Những ngày qua, dịch đã lan nhanh khắp các quốc gia thuộc EU, cướp đi sinh mạng hàng chục nghìn người và đe dọa nhấn chìm nền kinh tế vốn “ốm yếu” của khu vực này. Theo Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) mà công ty cung cấp thông tin về thị trường IHS vừa công bố cuối tuần qua, trong tháng 3, hoạt động kinh doanh tại các nước thuộc Khu vực đồng euro (Eurozone) đã giảm. Cụ thể, PMI của những nước thành viên Eurozone đã giảm từ mức 31,4 điểm xuống còn 29,7 điểm so với mức 51,6 điểm của tháng 2, thời điểm dịch chưa “hạ gục” các nền kinh tế châu Âu. PMI vốn là “thước đo sức khỏe” các nền kinh tế và nếu chỉ số này xuống dưới 50 điểm đồng nghĩa với việc, các hoạt động kinh tế đang yếu đi. Nhà kinh tế trưởng của IHS C.Williamson cảnh báo, không nước châu Âu nào thoát khỏi vòng xoáy suy giảm do tác động của dịch và trong những tháng tới, tỷ lệ thất nghiệp sẽ gia tăng mạnh.
Trong bối cảnh y tế và kinh tế đều khủng hoảng nêu trên, EU rất cần một “liều thuốc mạnh” để chống dịch và ngăn chặn nguy cơ suy thoái kinh tế chung cho toàn khu vực. Tuy nhiên, sự bất đồng quan điểm trong nội bộ của liên minh này đã khiến cả khối chưa thể có một gói ngân sách chung để “tăng lực” cho nền kinh tế. Trong bối cảnh những nước gánh nợ lớn như Tây Ban Nha và Italy đang trở thành tâm dịch của châu Âu và không có đủ nguồn lực tài chính, một số thành viên EU mới đây đã đề xuất giải pháp để “chia lửa” cho các nước đang gặp khó khăn. Trước thềm cuộc họp ứng phó khủng hoảng của các bộ trưởng tài chính EU, dự kiến diễn ra vào ngày 7-4 tới, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) C.Lagarde từng kêu gọi các bộ trưởng tài chính Eurozone xem xét nghiêm túc vấn đề phát hành nợ chung để ứng phó với những tác động kinh tế do ảnh hưởng của dịch.
Tuy nhiên, Ðức và các nước Bắc Âu thuộc EU đã bác bỏ một đề xuất được chín nước EU, trong đó có Italy, Tây Ban Nha và Pháp, ủng hộ cái gọi là “trái phiếu corona”, ám chỉ một khoản vay chung của 19 thành viên Eurozone, để đối phó với những tác động kinh tế do đại dịch gây ra. Trong các nước phản đối đề xuất nêu trên, “đầu tàu kinh tế” EU là Ðức chấp nhận nhượng bộ là sẵn sàng chuyển sang sử dụng Cơ chế Bình ổn châu Âu (ESM), được tạo ra vào năm 2012 trong cuộc khủng hoảng nợ ở Eurozone để giúp các quốc gia thành viên gặp khó khăn về tài chính. Với nguồn vốn khoảng 420 tỷ euro, ESM có thể cung cấp tín dụng cho các quốc gia gặp khó khăn tài chính song đổi lại họ phải thực hiện các biện pháp thắt chặt chi tiêu và cải cách. Mặc dù vậy, giải pháp này hiện không khả thi do tại một hội nghị cấp cao cách đây vài tuần, Italy và Tây Ban Nha đã từ chối đề xuất này, vì họ không chấp nhận các điều kiện giám sát chính sách ngặt nghèo kèm theo. Trong bối cảnh nêu trên, Ủy viên châu Âu phụ trách các vấn đề kinh tế P.Gentiloni cảnh báo rằng, “dự án châu Âu có nguy cơ sụp đổ” nếu những khác biệt về kinh tế giữa các nước vẫn tiếp tục gia tăng bất chấp một cuộc khủng hoảng như hiện nay. Ông Gentiloni thừa nhận, các nước thành viên trong Eurozone sẽ không thể đạt được đồng thuận về một khoản nợ chung, song nhấn mạnh Ðức vẫn cần tiến tới một thỏa thuận với các nước láng giềng phía nam hiện đang chịu ảnh hưởng nghiêm trọng của đại dịch.
Trước tình cảnh nêu trên của EU, báo The Straits Times cuối tuần qua có bài viết nhận định rằng hiện nay, tất cả các chính phủ châu Âu đều đang tập trung toàn bộ “hỏa lực” của mình vào cuộc chiến chống đại dịch. Nhưng đằng sau nó, một cuộc chiến có ý nghĩa then chốt không kém đối với tương lai của lục địa này cũng đang mở ra - cuộc chiến về những cách thức mà các nước châu Âu cần phải xử lý đối với những phí tổn kinh tế khổng lồ của đại dịch này. Hiện tại, không có giải pháp dễ dàng nào cho châu Âu. Lựa chọn thật sự mà châu Âu đang phải đối mặt là “liệu tất cả các nước cùng nhau gánh chịu hay mỗi nước phải gánh lấy những thiệt hại này”.
Có thể nói, dịch Covid-2019 đang đặt EU trước “thách thức sinh tử” và những lựa chọn khó khăn. Ở thời điểm này, quyết định của “đại gia đình” EU chắc chắn sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến tương lai của cả khối trong nhiều năm tới. Bởi vậy, điều mà EU cần nhất lúc này không chỉ là tiền bạc, nguồn lực chống dịch và kích cầu kinh tế, mà chính là sự đoàn kết, thống nhất nội khối để chọn lựa các giải pháp vượt khó và bảo đảm sự tồn vong của cả liên minh.
