Làn sóng di cư sau dịch bệnh

Cuộc khủng hoảng Covid-19 thời gian qua đã khiến làn sóng di cư trên toàn cầu gần như “đóng băng”. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia dự báo, thời gian tới, khi đại dịch được khống chế, vấn đề di cư sẽ “nóng” trở lại và đòi hỏi các quốc gia phải có chính sách cho vấn đề này hợp lý và hiệu quả.

Truyền thông Pháp trong nhận định về làn sóng di cư sau năm 2021 vừa cho biết, năm 2020, khi các quốc gia giàu có buộc phải đóng cửa vì đại dịch Covid-19, số người nhập cư vào các nước thuộc Tổ chức hợp tác phát triển (OECD) đã giảm một nửa. Ngay cả ở những nước vốn dựa nhiều vào lao động nhập cư như Ca-na-đa và Ô-xtrây-li-a, tỷ lệ nhập cư cũng lần lượt giảm 45% và 70%.

Tuy nhiên, truyền thông Pháp nhận định, thời gian tới, nhất là sau năm 2021, làn sóng nhập cư sẽ sôi động trở lại do người di cư không còn bị cản trở bởi các rào cản hiện nay. Ðối phó các dòng người di cư bất hợp pháp sẽ lại trở thành gánh nặng cho nhiều nước phát triển, nhất là các quốc gia châu Âu, nơi từng là “tâm bão” của khủng hoảng nhập cư trong suốt 10 năm vừa qua. Ðây là lý do trong khuôn khổ chuyến thăm Hy Lạp vừa qua, Ủy viên phụ trách nội vụ của Liên hiệp châu Âu (EU) Y.Giô-han-xơn đã kêu gọi các nước trong khu vực hợp tác hơn nữa và phân bổ công bằng gánh nặng người di cư bất hợp pháp. Tại cuộc hội đàm của bà Y.Giô-han-xơn với Thủ tướng nước chủ nhà K.Mít-xô-ta-kít tại thủ đô A-ten, hai bên nhấn mạnh châu Âu trước tiên cần hành động để giảm tác động đối với các nước đầu tiên tiếp nhận người di cư, cho rằng cơ chế đoàn kết và thống nhất sẽ có hiệu quả đáng kể đối với việc phân bổ người di cư. Hai bên nhất trí cho rằng, châu Âu cần thống nhất chính sách di cư, quản lý người di cư và kiểm soát biên giới. Thủ tướng Hy Lạp nhấn mạnh, châu Âu cần lập một cơ chế tập trung về hồi hương người di cư và cơ chế này sẽ do Ủy ban châu Âu (EC) điều phối.

Các quốc gia khác ngoài EU đã khởi động lại các chính sách nhằm ngăn chặn, kiểm soát người di cư bất hợp pháp. Vừa qua, Hải quân Anh nhận bàn giao siêu tàu rô-bốt Madfox đầu tiên để thử nghiệm thực tế trong một năm nhằm tăng cường kiểm soát tình trạng di cư bất hợp pháp. Báo chí Anh cho biết, siêu tàu Madfox được trang bị các công nghệ giám sát tiên tiến, có khả năng phát hiện nhanh các loại tàu, trong đó cả dạng thuyền bơm hơi mà người di cư sử dụng khi cố gắng vượt qua eo biển dài 20 dặm giữa Pháp và Anh.

Tại châu Mỹ, các cơ quan chức năng của Mê-hi-cô và Goa-tê-ma-la đã triển khai chiến dịch chung từ cuối tháng 3 tại khu vực biên giới giữa hai nước nhằm ngăn chặn nhập cư trái phép và kiểm soát hoạt động di cư có trật tự.  Mê-hi-cô đã tăng cường giám sát tại các cửa khẩu chính thức và không chính thức dọc theo con sông biên giới giữa hai nước sau khi số lượng người nhập cư trái phép tăng mạnh trong những tháng đầu năm nay. Về phía Goa-tê-ma-la,  Thứ trưởng Bộ Ngoại giao E.Héc-nan-đét thừa nhận là họ sẽ phải đối mặt làn sóng di cư mới, bao gồm cả trẻ em và thanh thiếu niên.

Hoạt động nhập cư hợp pháp được nối lại sẽ có tác động tích cực với thị trường lao động toàn cầu, nhất là tại các quốc gia phát triển. Thực tế cho thấy, cuộc khủng hoảng Covid-19 thời gian qua khiến hoạt động nhập cư bị gián đoạn đã làm ảnh hưởng lớn đến nguồn cung lao động của các nước giàu. Do vậy, thời gian tới, khi dịch bệnh được kiểm soát, nhu cầu lao động nhập cư ở nhiều nước sẽ tăng mạnh. Theo người đứng đầu bộ phận di cư quốc tế tại OECD, ở các nước giàu, nhiều lĩnh vực không thể thiếu lao động nhập cư như sản xuất nông nghiệp, y tế. Theo thống kê, trong khối OECD, 25%  số người làm việc ở các lĩnh vực kể trên là lao động nhập cư.

Trong bối cảnh dòng người di cư trên toàn cầu chuẩn bị được nối lại nhờ kiểm soát dịch bệnh tốt hơn, chính phủ các nước, nhất là các quốc gia OECD cần sớm phối hợp, hoạch định chính sách hợp lý để một mặt ngăn chặn được làn sóng di cư bất hợp pháp, mặt khác tận dụng hiệu quả nguồn nhân lực nhập cư cho phục hồi và tăng trưởng kinh tế thời kỳ “hậu Covid-19”. Bên cạnh đó, một loạt câu hỏi chính sách cũng đang cần được các chính phủ đưa ra lời giải đáp như: có nên cấp giấy phép cư trú cho người lao động làm việc từ xa không và xử lý thế nào đối với thuế của người nhập cư có trình độ cao, nhưng làm việc từ xa.