Giao lưu trực tuyến “Để mọi công dân đều được bảo đảm an sinh xã hội”

Đúng 9 giờ sáng 18-12, Giao lưu trực tuyến “Để mọi công dân đều được bảo đảm an sinh xã hội” do Báo Nhân Dân phối hợp Bảo hiểm Xã hội Việt Nam tổ chức bắt đầu.

Mở đầu chương trình, Nhà báo Nguyễn Ngọc Thanh, Trưởng Ban Báo Nhân Dân điện tử phát biểu đề dẫn.

Kính thưa các quý vị,

Trước hết cho phép tôi được chân thành cảm ơn ông Bùi Sỹ Lợi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội, ông Phạm Trường Giang - Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm xã hội, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, ông Đinh Duy Hùng - Phó Trưởng Ban Thu, Bảo hiểm xã hội Việt Nam, cùng các quý vị đã có mặt tại buổi giao lưu trực tuyến ngày hôm nay.

Kính thưa các vị khách mời và đồng nghiệp,

Thời gian qua, hệ thống chính sách, pháp luật về BHXH đã không ngừng được bổ sung, hoàn thiện, ngày càng phù hợp hơn với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; góp phần quan trọng vào nhiệm vụ bảo đảm an sinh xã hội, thúc đẩy tiến bộ và công bằng xã hội để phát triển bền vững đất nước. Diện bao phủ BHXH theo quy định của pháp luật và quy mô tham gia BHXH trên thực tế ngày càng được mở rộng. Theo số liệu của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, tính đến ngày 30-11-2018, đã có 14,31 triệu người tham gia BHXH bắt buộc; 253 nghìn người tham gia BHXH tự nguyện.

Tuy nhiên, vẫn còn những hạn chế, yếu kém trong công tác BHXH như: hệ thống BHXH về cơ bản còn thiết kế đơn tầng, sự kết nối giữa chính sách BHXH với các chính sách xã hội khác chưa đồng bộ, chặt chẽ. BHXH bắt buộc còn bỏ sót một số nhóm đối tượng có nhu cầu và có khả năng tham gia. Tình trạng trốn đóng, nợ đóng, gian lận, trục lợi BHXH chậm được khắc phục. Quỹ hưu trí và tử tuất có nguy cơ mất cân đối trong dài hạn...

Ngày 23-5-2018, Ban Chấp hành T.Ư Đảng đã ban hành Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH với mục tiêu từng bước mở rộng vững chắc diện bao phủ BHXH, hướng tới BHXH toàn dân. Phát triển hệ thống BHXH linh hoạt, đa dạng, đa tầng, hiện đại và hội nhập quốc tế theo nguyên tắc đóng - hưởng, công bằng, bình đẳng, chia sẻ và bền vững. Nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và phát triển hệ thống thực hiện chính sách bảo BHXH tinh gọn, chuyên nghiệp, hiện đại, tin cậy và minh bạch.

Chính vì vậy, Báo Nhân Dân phối hợp Bảo hiểm Xã hội Việt Nam tổ chức buổi giao lưu trực tuyến hôm nay với chủ đề “Để mọi công dân đều được bảo đảm an sinh xã hội” với mong muốn các đại biểu phổ biến, trao đổi với độc giả của Báo Nhân Dân về những nội dung cải cách trong chính sách BHXH, nhất là việc xây dựng hệ thống xã hội đa tầng; việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc sang các nhóm đối tượng khác; đẩy nhanh quá trình gia tăng số lao động tham gia BHXH trong khu vực phi chính thức; và trên hết là người dân sẽ được hưởng lợi gì từ việc cải cách này…. Đồng thời cũng chỉ ra những bất cập cần phải giải quyết nhằm mở rộng diện bao phủ BHXH, hướng tới mục tiêu BHXH toàn dân.

Một lần nữa, thay mặt Báo Nhân Dân điện tử, tôi xin chân thành cảm ơn sự có mặt của các vị khách mời ngày hôm nay.

Xin chúc các quý vị mạnh khỏe! Xin chúc cuộc giao lưu trực tuyến thành công!

Câu hỏi đầu tiên dành cho ông Phạm Trường Giang. Vụ trưởng Vụ BHXH, Tổ trưởng Tổ biên tập Đề án cải cách chính sách BHXH: Nghị quyết số 28-NQ/TW ban hành ngày 23-5-2018 của Trung ương về cải cách chính sách BHXH được nhiều chuyên gia đánh giá là có rất nhiều điểm mới về tư duy nhận thức trong cải cách chính sách BHXH. Vậy xin nêu những điểm lớn này?

Ông Phạm Trường Giang:

Không chỉ các chuyên gia trong nước, ngay các chuyên gia của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) đã đánh giá các nội dung cải cách chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH) tại Nghị quyết số 28-NQ/TW là tiến bộ nhất so với các nước trong khu vực và đã tiệm cận với các tiêu chuẩn về an sinh xã hội trong các Công ước và Khuyến nghị của ILO.

Những điểm mới về tư duy nhận thức trong cải cách chính sách BHXH thể hiện toàn diện trong quan điểm chỉ đạo, mục tiêu, nội dung cải cách, các nhiệm vụ, giải pháp. Cụ thể:

Thứ nhất, Cải cách chính sách BHXH hướng đến bao phủ toàn dân được nhìn nhận toàn diện từ yếu tố đầu vào: (1) số người tham gia BHXH so với lực lượng lao động trong độ tuổi (35% năm 2021; 45% năm 2015; 60% năm 2030) cho đến yếu tố đầu ra (2) thể hiện chất lượng an sinh đó là số người sau độ tuổi hưởng lương hưu được hưởng lương hưu (45%; 55%; 60%).

