Kỳ họp thứ bảy, Quốc hội khóa XIV

Quyết tâm & hành động

Phiên chất vấn (CV) và trả lời chất vấn (TLCV) luôn được chờ đợi ở mỗi kỳ họp, thu hút sự quan tâm chú ý đặc biệt của nhân dân và cử tri cả nước bởi sức nóng của những vấn đề quốc kế dân sinh thấm đẫm hơi thở cuộc sống được các ĐBQH đề cập. Không khí hỏi đáp thẳng thắn, sôi nổi bằng tâm huyết, tinh thần trách nhiệm cao mong muốn chia sẻ, chung tay vượt khó vì sự phát triển đất nước đã tạo dấu ấn thành công cho kỳ họp thứ bảy, Quốc hội khóa XIV.

Ðại biểu Quốc hội chất vấn tại nghị trường. Ảnh:TRẦN HẢI
Ðại biểu Quốc hội chất vấn tại nghị trường. Ảnh:TRẦN HẢI

Hỏi - đáp thẳng thắn, trách nhiệm

Cử tri và các ĐBQH vui mừng trước những chuyển biến tích cực của tình hình phát triển kinh tế- xã hội đất nước năm 2018 và những tháng đầu năm 2019, trong đó có sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt của Chính phủ, nỗ lực của các Bộ, ngành. Kinh tế vĩ mô ổn định; lạm phát được kiểm soát; thu NSNN tăng; các ngành, lĩnh vực chủ yếu tiếp tục phát triển ổn định; đời sống nhân dân được cải thiện. Tuy nhiên bức tranh khởi sắc vẫn còn những gam màu trầm, khó khăn, thách thức còn nhiều. Những trăn trở của ĐBQH và cử tri cũng chính là những nhóm vấn đề được CV, nổi bật là bắt giữ lượng ma túy khủng tới cả tấn, hoạt động "tín dụng đen", vi phạm pháp luật và tội phạm an toàn giao thông còn phổ biến; bất cập trong quản lý nhà chung cư, quy hoạch và quản lý trật tự xây dựng đô thị; các công trình giao thông trọng điểm đội vốn lớn, chậm tiến độ, đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe cơ giới còn tiêu cực, "dâng sao giải hạn" bùng phát, quản lý nguồn thu từ các khu di tích, danh lam thắng cảnh, du lịch tâm linh…

Hàng loạt vấn đề nóng, bức xúc nhất, dư luận quan tâm nhất của đời sống xã hội liên tục được CV làm nóng nghị trường. Cử tri đặt niềm tin vào trí tuệ, bản lĩnh của ĐBQH chuyển tải thấu đáo, xúc tích nguyện vọng của họ tới các thành viên Chính phủ còn các đại biểu dân cử thể hiện trách nhiệm cao, lựa chọn CV đúng và trúng. Nhiều đại biểu nghiên cứu kỹ tài liệu, chắt lọc, tổng hợp thông tin, dùng cả số liệu minh họa để đặt câu hỏi, làm rõ trách nhiệm trước những tồn tại và phương hướng giải quyết của các Bộ, ngành, nhất là người đứng đầu. Với 230 lượt ĐBQH tham gia CV và tranh luận ngắn gọn, rõ ràng giúp người TLCV dễ lĩnh hội, trả lời đúng trọng tâm. Gây ấn tượng mạnh là những câu hỏi thẳng thắn, sắc sảo, chỉ rõ những khuyết điểm, hạn chế nhưng cũng đồng cảm, sẻ chia với những khó khăn trong công tác quản lý, điều hành của Chính phủ. Một số vấn đề gai góc cũng được CV thẳng thắn như công trình xây dựng sử dụng vốn ngân sách nhà nước thường có giá thành cao hơn nhiều so với do tư nhân thực hiện, thừa nhà trung cao cấp, thiếu gay gắt nhà ở xã hội, một số cán bộ công an có biểu hiện liên minh giữa người có tiền, có quyền với một số đối tượng cộm cán ngoài xã hội, hoạt động với phương châm "khép kín, giấu mình" để can thiệp việc công nhằm trục lợi, chiếm đoạt quỹ bảo trì chung cư, lái xe nghiện ma túy, uống rượu, bia say gây tai nạn thảm khốc, minh bạch của các trạm thu phí của các dự án BOT... Hay những vụ việc nổi cộm cụ thể như phương án xử lý dứt điểm vi phạm tại toà nhà 8B Lê Trực và chung cư HH Linh Đàm (Hà Nội), gọi vong ở chùa Ba Vàng (Quảng Ninh); gian lận điểm thi ở Hà Giang, Hòa Bình, Sơn La...

Những ý kiến tranh luận sâu sắc, quyết liệt, truy đến cùng vấn đề, đề nghị nêu rõ thời hạn giải quyết, khắc phục, nhất là khi nội dung trả lời chưa rõ, chưa thỏa đáng khiến không khí nghị trường thêm sôi nổi. Việc trao đi đổi lại trên tinh thần xây dựng, trách nhiệm cùng làm rõ, tìm ra sự đúng đắn, chân lý của vấn đề cũng góp phần giúp nhận thức được khách quan, chính xác, từ đó có giải pháp hữu hiệu.

