp định hiện đại, toàn diện, chất lượng cao và mang lại lợi ích cho tất cả các bên, với 20 chương bao gồm các lĩnh vực và nguyên tắc chưa từng có trong các hiệp định thương mại tự do trước đây giữa ASEAN và các nước đối tác. Bên cạnh các điều khoản cụ thể về thương mại hàng hóa, thương mại dịch vụ và đầu tư, Hiệp định RCEP còn bao gồm các chương về sở hữu trí tuệ, thương mại điện tử, cạnh tranh, doanh nghiệp nhỏ và vừa...

* Ngay sau khi diễn ra Hội nghị cấp cao các nước tham gia đàm phán Hiệp định RCEP, 10 quốc gia thành viên ASEAN và năm nước đối tác của ASEAN là Ô-xtrây-li-a, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Niu Di-lân đã ký Hiệp định RCEP, với sự chứng kiến của lãnh đạo các nước ASEAN và các nước đối tác, Tổng Thư ký ASEAN. Lễ ký diễn ra theo hình thức trực tuyến. Tại điểm cầu Việt Nam, Bộ trưởng Công thương Trần Tuấn Anh đại diện Việt Nam ký Hiệp định RCEP, với sự chứng kiến của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc.

Phát biểu ý kiến tại lễ ký, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, sau tám năm đàm phán, ASEAN và các nước đối tác đã hoàn thành thắng lợi việc đàm phán Hiệp định RCEP, mở ra một giai đoạn hợp tác kinh tế thương mại mới đầy hứa hẹn tốt đẹp. Khuôn khổ hợp tác mới của Hiệp định RCEP sẽ góp phần đẩy mạnh tiến trình xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN 2025. Từ đó, ASEAN sẽ trở thành đối tác năng động, mạnh mẽ, hợp tác vì sự thịnh vượng chung. Thủ tướng nhấn mạnh, lễ ký là niềm tự hào, là thành quả to lớn của việc các nước ASEAN, với vai trò trung tâm của mình, đã cùng các nước đối tác đặt nền móng cho một giai đoạn hợp tác mới mang tính toàn diện, lâu dài, hướng tới tương lai, phù hợp quy luật phát triển và mang lại lợi ích cho tất cả các nước trong khu vực. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ tin tưởng, Hiệp định RCEP sẽ sớm được các nước phê chuẩn và đưa vào thực thi trong thời gian tới, góp phần hỗ trợ quá trình phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19 và đem lại sự thịnh vượng chung cho người dân và doanh nghiệp các nước thành viên.

* Sau khi kết thúc Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37, chiều 15-11, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc gặp mặt các nhà tài trợ Năm ASEAN Việt Nam 2020.

Phát biểu ý kiến tại cuộc gặp, Thủ tướng nhấn mạnh vai trò của các nhà tài trợ đối với sự thành công của Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các hội nghị cấp cao liên quan. Ðại dịch Covid-19 đã khiến các doanh nghiệp (DN) gặp nhiều khó khăn, song các DN vẫn phát huy được tinh thần xung phong đi đầu, hưởng ứng chủ trương của Ủy ban quốc gia ASEAN 2020, đóng góp công của trong hoạt động hỗ trợ các sự kiện lớn của đất nước. Thủ tướng cho rằng, việc các DN tham gia tài trợ Hội nghị cấp cao ASEAN 37 ngoài việc giúp hạn chế ngân sách nhà nước còn là cơ hội mở rộng giới thiệu quảng bá thương hiệu ra bạn bè khu vực và thế giới.

Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng đánh giá cao sự góp sức của các nhà tài trợ và mong muốn, các nhà tài trợ tiếp tục có những dịch vụ sản phẩm chất lượng để xứng đáng là sản phẩm quốc gia, có vai trò quan trọng trong nền kinh tế của đất nước. Chính phủ sẽ luôn tạo điều kiện để DN phát triển thuận lợi, nhất là khi chúng ta vừa tham gia ký Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện RCEP.

* Cùng ngày, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng, Tổng Thư ký Ủy ban quốc gia ASEAN năm 2020, Trưởng đoàn quan chức cấp cao (SOM) ASEAN của Việt Nam đã trả lời phỏng vấn báo chí về kết quả Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các hội nghị cấp cao liên quan. Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng khẳng định, hội nghị đã thành công tốt đẹp về mặt tổ chức, kỹ thuật cũng như quá trình truyền tải thông tin. Dịch Covid-19 đặt ra những thách thức với Việt Nam trên cương vị Chủ tịch ASEAN năm 2020. Tuy nhiên, Việt Nam đã cố gắng hết sức. Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng nêu rõ, Việt Nam đã đạt được những mục tiêu đặt ra, trong đó tất cả những sáng kiến, đề xuất, ưu tiên của cả năm đều được thể hiện trong các hội nghị lần này và đã được các nhà lãnh đạo thông qua, phê chuẩn. Những vấn đề Việt Nam đặt ra cho chương trình nghị sự đã được hoàn thành và nhận được sự hưởng ứng rất mạnh mẽ của các nhà lãnh đạo ASEAN, cũng như lãnh đạo các nước đối tác của ASEAN.