Thứ hai, Cải cách chính sách BHXH không chỉ quan tâm đến lao động khu vực chính thức mà còn chú trọng đến lao động là nông dân, lao động khu vực phi chính thức. Thí dụ: Mục tiêu đến 2025, trong số 45% lực lượng lao động (LLLĐ) trong độ tuổi tham gia BHXH thì nông dân, lao động phi chính thức tham gia BHXH tự nguyện chiếm khoảng 2,5% lực lượng lao động trong độ tuổi.

Thứ ba, Cải cách chính sách BHXH không chỉ quan tâm đến chính sách mà còn chú trọng cả đến quá trình tổ chức thực hiện chính sách thông qua việc chú trọng nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ hướng tới sự hài lòng của người tham gia BHXH đạt 80% năm 2021; 85% năm 2025 và 90% năm 2030.

Thứ tư, Lần đầu tiên, chúng ta coi phạm vi BHXH không chỉ bao gồm những quan hệ đóng hưởng trực tiếp vào quỹ BHXH mà còn bao gồm cả những quan hệ đóng hưởng gián tiếp vào ngân sách nhà nước. Theo đó, hệ thống BHXH đa tầng, ngân sách nhà nước cung cấp một khoản trợ cấp cho người cao tuổi không có lương hưu, hoặc BHXH hằng tháng. Bên cạnh đó, nhà nước còn có chính sách huy động các nguồn lực xã hội đóng thêm để các đối tượng này có mức hưởng cao hơn; điều chỉnh giảm dần độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội phù hợp với khả năng của ngân sách. Điều này cho thấy Nhà nước ngày càng quan tâm hơn đến việc bảo đảm an sinh cho người dân thông qua việc hướng tới không có người cao tuổi nào trong xã hội không có lương hưu hoặc từ ngân sách nhà nước hoặc từ quỹ BHXH.

Thứ năm, Linh hoạt điều kiện tham gia BHXH để hưởng chế độ. Trước đây chúng ta khẳng định tối thiểu phải 20 năm đóng BHXH, người lao động mới có cơ hội được hưởng lương hưu. Chính quy định thời gian dài như vậy dẫn đến rất nhiều lao động khu vực trí thức, nông dân khó có điều kiện để chờ đợi được hưởng lương hưu. Lần này Trung ương đã đưa ra chủ trương rất lớn sẽ có lộ trình giảm dần từ 20 năm xuống còn 15 năm, thậm chí tiến tới còn 10 năm để bảo đảm người dân có lương hưu hoặc từ ngân sách hoặc từ BHXH để bảo đảm cuộc sống tuổi già.

MC: Xin có câu hỏi dành cho ông Bùi Sỹ Lợi: Xin ông cho biết ý nghĩa của những nội dung quan trọng trong Nghị quyết 28 về cải cách chính sách BHXH đối với việc bảo đảm quyền được an sinh xã hội của người dân?

Ông Bùi Sỹ Lợi:

Mục tiêu Nghị quyết 28/NQ-TW của Đảng là thể hiện quan điểm, tư tưởng bảo đảm quyền an sinh xã hội theo hiến định. Điều 34 của Hiến pháp 2013 đã khẳng định công dân Việt Nam có quyền được bảo đảm an sinh xã hội. Điều 59, Hiến pháp 2013 có nói rõ, Nhà nước tạo cơ hội mọi người dân được bảo đảm quyền an sinh xã hội cơ bản đó. Đó là quyền con người.

Trong quá trình xây dựng, phát triển hình thành đất nước, an sinh xã hội được hình thành cùng sự ra đời của đất nước. Trong quá trình phát triển đến nay, cơ bản Nghị quyết 28 thể hiện đầy đủ nhất quan điểm, tư tưởng của Đảng với năm nội dung cơ bản đổi mới trong thực hiện chính sách BHXH.

Chúng ta có thể khẳng định, đây là Nghị quyết quan trọng, thể hiện tư tưởng, quan điểm của Đảng và Nhà nước về việc để làm sao người dân khi rơi vào hoàn cảnh khó khăn đều được bao phủ bởi chính sách an sinh xã hội.

Ý nghĩa quan trọng nhất của Nghị quyết 28 chính là ở hệ thống an sinh xã hội đa tàng, mà trong đó tầng đầu tiên về chính sách hỗ trợ của nhà nước bảo đảm không có người dân nào rơi xuống dưới sàn an sinh xã hội và trong mục tiêu phát triển thiên niên kỷ, không để ai rớt lại phía sau.

Thứ hai, BHXH cơ bản (bao gồm BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện) không chỉ bao phủ trong khu vực có quan hệ lao động, khu vực nhà nước mà cả khu phi chính thức, nông nghiệp, nông thôn và nông dân.

Thứ ba, BHXH cũng quan tâm đến đối tượng hưu trí bổ sung, người nào có điều kiện thì nâng đóng góp trước để nâng mức hưởng thụ khi hết tuổi lao động.

Nghị quyết 28 có ý nghĩa cực kỳ quan trọng với người dân để chúng ta bảo đảm một nhà nước, một dân tộc phát triển không chỉ mạnh, bền vững mà còn bảo đảm an sinh xã hội cho người dân.

Tôi hoan nghênh báo Nhân Dân điện tử đã tổ chức buổi giao lưu này với mục tiêu và ý nghĩa rộng lớn và có tính chất chăm lo cho người dân. Công tác tuyên truyền, hướng dẫn, vận động người dân hiểu được bản chất của chính sách an sinh xã hội là điều hết sức lưu ý với đất nước chúng ta.

