Phóng viên (PV): Năm 2020 là năm đầu tiên triển khai Quyết định số 1676/QÐ-TTg Phê duyệt Ðề án đổi mới toàn diện nội dung, hình thức và phương pháp tuyên truyền BHXH. Ðồng chí đánh giá thế nào về hoạt động này và nó có ý nghĩa gì trong bối cảnh dịch Covid-19 hiện nay?
Phó Vụ trưởng Trần Hải Nam: Tại Quyết định số 1676/QÐ-TTg ngày 21-11-2019, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý lấy tháng Năm hằng năm là Tháng vận động triển khai BHXH toàn dân. Ðây là dịp để các cơ quan, tổ chức, đoàn thể ở Trung ương và địa phương đẩy mạnh công tác thông tin, truyền thông, thu hút sự chú ý của các tầng lớp nhân dân, nâng cao nhận thức của người lao động và xã hội về những lợi ích của BHXH; từ đó tuyên truyền, khuyến khích vận động nhân dân tham gia BHXH hướng tới mục tiêu BHXH toàn dân; động viên và nâng cao ý thức trách nhiệm của người sử dụng lao động trong việc chủ động tham gia BHXH cho người lao động.
Tuy nhiên, do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, các hoạt động tuyên truyền trong tháng vận động được triển khai theo hướng tăng cường ứng dụng dựa trên nền tảng công nghệ thông tin, tổ chức các hội nghị trực tuyến, đẩy mạnh truyền thông. Sáng thứ bảy, ngày 23-5, BHXH Việt Nam phối hợp Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam tổ chức Lễ ra quân hưởng ứng “Tháng vận động triển khai BHXH toàn dân - Tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện”, thực hiện trực tuyến với các điểm cầu ở Trung ương và 63 điểm cầu các tỉnh, thành phố, vừa bảo đảm giãn cách xã hội mà vẫn thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân các địa phương.
PV: Bộ LÐ - TB và XH là cơ quan thường trực của Ðề án 1676 nói trên, theo đồng chí, việc tổ chức thực hiện tuyên truyền theo chiến dịch gắn với việc sửa đổi, hoàn thiện chính sách BHXH cần tiến hành như thế nào?
Phó Vụ trưởng Trần Hải Nam: Theo Quyết định số 1676/QÐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, một trong những mục tiêu về phương pháp tuyên truyền là “Kết hợp hài hòa giữa hình thức tuyên truyền thường xuyên với hình thức tuyên truyền theo chiến dịch, ưu tiên tuyên truyền theo chiến dịch trong giai đoạn thể chế hóa các nội dung cải cách chính sách BHXH”, “gắn với việc sửa đổi, hoàn thiện chính sách BHXH”. Trong năm 2020, trên cơ sở đề xuất của BHXH Việt Nam, Bộ LÐ - TB và XH sẽ ban hành kế hoạch tuyên truyền BHXH giai đoạn 2020 - 2025, trong đó sẽ cụ thể hóa các nội dung, hình thức và phương pháp tuyên truyền trong giai đoạn sắp tới. Ðối với hoạt động truyền thông theo chiến dịch sẽ tập trung vào các nội dung sửa đổi Luật BHXH dự kiến trình Quốc hội trong giai đoạn 2021 - 2022. Chúng tôi cho rằng, các cơ quan báo chí, truyền thông sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải những nội dung, thông điệp của chính sách, đặc biệt là cung cấp góc nhìn đa chiều, phản ánh, tổng hợp ý kiến của người dân đối với những vấn đề đang được xem xét, dự kiến điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung nhằm hướng tới một chính sách hoàn thiện, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của mọi người dân.
PV: Năm 2020 được coi là năm bản lề để BHXH tự nguyện tăng tốc, và tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện cũng là chủ đề chính của tháng vận động đầu tiên. Tuy nhiên, dịch Covid-19 đã và đang tác động mạnh đến đời sống người dân. Xin đồng chí cho biết, điều này có ảnh hưởng gì tới mục tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH bắt buộc nói chung và BHXH tự nguyện trong năm nay?
Phó Vụ trưởng Trần Hải Nam: Quý I và quý II - 2020, do tác động bởi đại dịch Covid-19 trên toàn cầu, các doanh nghiệp thu hẹp sản xuất, cắt giảm lao động, thực hiện giãn cách xã hội, dẫn đến nhiều người lao động phải tạm thời nghỉ việc, tạm hoãn hợp đồng lao động hoặc chấm dứt hợp đồng lao động. Ðiều này tác động trực tiếp đến số lao động thuộc khu vực có quan hệ lao động tham gia BHXH bắt buộc. Ðồng thời người lao động thuộc khu vực phi chính thức cũng gặp nhiều khó khăn, bị giảm hoặc mất thu nhập trong thời gian giãn cách xã hội. Ðây là những thách thức không nhỏ trong việc bảo đảm các mục tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH trong năm 2020.
Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng những khó khăn chỉ là ngắn hạn. Cùng với việc từng bước kiểm soát được dịch bệnh ở trong nước và trên thế giới, những nỗ lực của Chính phủ trong khôi phục lại nền kinh tế, phục hồi sức khỏe của doanh nghiệp sau dịch bệnh và sự quyết tâm của các cơ quan tổ chức triển khai thực hiện chính sách, các chỉ tiêu về phát triển đối tượng tham gia BHXH trong năm 2020 tiếp tục được giữ vững và phấn đấu hoàn thành theo đúng kế hoạch.
PV: Một trong những khó khăn trong phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện chính là nhận thức của người dân. Ðôi lúc người dân còn có sự nhầm lẫn, so sánh với bảo hiểm thương mại, đồng chí có chia sẻ gì về vấn đề này?
Phó Vụ trưởng Trần Hải Nam: Ðúng là trong quá trình tổ chức thực hiện ở một số địa phương, thông tin chính sách về BHXH còn chưa đến được với người dân. Qua khảo sát của Bộ LÐ - TB và XH, có hơn 70% người dân được hỏi còn chưa được biết đến chính sách hoặc biết chưa đầy đủ, còn nhầm giữa BHXH với bảo hiểm thương mại. Ðây chính là những hạn chế dẫn tới khó khăn trong công tác vận động, phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện những năm qua. Khi người dân còn chưa được hiểu rõ về những lợi ích của việc tham gia BHXH tự nguyện thì rất khó để vận động, kêu gọi mọi người cùng tham gia.
Chính vì sự cần thiết phải đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về chính sách pháp luật BHXH, trong năm 2019, Bộ LÐ-TB và XH đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1676/QÐ-TTg ngày 21-11-2019 phê duyệt Ðề án đổi mới toàn diện nội dung, hình thức và phương pháp tuyên truyền BHXH. Một trong những quan điểm chỉ đạo và mục tiêu hướng tới đối với công tác tuyên truyền BHXH là phải làm cho đối tượng được tuyên truyền hiểu rõ quyền, lợi ích của việc tham gia BHXH trên cơ sở nhận thức đúng, đầy đủ và sâu sắc chủ trương, quan điểm của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về BHXH, từ đó tạo sự đồng thuận, thay đổi hành vi nhằm phát triển đối tượng tham gia BHXH.
PV: Vẫn còn tới gần 67% lao động trong độ tuổi lao động còn chưa tham gia BHXH, đây là dư địa rất lớn để phát triển BHXH ở nước ta. Ðồng chí có khuyến nghị gì để tăng độ bao phủ của BHXH nói chung cũng như BHXH tự nguyện nói riêng để hướng tới mục tiêu BHXH toàn dân?
Phó Vụ trưởng Trần Hải Nam: Theo tôi, về ngắn hạn, cần tập trung để nâng cao hiệu quả của công tác thông tin, tuyên truyền để giúp người dân hiểu rõ về lợi ích của một chính sách an sinh xã hội mà Ðảng và Nhà nước đang thực hiện, hướng tới bảo đảm ổn định thu nhập lâu dài cho người dân khi về già, hết tuổi lao động. Với những khó khăn trước mắt do tác động bởi đại dịch Covid-19, cần ưu tiên các giải pháp để khôi phục nền kinh tế, phục hồi hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, từ đó tạo việc làm để phát triển đối tượng tham gia BHXH bắt buộc; đối với lao động khu vực phi chính thức, các địa phương trong khả năng nguồn lực của mình có thể có thêm các gói chính sách hỗ trợ cho người dân gặp khó khăn, cùng với gói hỗ trợ của Chính phủ nhằm giúp người dân ổn định cuộc sống và có điều kiện để duy trì, tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện. Ðiều quan trọng nhất trong giai đoạn này là làm sao giữ được những người đang tham gia BHXH tiếp tục ở lại thay vì việc hưởng BHXH một lần hoặc phải dừng đóng BHXH. Về dài hạn, cần tiếp tục nghiên cứu sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy định của pháp luật về BHXH để hướng tới việc đa dạng, linh hoạt trong các chế độ thụ hưởng chính sách, bảo vệ được quyền và lợi ích của người lao động khi tham gia BHXH.
PV: Xin cảm ơn đồng chí!
