Thách thức kép

Nhật Bản đang đối mặt thách thức kép ngay từ những ngày đầu năm mới 2021 trong bối cảnh số ca nhiễm Covid-19 tăng mạnh. Trong khi đó, nền kinh tế của "đất nước mặt trời mọc" vừa được giới chuyên gia dự báo có khả năng rơi vào suy thoái kép trong năm nay.

Số ca nhiễm Covid-19 tại Nhật Bản đang gia tăng mạnh trong những ngày gần đây buộc Chính phủ phải cân nhắc ban bố tình trạng khẩn cấp ở một số địa phương. Trong phát biểu hôm 5-1, Thủ tướng Nhật Bản Xư-ga Y-ô-si-hi-đê cho biết, Chính phủ có kế hoạch công bố tình trạng khẩn cấp ở thủ đô Tô-ki-ô và ba tỉnh lân cận gồm Xai-ta-ma, Ca-na-ga-oa và Chi-ba vào ngày 7-1 nhằm khống chế sự lây lan của dịch bệnh. Trước đó, Thủ tướng Nhật Bản cho biết, số ca nhiễm mới ở các khu vực nêu trên vẫn ở mức rất cao trong ba ngày đầu năm mới, chiếm khoảng 50% tổng số ca nhiễm mới trên toàn quốc. Vì vậy, Chính phủ cần gửi một thông điệp mạnh mẽ hơn tới người dân. Nếu được ban bố, tình trạng khẩn cấp có thể sẽ có hiệu lực trong khoảng một tháng. Các nhà hàng và quán rượu được yêu cầu rút ngắn thời gian hoạt động và Chính phủ tăng hỗ trợ tài chính cho các nhà hàng và quán rượu tuân thủ quy định này.

Ngoài biện pháp nêu trên, Chính phủ Nhật Bản cũng đang xem xét tăng cường hơn nữa các biện pháp kiểm soát biên giới trong bối cảnh làn sóng Covid-19 mới đang bùng phát mạnh tại nhiều quốc gia trên thế giới. Báo chí Nhật Bản cho biết, Chính phủ đang xem xét việc chấm dứt cấp phép nhập cảnh vì mục đích kinh doanh đối với công dân từ 11 quốc gia thuộc khung ưu tiên, trong đó có Việt Nam. Biện pháp này có thể sẽ được áp dụng kể từ ngày 7-1, cùng thời điểm ban bố tình trạng khẩn cấp tại Vùng thủ đô Tô-ki-ô.

Mặc dù Thủ tướng Xư-ga trong phát biểu hôm 5-1 cho biết, Chính phủ sẽ cố gắng hạn chế trở ngại cho các hoạt động kinh tế - xã hội bằng cách thực hiện các biện pháp ban bố tình trạng khẩn cấp trong phạm vi hạn chế và có trọng điểm, nhưng giới phân tích lo ngại biện pháp nêu trên sẽ ảnh hưởng lớn đến các hoạt động kinh tế, trong bối cảnh nền kinh tế "xứ sở hoa anh đào" đang đối mặt nhiều khó khăn lớn. Trung tâm Nghiên cứu kinh tế Nhật Bản vừa dẫn kết quả khảo sát từ 35 chuyên gia kinh tế hàng đầu nhận định, bức tranh kinh tế "đất nước mặt trời mọc" sẽ bừng sáng trong năm tới với mức tăng trưởng 3,42% khi chi tiêu tiêu dùng tăng lên nhờ triển vọng tiêm chủng vắc-xin phòng Covid-19 và việc tổ chức Ô-lim-pích Tô-ki-ô.

Tuy nhiên, mối lo ngại suy thoái kinh tế đã xuất hiện trở lại những ngày gần đây, khi đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp.

Sau khi Chính phủ cân nhắc ban bố tình trạng khẩn cấp ở thủ đô Tô-ki-ô và ba tỉnh lân cận, giới chuyên gia cảnh báo nền kinh tế Nhật Bản có thể sẽ hồi phục theo mô hình chữ W (hay còn gọi là suy thoái kép). Một khi tình trạng khẩn cấp được ban bố, tiêu dùng cá nhân, vốn là một trụ cột tăng trưởng chính của nền kinh tế, sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Theo đó, tăng trưởng kinh tế của Nhật Bản trong quý I năm nay sẽ suy giảm. Ông Tô-si-hi-rô Na-ga-ha-ma, nhà kinh tế trưởng của Viện Nghiên cứu Daiichi Nhật Bản cảnh báo rằng, một khi Chính phủ ban bố tình trạng khẩn cấp đối với các địa phương nêu trên, GDP của Nhật Bản có thể sẽ giảm 2.800 tỷ yên và số người thất nghiệp có thể tăng thêm 147 nghìn người. Hồi tháng 4-2020, việc Chính phủ Nhật Bản ban bố tình trạng khẩn cấp ở bảy tỉnh, thành phố, sau đó mở rộng ra cả nước để ngăn sự lây lan của dịch Covid-19, đã khiến tăng trưởng kinh tế sụt giảm nghiêm trọng. Thống kê cho thấy, trong quý II năm 2020, GDP thực tế của Nhật Bản đã giảm tới 28,1% so với cùng kỳ năm 2019. Ðây là mức sụt giảm mạnh nhất trong vòng 40 năm qua.

Thực tế nêu trên cho thấy, Nhật Bản đang đối mặt thách thức kép nghiêm trọng. Theo đó, vừa chống dịch Covid-19, vừa phục hồi tăng trưởng kinh tế đang trở thành hai nhiệm vụ quan trọng nhất của Chính phủ Nhật Bản hiện nay. Ðể thoát ra khỏi "một năm kinh tế buồn" trong tài khóa 2021 đòi hỏi Nhật Bản phải nhanh chóng, quyết liệt ngăn chặn làn sóng Covid-19 mới và "phủ sóng" vắc-xin phòng dịch ngay từ những quý đầu năm. Ðồng thời, tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp, người dân để họ sớm khôi phục việc làm, sản xuất, vượt qua khó khăn kinh tế nghiêm trọng hiện nay.

BÌNH YÊN