Tôi cho rằng, truyền thông như thế này đem lại ý nghĩa hết sức quan trọng để mọi người dân tuân thủ pháp luật. Đây chính là quyền, nghĩa vụ chính đáng của người dân để ai cũng được hưởng chính sách BHXH đầy đủ nhất.

MC: Xin hỏi ông Phạm Trường Giang: Một trong những nội dung cải cách đầu tiên được nêu tại Nghị quyết số 28-NQ/TW là xây dựng hệ thống BHXH đa tầng. Ông có thể phân tích thêm về nội dung này?

Ông Phạm Trường Giang: Khi xây dựng Đề án cải cách chính sách BHXH, chúng tôi có nghiên cứu rất nhiều bài học cả thành công và chưa thành công của những nước đã tiến hành cải cách chính sách BHXH và chúng tôi đã rút ra 10 bài học kinh nghiệm cho Việt Nam. Trong số 10 bài học kinh nghiệm đó: Chính sách BHXH cần được thiết kế theo hướng đa tầng, hỗ trợ và bổ sung cho nhau để bảo đảm an sinh cho mọi người dân.

Thời gian vừa qua, chính sách BHXH thiếu sự liên kết với các chính sách khác dẫn đến vẫn còn có khoảng 5 triệu người cao tuổi (hơn 60 và dưới 80 mà không thuộc hộ nghèo; không bị khuyết tật) chưa được hưởng trợ cấp hàng tháng dẫn đến tuổi già gặp rất nhiều khó khăn. Rất nhiều quốc gia trên thế giới đã xác định trợ cấp tuổi già (Việt Nam đang áp dụng với người trên 80 tuổi) là tầng lương hưu xã hội trong hệ thống BHXH đa tầng. Chính vì thế, trong cải cách chính sách BHXH lần này, hệ thống BHXH đa tầng được xác định:

- Tầng 1: Trợ cấp hưu trí xã hội:

+ Ngân sách nhà nước cung cấp một khoản bảo đảm về thu nhập cho người cao tuổi không có lương hưu, hoặc bảo hiểm xã hội hằng tháng. Có chính sách huy động các nguồn lực xã hội đóng thêm để các đối tượng này có mức hưởng cao hơn.

+ Có lộ trình mở rộng bao phủ bằng cách điều chỉnh giảm dần độ tuổi hưởng lương hưu xã hội phù hợp với khả năng của ngân sách và lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu trong từng thời kỳ.

- Tầng 2: BHXH cơ bản, bao gồm BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện:

+ BHXH bắt buộc (với các chế độ hưu trí, tử tuất, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, ốm đau, thai sản, thất nghiệp) dựa trên đóng góp của người lao động và người sử dụng lao động.

+ BHXH tự nguyện (với các chế độ hưu trí, tử tuất hiện nay và từng bước mở rộng sang các chế độ khác) dựa trên đóng góp của người lao động không có quan hệ lao động, có sự hỗ trợ thích đáng từ ngân sách nhà nước cho nông dân, người nghèo, người có thu nhập thấp, lao động khu vực phi chính thức để mở rộng diện bao phủ BHXH; từng bước hình thành văn hóa đóng - hưởng để tự bảo đảm an sinh cho bản thân.

- Tầng 3: Bảo hiểm hưu trí bổ sung:

Là chế độ hưu trí tự nguyện theo nguyên tắc thị trường, tạo điều kiện cho người sử dụng lao động và người lao động có thêm lựa chọn tham gia đóng góp để được hưởng mức lương hưu cao hơn.

Như vậy, khi thực hiện hệ thống BHXH đa tầng sẽ giúp người dân tiếp cận chính sách BHXH một cách toàn diện, đầy đủ các chế độ và tiến tới mọi người cao tuổi đều có lương hưu hoặc từ ngân sách nhà nước, hoặc từ quỹ BHXH, không có người cao tuổi nào bị bỏ rơi lại phía sau.

Bạn đọc Thu Hà (Hải Dương): Xin gửi câu hỏi tới TS. Bùi Sỹ Lợi. Nghị quyết số 28-NQ/TW đặt mục tiêu, Giai đoạn đến năm 2021: Phấn đấu đạt khoảng 35% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia bảo hiểm xã hội. Trong đó, nông dân và lao động khu vực phi chính thức tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện chiếm khoảng 1% lực lượng lao động trong độ tuổi. Giải pháp nào để thực hiện mục tiêu mở rộng diện bao phủ BHXH như trên, khi còn nhiều khó khăn và thách thức? Thiết kế chính sách cần điều chỉnh như thế nào cho phù hợp với từng đối tượng, tạo ra sự bình đẳng, bởi thí dụ chính sách cho nông dân phải khác với người lao động tự do?

Ông Bùi Sỹ Lợi: Câu hỏi của bạn đọc rất hay, nhưng chúng ta phải quay trở lại Báo cáo đánh giá tổng kết của BHXH Việt Nam. Mỗi năm, chúng ta thu hút người vào hệ thống BHXH là 800 nghìn. Tuy nhiên, chúng ta phải lưu ý một con số đáng lưu ý, đó chính là, chúng ta ra khỏi hệ thống 600 nghìn người/năm, thí dụ, trong năm 2018, dự kiến có 660 nghìn người. Đây là vấn đề tác động rất cơ bản đến số lượng người tham gia BHXH và chính độ bao phủ có vấn đề.

Vì thế, bạn đọc hỏi giải pháp như thế nào, tôi cho rằng, giải pháp đầu tiên là phải giữ những người đã vào, hạn chế số người về BHXH một lần. Người dân không rõ là do chính công tác truyền thông của chúng ta phải giải thích, tại sao họ lại ra như vậy, trong khi lấy một lần rất thiệt. Đóng 2,64%/năm, lấy ra chỉ 2%, tức là Nhà nước vẫn được hưởng, quỹ của chúng ta vẫn được hưởng. Nhưng quan trọng khi về già, lương hưu ở đâu? Đấy là điểm lưu ý mà tôi muốn lưu ý gắn với Báo cáo đánh giá kết quả BHXH Việt Nam.