ĐBQH và cử tri cơ bản hài lòng với nội dung TLCV và ghi nhận sự nghiêm túc, cầu thị của Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh và các Bộ trưởng: Công an, Xây dựng, Giao thông vận tải, Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Theo ĐBQH Dương Minh Tuấn (Bà Rịa - Vũng Tàu) và nhiều đại biểu, người TLCV bám sát câu hỏi, giải trình ngắn gọn, dễ hiểu, đúng trọng tâm, không né tránh những vấn đề khó, phức tạp, thẳng thắn thừa nhận trách nhiệm về những mặt còn tồn tại, hạn chế, chỉ rõ nguyên nhân và tiếp thu, đề xuất giải pháp khắc phục. Nhiều câu trả lời lý giải cặn kẽ, thấu đáo, thuyết phục chứng tỏ bản lĩnh, năng lực và khả năng nắm chắc lĩnh vực phụ trách của thành viên Chính phủ. Tuy nhiên, vẫn còn một số ít câu trả lời còn sa đà giải thích hoặc trả lời mang tính chất chung chung, nhận trách nhiệm chưa cụ thể khiến cử tri chưa thật sự thỏa mãn. Với những vấn đề phức tạp liên ngành, ba Phó Thủ tướng, Viện trưởng KSNDTC và một số Bộ trưởng cùng tham gia TLCV đã làm sáng tỏ thêm những vấn đề cử tri quan tâm.

Tín hiệu khả quan là mặc dù thời gian CV và TLCV ít hơn các kỳ họp trước nhưng số lượng đại biểu tham gia và khối lượng câu hỏi CV lại tăng lên. Quy định các Bộ trưởng không trình bày báo cáo mà phát biểu không quá năm phút trước khi các ĐBQH CV, mỗi lượt CV có năm đại biểu đặt câu hỏi, mỗi đại biểu hỏi một phút, người TLCV trả lời tối đa ba phút, tranh luận chỉ diễn ra giữa người CV và TLCV nên tiết kiệm thời gian, phát huy được tinh thần "hỏi nhanh, đáp gọn". Người CV ý thức hỏi ngắn gọn, rõ ý, hạn chế dẫn giải rườm rà, đi quá sâu vào vụ việc cụ thể và những câu trả lời chung chung, kể lể, vòng vo, câu giờ... cũng thưa vắng. Qua đó, cử tri đánh giá được cả tâm và tầm của đại biểu dân cử và các thành viên Chính phủ. Sự điều hành linh hoạt, hài hoà, khoa học của chủ tọa vừa gợi mở, làm rõ ý ĐBQH hỏi và của người trả lời một cách mạch lạc, khúc chiết, dừng ngắt hợp lý đã hướng việc hỏi-đáp sâu sát, không chệch hướng, góp phần tạo nên thành công của phiên CV và TLCV.

Niềm tin và kỳ vọng

Các thành viên Chính phủ tiếp thu đầy đủ, nghiêm túc ý kiến của ĐBQH, cử tri, triển khai đồng bộ các giải pháp giải quyết hiệu quả những tồn tại, hạn chế, khẩn trương thực hiện những lời hứa, cam kết tại nghị trường nhằm tạo bước chuyển mạnh mẽ đối với các lĩnh vực thuộc trách nhiệm quản lý luôn là mong muốn, kỳ vọng của ĐBQH và nhân dân cả nước sau mỗi kỳ họp. Muốn triển khai thật sự hiệu quả phải trên cơ sở cầu thị tiếp thu, chủ động, tích cực đề ra các giải pháp tháo gỡ căn cơ, thiết thực, đề ra những quyết sách sâu sát với cuộc sống. Đặc biệt, với những vấn đề dân sinh tồn tại dai dẳng nhiều năm càng đòi hỏi tinh thần vào cuộc quyết liệt, quyết tâm cao độ, giải quyết rốt ráo, dứt điểm những việc cần làm ngay với những bước đi đột phá và các Bộ trưởng, trưởng ngành năng động quyết đoán hơn.

Sau phiên CV và TLCV, Quốc hội ban hành nghị quyết làm cơ sở để các cơ quan Quốc hội, ĐBQH, cử tri và nhân dân tiếp tục giám sát việc thực hiện. Để những lời hứa sớm hiện thực hóa, san bằng những cản ngại, mở đường cho kinh tế - xã hội đất nước phát triển bền vững đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn của những thành viên Chính phủ đồng thời rất cần sự đồng hành, giúp sức của toàn dân nhằm vượt qua khó khăn, thách thức, góp phần thực hiện thành công Kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội 5 năm 2016 - 2020, tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn tiếp theo.

ĐBQH Nguyễn Anh Trí (Hà Nội)

Các đại biểu truy trách nhiệm đúng và trúng, không ngại đụng chạm. Người TLCV trả lời sát ý và gọn, có tinh thần cầu thị, trách nhiệm, quyết tâm tìm ra các biện pháp để khắc phục hạn chế, tồn tại. Vẫn biết có những vấn đề không thể giải quyết trong ngày một, ngày hai, tuy nhiên thực tế còn có vấn đề chậm chuyển biến, thời gian giải quyết còn quá lâu, nên cử tri chưa thật sự hài lòng. Phiên CV xới xáo vấn đề, các thành viên Chính phủ TLCV, nhưng thực tế triển khai các giải pháp hiệu quả đến đâu cũng rất quan trọng nên cần chú trọng giám sát thực hiện các lời hứa.

ĐBQH Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng)

Để có những câu hỏi sắc bén trên nghị trường đòi hỏi sự chuẩn bị công phu, thu thập tài liệu qua nhiều kênh, khi có thông tin chuẩn xác mới CV. Thời gian hỏi chỉ trong một phút đòi hỏi phải chắt lọc vấn đề, hỏi đủ ý. Tôi thường chuẩn bị một số câu hỏi vì CV theo nhóm vấn đề, nếu trùng với ĐBQH khác thì chuyển sang hỏi vấn đề khác hoặc theo khía cạnh khác của cùng vấn đề CV. Cần tăng cường tranh luận khi câu trả lời chưa sát, chưa chuẩn để "nói lại cho rõ" vì nếu người CV bỏ qua, vẫn chấp nhận thì vô hình trung cử tri sẽ hiểu vấn đề đó được trả lời như vậy là đúng.