Chúng ta khẳng định rằng, đến năm 2021, chúng ta có đạt được 35% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH hay không? Tôi thấy có khả năng. Vì chúng ta đã định lại mục tiêu của Nghị quyết 21-NQ/TW cho rằng, đến năm 2020, phấn đấu 50%, nhưng xác định đến năm 2021 chỉ có 35%. Nhưng câu hỏi của bạn đọc hay ở chỗ “trong đó có hơn 1% là lao động khu vực không có quan hệ lao động” (tức là lao động nông thôn, nông dân...). Vậy giải pháp gì cho khu vực không chính thức?

- Theo quy định của Luật BHXH, Nhà nước hỗ trợ cho người lao động thuộc hộ nghèo 30% số đóng, cận nghèo 25% và 10% cho hộ khác. Đây là giải pháp. Nhưng tôi nghĩ rằng, muốn đẩy nhanh tiến độ, tăng tốc độ bao phủ thì Nhà nước phải suy nghĩ cần hỗ trợ mức cao hơn, hấp dẫn hơn.

- Thuộc nhóm tuyên truyền giáo dục, vận động, hướng dẫn để người dân thấy được lợi ích mục tiêu và quan điểm của Đảng, Nhà nước với chính sách an sinh xã hội. Trong đó, BHXH là một trong những trụ cột quan trọng. Người dân phải hiểu, đóng vào bao nhiêu, hưởng thế nào, quyền lợi ra sao. Ta thấy rằng, BHXH tự nguyện, người dân được hưởng BHXH khi về hưu, hết tuổi lao động. Tuy nhiên, quan trọng không chỉ nhìn lương hưu, mà còn có thẻ BHYT chăm sóc sức khỏe bản thân khi hết tuổi lao động. Thẻ BHYT có tính chất rất quan trọng, quyết định cho người dân.

- Cơ quan quản lý Nhà nước BHXH Việt Nam cần nghiên cứu để điều chỉnh chính sách để làm sao nâng mức hưởng thụ của người dân tham gia BHXH tự nguyện. Bởi, hiện nay, người tham gia BHXH tự nguyện khi đến tuổi nghỉ hưu chỉ hưởng hai chính sách: Hưu trí và tiền tuất. Cần nâng thêm về chế độ thai sản... Tạo ra độ hấp dẫn, thiết tha với BHXH tăng lên.

Quyền được an sinh xã hội là quyền trong Hiến pháp, nhưng các cơ quan quản lý Nhà nước và hệ thống chính trị vào cuộc không chỉ tuyên truyền, vận động mà phải coi đây là cuộc cách mạng để làm thay đổi, chuyển biến nhận thức, huy động sức mạnh toàn dân để mở rộng đối tượng tham gia BHXH. Vì vậy, vai trò của cấp ủy, chính quyền địa phương cực kỳ quan trọng. Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị, xã hội cần vào tuyên truyền để kêu gọi hội viên, thành viên của mình tham gia vào BHXH.

Nhiều người nói rằng, tham gia BHXH không bằng tiết kiệm, quá nguy hiểm. BHXH là quỹ do Nhà nước quản lý tập trung tại T.Ư và Nhà nước bảo hộ quỹ này, khi quỹ này bị biến động, nếu chỉ số CPI mà làm giá trị tiền lương hưu không bảo đảm cuộc sống thực tiễn, thì Nhà nước phải điều chỉnh. Vì vậy, công chức được nâng lương 7% thì lương hưu cũng tăng lên 7%.

MC: Xin hỏi ông Phạm Trường Giang, Nghị quyết số 28-NQ/TW đề nghị rà soát, mở rộng thêm nhóm đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Vậy số đối tượng tham gia là bao nhiêu và quy định này liệu có khả thi trong thực tế?

Ông Phạm Trường Giang: Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2014, căn cứ quy định đóng Bảo hiểm xã hội trên Hợp đồng lao động đó là tiền lương, do đó có một nhóm lao động, thí dụ như chủ hộ kinh doanh, người quản lý doanh nghiệp, lao động linh hoạt, không được hưởng tiền lương, tiền công không thuộc đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Thí dụ, theo thống kê chủ hộ kinh doanh cá thể có ba triệu hộ đăng ký kinh doanh, nếu chúng ta đưa nhóm vào đối tượng đóng Bảo hiểm xã hội bắt buộc sẽ gia tăng độ bao phủ của Bảo hiểm xã hội.

Đặc biệt đây là nhóm đối tượng có nhu cầu rất lớn tham gia đóng Bảo hiểm xã hội bắt buộc. Trong thời gian vừa qua khi chúng tôi triển khai đóng Bảo hiểm xã hội bắt buộc, chúng tôi đã nhận được rất nhiều yêu cầu tham gia Bảo hiểm xã hội bắt buộc của nhóm đối tượng này.

MC: Thưa ông Phạm Trường Giang: Bạn đọc Lê Lan Hương, Cầu Giấy, Hà Nội hỏi: Chính sách hiện hành quy định đối tượng tham gia BHXH tự nguyện mới chỉ được hưởng hai chế độ hưu trí và tử tuất, định hướng cải cách chính sách thời gian tới có đề cập mở rộng chế độ đối với đối tượng tham gia BHXH tự nguyện không? Ông Phạm Trường Giang có thể bổ sung những thông tin về vấn đề này?

Ông Phạm Trường Giang:

Đối với lao động khu vực phi chính thức có hình thức lao động linh hoạt, cho nên khi thiết kế chính sách đối với lao động khu vực phi chính thức thì cũng cần phải hết sức linh hoạt, phù hợp với điều kiện, mức đóng, phương thức đóng chứ không như bảo hiểm bắt buộc. Chính vì thế, trong Nghị quyết 28 của Trung ương đã có điều chỉnh rất rõ là nghiên cứu, thiết kế các gói bảo hiểm xã hội ngắn hạn, linh hoạt cho khu vực phi chính thức để phù hợp với mức đóng, phương thức đóng của người lao động khu vực phi chính thức khi tham gia.

Đối với chủ trương này, ngày 8-10-2018, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 125 giao nhiệm vụ cho Bộ Lao động Thương binh và Xã hội chủ trì phối hợp với các bộ ngành nghiên cứu đề án này và báo cáo Chính phủ trong năm 2019. Đến nay, Bảo hiểm xã hội đang rất tích cực triển khai, nghiên cứu chính sách này nhằm bảo đảm phù hợp hơn cho người lao động ở khu vực phi chính thức. Ngoài chính sách hưu trí, tử tuất, người lao động khu vực phi chính thức có thể tham gia đầy đủ các chế độ khác. Đây là động lực thôi thúc người lao động tích cực tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Ông Đinh Duy Hùng:

Mặc dù BHXH Việt Nam đạt được những kết quả quan trọng nhưng vẫn còn rất thấp so với yêu cầu. Những nguyên nhân, khó khăn, vướng mắc thì như TS Bùi Sỹ Lợi vừa đề cập khá sâu sắc và chi tiết, ở góc độ là cơ quan tổ chức thực hiện tôi xin nêu một số vấn đề như sau. Đầu tiên là vấn đề về nhận thức, đây là vấn đề không chỉ của những người tham gia mà còn của cả những cá nhân, tổ chức có vai trò tổ chức thực hiện chính sách này, từ các cấp quản lý chính sách đến các cấp tổ chức thực hiện ở các địa phương.

Thứ hai là một số tồn tại, vướng mắc, bất hợp lý trong chính sách như ông Phạm Trường Giang vừa nêu. Thí dụ như thời gian để người tham gia có thể được hưởng chế độ hưu trí; hay vướng mắc trong quy định về thu chi cứng nhắc,…

Một tồn tại, khó khăn nữa của cơ quan tổ chức thực hiện, cụ thể là của BHXH Việt Nam. Về mặt thủ tục, có thể nói BHXH Việt Nam đã đơn giản hóa tối đa với người tham gia, tuy nhiên, vấn đề hiện nay là cách thức tổ chức để tiếp cận, vận động người dân còn có vấn đề. Cách thức để tiếp cận với các nhóm đối tượng khác nhau, có nhu cầu và điều kiện khác nhau thì BHXH Việt Nam hiện nay vẫn chưa có được cách tiếp cận phù hợp.

Trên cơ sở nhận định được những khó khăn, vướng mắc đó, BHXH Việt Nam đã có những kế hoạch, giải pháp khắc phục những tồn tại trong khâu tổ chức thực hiện; bên cạnh đó, cũng có những ý kiến tham mưu, đề xuất với những cơ quan quản lý nhà nước trong việc điều chỉnh chính sách cho phù hợp.

Ông Phạm Trường Giang:

Trong quá trình nghiêu cứu xây dựng đề án cải cách BHXH, chúng tôi nghiên cứu rất nhiều tài liệu của quốc tế có uy tín, thì thống kê cho kết quả là hiện nay tất cả các nước trên thế giới, trừ một số ít nước ở châu Phi, đều đã và đang trong kế hoạch điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu, đây là xu thế tất yếu. Vì già hóa dân số là thành tựu của con người thể hiện chất lượng y tế ngày càng tăng nhưng nếu chúng ta không chủ động có kế hoạch tài chính thông qua hệ thống BHXH bảo đảm tuổi già trong dài hạn chúng ta sẽ gặp rất nhiều thách thức. Chính vì thế các nước đều có kế hoạch điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu. Nhưng có một bài học chung chỉ ra là điều chỉnh tuổi nghỉ hưu phải có tầm nhìn dài hạn, không có quốc gia nào ra quyết định điều chỉnh ngày hôm nay áp dụng cho ngày mai hoặc năm sau, mà đều có tầm nhìn dài hạn và phải có lộ trình phù hợp với cơ cấu dân số, độ tuổi của từng quốc gia, nhưng phải hành động rất quyết liệt không chúng ta sẽ chậm. Thực tế có bài học một số nước chậm cải cách tuổi nghỉ hưu, ảnh hưởng đến thị trường lao động, ảnh hưởng đến ổn định chính trị.

Chúng tôi cũng thống kê cho thấy, ngay các nước trong khu vực như: Indonesia cũng có kế hoạch điều chỉnh nghỉ hưu từ 55 đến 65 tuổi vào năm 2043 trong khi tuổi thọ trung bình sau độ tuổi 60 của họ chỉ có 16,6 năm (trong khi tuổi thọ trung bình sau độ tuổi 60 của chúng ta là 22,5 năm), Malaysia cũng có kế hoạch điều chỉnh nghỉ hưu từ 55 đến 65 tuổi vào năm 2040, Hàn Quốc, Pháp, Nhật Bản... đều có lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu. Ngân hàng Thế giới có số liệu thống kê hiện nay có 15 nước có kế hoạch quy định tuổi nghỉ hưu là 65 tuổi, có 14 nước quy định tuổi nghỉ hưu 67 tuổi và có hai nước quy định là 68 tuổi, cá biệt có ba nước sẽ quy định tuổi nghỉ hưu là 69 tuổi trong thời gian tới. Như vậy, xu thế tất yếu các nước đều tăng tuổi nghỉ hưu, Việt Nam chúng ta không ngoại lệ, đặc biệt theo số liệu tổng điều tra dân số, Việt Nam trong thời gian tới có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất khu vực. Vậy điều chỉnh tuổi nghỉ hưu để: phù hợp duy trì sự ổn định của thị trường lao động. Hiện nay chúng ta đang thặng dư lao động do cơ cấu dân số vàng, nhưng tất cả nghiên cứu chỉ ra, vào khoảng 2040 chúng ta bắt đầu thiếu lao động, vậy chúng ta chỉ có 20 năm để chuẩn bị kế hoạch điều chỉnh sự bù đắp do thiếu hụt lao động là không quá dài. Cho nê, Trung ương đưa thời điểm điều chỉnh vào năm 2021 là rất phù hợp với Việt Nam và thông lệ quốc tế.

Về mặt lộ trình: Tổ chức Lao động quốc tế ILO cũng đã thống kê tất cả các nước trên thế giới và chỉ ra tăng tuổi nghỉ hưu trung bình cần 20 năm . Điểm hai: tăng tuổi nghỉ hưu để nhằm bảo đảm tính ổn định xã hội cũng như ổn định tài chính. Năm 201, cứ 6 người trong độ tuổi lao động thì có một người ra khỏi độ tuổi lao động, nhưng vào năm 2040 thì chỉ có hai người trong độ tuổi lao động thì có một người bước ra khỏi độ tuổi lao động. Như vậy nếu chúng ta vẫn giữ quyền lợi hưu trí như hiện nay, vẫn giữ độ tuổi nghỉ hưu như hiện nay thì muốn hưởng nghỉ hưu con cháu chúng ta phải tăng mức độ đóng góp gấp ba lần, nếu chúng ta không cải cách tuổi nghỉ hưu chính là chúng ta đang đẩy gánh nặng cho thế hệ con cháu trong tương lai. Thứ ba, quốc tế chỉ ra, vào 2040 hầu hết tất cả các nước đều có tuổi nghỉ hưu nam nữ là tiệm cận bằng nhau, đây là xu thế bảo đảm bình đẳng giới, gián tiếp thông qua tăng tuổi nghỉ hưu bảo đảm tài chính trong dài hạn. Cuối cùng, quốc tế chỉ ra khi tăng tuổi nghỉ hưu thì bảo đảm đời sống của người nghỉ hưu (người cao tuổi) sẽ tốt hơn, làm việc dài hơn sẽ có tích lũy hơn, mức lương hưu sẽ cao hơn. Đó là lý do các nước trên thế giới đều thực hiện lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu.

MC: Thưa ông Đinh Duy Hùng, xin ông cho biết những kết quả nổi bật của việc thực hiện chính sách BHXH trong năm qua, đặc biệt là kết quả mở rộng bao phủ BHXH?

Ông Đinh Duy Hùng:

Trong năm vừa qua, Bảo hiểm Việt Nam đã đạt được những kết quả trong thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội. Trong đó hoàn thành việc thu và chi của Chính phủ giao trong thực hiện quỹ bảo hiểm xã hội. Về việc số thu BHXH Việt Nam đã đạt được kế hoạch Chính phủ giao và có tăng trưởng so với năm 2017. Bên cạnh đó, số tiền nợ đã được giảm xuống 0,2% so với năm 2017. Trong mở rộng đối tượng, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã phấn đấu hoàn thành mục tiêu Thủ tướng Chính phủ giao, số người tham gia Bảo hiểm xã hội trên 14 triệu người, tăng trên 800 nghìn người so với năm 2017 xấp xỉ 6%. Trong đó số người tham gia bảo hiểm bắt buôc trên 14,3 triệu người tăng trên 700 nghìn người so với năm 2017 trên 5,3%. Đặc biệt, số người tham gia bảo hiểm hội tự nguyện hơn nhiều so với các năm trước. Đến nay, đã đạt được trên 300 nghìn người tăng 83.000 so với 2017. Đây là những kết quả nổi bật về Bảo hiểm xã hội năm nay so với năm 2017.

Bạn Hà Đức Anh, Bình Xuyên, Vĩnh Phúc: Tôi có câu hỏi dành cho ông Đinh Duy Hùng, Phó trưởng Ban Thu, BHXH Việt Nam: Có nhiều ý kiến cho rằng, để mở rộng đối tượng tham gia BHXH, ngành BHXH phải thay đổi tư duy coi người tham gia là khách hàng. Trong đó cần sử dụng mạng lưới cộng tác viên đến từng nhà để tuyên truyền vận động người dân tham gia. Ông có đánh giá thế nào về nhận định này và việc triển khai BHXH tự nguyện đang được thực hiện như thế nào?

Ông Đinh Duy Hùng: Để có thể phát triển hơn nữa đối tượng người tham gia BHXH tự nguyện, BHXH Việt Nam cũng nhận thức được phải coi người tham gia BHXH là khách hàng và các thiết kế trong phương thức tiếp cận để phục vụ chăm sóc người tham gia đã hướng đến lấy khách hàng làm trung tâm.

Một trong những cách thức mà BHXH đang tiến hành đó là mở rộng các mạng lưới (đại lý thu), các đại lý này sẽ được phân bổ rộng rãi ở các tuyến, làng xã để len lỏi vào các gia đình, các khu dân cư để tuyên truyền, hướng dẫn, vận động và thực hiện các thủ tục phục vụ cho người tham gia trong đăng ký và đóng BHXH. Bên cạnh việc sử dụng các cộng tác viên, các đại lý có truyền thống từ trước trong BHYT, BHXH đang phát triển rộng rãi các tổ chức thực hiện dịch vụ công như Bưu điện Việt Nam để làm mạng lưới thu BHXH tự nguyện và các dịch vụ khác phối hợp với BHXH Việt Nam.

Bạn đọc Trần Văn Quỳnh, Mê Linh, Hà Nội hỏi ông Bùi Sỹ Lợi: Chúng ta đang hướng tới mở rộng diện bao phủ BHXH. Có ý kiến cho rằng để người lao động có mức hương lương hưu khiêm tốn để mở rộng diện bao phủ, còn hơn diện bao phủ hẹp. Ông đánh giá như thế nào về nhận định này?

Ông Bùi Sỹ Lợi: Điều đó rất đúng! An sinh xã hội là để bảo đảm cho mọi người dân không ai bị rớt xuống tầng cơ bản, giống mục tiêu thiên niên kỷ là không bỏ ai rớt lại phía sau, đó chính là quan điểm tư tưởng.

Vấn đề quan trọng là mở rộng độ bao phủ và từng bước điều chỉnh chuẩn an sinh xã hội ở sàn này để người dân có mức sàn từng bước nâng lên. Tôi lấy thí dụ, tầng thứ nhất trong Nghị quyết số 28-NQ/TW nêu đó chính là bảo trợ hưu trí cho người cao tuổi từ ngân sách nhà nước, lúc đầu chúng ta có 180 nghìn đồng thôi, sau đưa lên 270 nghìn đồng. Nhưng chúng tôi đang suy nghĩ, chúng ta phải điều chỉnh chỗ này, không phải người đến 80 tuổi mà phải từng bước điều chỉnh xuống 75, 70 tuổi và có thể xuống 65 tuổi. Và mức 270 nghìn đồng này có thể nâng lên tương ứng với chuẩn nghèo, mà chuẩn nghèo hiện nay là chuẩn nghèo đa chiều. Cho nên mục tiêu, quan điểm của chúng ta là phải nâng dần chuẩn, mức sàn của an sinh xã hội, đó chính là mức sàn của lương hưu, kể cả hưu của BHXH bắt buộc và hưu tự nguyện.

Mục tiêu hiện nay là bao phủ toàn diện để bảo đảm ai cũng được hưởng quyền an sinh xã hội theo Điều 34 của Hiến pháp. Điều này là cực kỳ quan trọng. Tôi nghĩ rằng, vấn đề quan trọng là đi theo chiều rộng và điều chỉnh sàn an sinh xã hội để nâng dần mức sống của người dân.

Rõ ràng, kinh tế xã hội phát triển thì mức chuẩn an sinh xã hội sẽ điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội. Chúng ta thực hiện an sinh xã hội không chỉ là để bảo đảm cho người dân có an sinh xã hội, mà còn chính là để bảo đảm bình đẳng, công bằng giữa các tầng lớp dân cư và để bảo đảm ai cũng được hưởng an sinh xã hội.

MC: Một câu hỏi dành cho ông Bùi Sỹ Lợi: Cũng liên quan đến tuổi nghỉ hưu, có ý kiến lo ngại, đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, sẽ giành mất cơ hội việc làm của lực lượng lao động trẻ, làm tăng tỷ lệ thất nghiệp ở giới trẻ. Xin ông cho biết ý kiến về nhận định này?

Ông Bùi Sỹ Lợi:

Băn khoăn đó có căn cứ những không hoàn toàn như vậy. Cách mạng công nghiệp 4.0 có thể một bộ phận lao động mất việc làm nhưng nó lại tạo ra cơ hội việc làm mới. Theo dự báo đánh giá một khi Quốc hội vừa thông qua Hiệp định CPTPP thì có thể một năm chúng ta tăng 200 đến 260 nghìn lao động. Cách mạng 4.0 như thế thôi, vấn đề quan trọng là chúng ta phải biến những thách thức thành cơ hội. Trước đây hai năm, chúng ta kết dư tức là dư thừa lao động qua đại học trở lên khoảng hơn 200 nghìn người, nhưng bây giờ rõ ràng đã giãn dần đi. Vấn đề quan trọng chúng ta điều chỉnh như thế nào đó để nó không tác động đến thị trường lao động như Tiến sĩ Trường Giang đã trình bày trên, chúng ta phải tính toán.

Thứ hai là không có nghĩa rằng nhóm lao động nào cũng điều chỉnh để tăng tuổi lên, chúng ta khẳng định như vậy. Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đang đưa ra phương án để điều chỉnh tuổi nghỉ hưu trong Bộ luật lao động năm 2019 đưa ra lộ trình. Chúng ta cũng lưu ý mặc dù lộ trình để nam lên 62, nữ lên 60 kéo dài trong một thời gian dài nhưng chúng ta vẫn lưu ý có hai điều quan trọng. Đó là lao động làm những công việc nặng nhọc, nguy hiểm và ở vùng sâu vùng xa vẫn được giảm thời gian lao động, và quan trọng nữa nếu người ta làm trong điều kiện bị suy giảm sức lao động thì người ta vẫn được về hưu sớm.

Hiện nay, chúng ta phải khắc phục cho được tuổi nghề và tuổi hưu đang bị nhầm lẫn và đang chồng chéo với nhau nên khi anh kết thúc tuổi nghề thì lập tức chuyển sang tuổi nghỉ hưu giống như lực lượng vũ trang, 45 tuổi nghỉ hưu, rõ ràng không có một đất nước nào có câu chuyện như vậy. Anh kết thúc công việc đó, nhưng anh phải chuyển một công việc khác để tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội, kể cả đóng bắt buộc sang tự nguyện vào bắt buộc, đó là sự linh hoạt trong tham giam bảo hiểm xã hội. Đến lúc, chúng ta phải tính đến điều chỉnh tuổi nghỉ hưu, nhưng chúng ta cũng phải tính đến điều kiện lao động. Ngành nghề nào, lĩnh vực nào chưa đủ điều kiện lao động chưa được cải thiện, người lao động chưa được làm việc trong môi trường an toàn, chưa được bảo đảm sức khỏe ở mức tốt nhất thì chúng ta cũng chưa điều chỉnh tuổi nghỉ hưu, nhưng chúng ta phải có lộ trình để chúng ta làm cho người lao động không bị hẫng hụt khi chúng ta nâng tuổi nghỉ hưu một cách áp đặt ngay thì rất khó khăn. Lộ trình này sẽ bảo đảm cho quá trình chậm dần đều của chúng ta để chúng ta đạt được mục tiêu.

Tôi vẫn khẳng định rằng, chúng ta không nên lo tăng tuổi nghỉ hưu sẽ đẩy bộ phận lao động ra khỏi khu vực Nhà nước, vì chúng ta biết rằng tất cả chuyện học hành của các cháu tốt nghiệp đại học và các trường không phải là Nhà nước phân bổ như thời kỳ bao cấp nữa, mà tôi đào tạo cho bằng cấp để anh tự tạo việc làm, tự tìm kiếm việc làm, chứ không phải Nhà nước phân bố việc làm cho anh, nên người lao động tốt nghiệp ở trình độ rất cao, đi du học nước ngoài nhưng người ta đâu có làm trong Nhà nước. Kể cả làm nông nghiệp, nông dân, nông thôn cũng có thể tham gia vào hệ thống bảo hiểm xã hội. Tại sao chúng ta không tính toán chỗ này? Bởi chúng ta cứ nghĩ, khi chúng ta tăng tuổi nghỉ hưu thì lập tức con cháu của chúng ta sẽ mất việc làm, làm gì có chỗ nào dành cho con cháu chúng ta mà bố về thì con vào thay đâu. Đây là một bài toán mà chúng ta phải giải thích rất cặn kẽ cho người lao động biết. Chúng ta không còn thời kỳ mà phân bổ việc làm theo chỉ tiêu nữa, mà việc làm chúng ta được khẳng định trong Luật Việc làm là hoạt động có thu nhập mà không bị pháp luật ngăn cấm. Đây là một quan điểm tư tưởng mà chúng tôi cho rằng, rõ ràng cần có một cuộc cách mạng về truyền thông, cách mạng về thông tin tuyên truyền kể cả tuổi nghỉ hưu kể cả những vấn đề về quyền lợi ích của con người, chúng ta phải truyền thông chặt chẽ để nâng cao tính tuân thủ pháp luật của lao động Việt Nam.

MC: Xin ông Đinh Duy Hùng, Phó Trưởng Ban Thu, BHXH Việt Nam giải thích giúp bạn đọc Lê Thu Hiền, Bắc Giang, hỏi: Tôi được biết, khi tham gia BHXH tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ nhưng tôi không biết điều kiện và đối tượng hỗ trợ như thế nào, trong bao lâu. Và hình thức hỗ trợ cụ thể như thế nào?

Ông Đinh Duy Hùng:

Về điều kiện và mức hỗ trợ đã được quy định tại Luật BHXH. Quy định như sau: Những ai tham gia BHXH tự nguyện đều được ngân sách Nhà nước hỗ trợ, mức hỗ trợ theo nhóm đối tượng tham gia. Hộ nghèo được hỗ trợ 30% mức đóng (tính theo chuẩn hộ nghèo thuộc khu vực nông thôn), cận nghèo được hỗ trợ 25% và 10% cho những người khác. Đó là mức hỗ trợ tối thiểu của ngân sách Nhà nước.

Tuy nhiên, tùy điều kiện kinh tế xã hội từng địa phương, có thể xem xét mức hỗ trợ nhiều hơn mức tối thiểu này. Số tiền hỗ trợ phụ thuộc vào thời gian tham gia, nhưng tối đa không quá 10 năm. Khi người tham gia BHXH tự nguyện đóng tiền phí bảo hiểm, sẽ được ngân sách Nhà nước hỗ trợ bằng cách trừ vào số tiền phải đóng, đó là quy định của Luật về mức hỗ trợ.

MC: Thưa ông Phạm Trường Giang, chính sách bảo hiểm thất nghiệp chưa thực sự gắn với thị trường lao động, mới tập trung nhiều cho khu vực chính thức, chưa có chính sách phù hợp cho khu vực phi chính thức (nơi người lao động dễ bị tổn thương), còn nặng về giải quyết trợ cấp thất nghiệp, chưa chú ý thoả đáng đến các giải pháp phòng ngừa theo thông lệ quốc tế. Ông có thể phân tích làm rõ thêm nội dung giải pháp trong Nghị quyết 28-NQ/TW để khắc phục vấn đề này?

Ông Phạm Trường Giang:

Nội hàm của Nghị quyết 28 tập trung hoàn thiện vào hai chính sách, đó là chính sách hưu trí và tử tuất, chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).
Theo thông lệ quốc tế, chính sách BHTN hướng tới ba mục tiêu. Thứ nhất, hỗ trợ duy trì việc làm tránh sa thải lao động. Thứ hai, chi trả trợ cấp thất nghiệp bảo đảm người lao động có thu nhập trong lúc chưa có việc làm. Thứ ba, hỗ trợ người lao động nhanh chóng quay trở lại thị trường lao động thông qua các hoạt động đào tạo dạy nghề.

Chính sách BHTN bao gồm chính sách thị trường lao động thụ động và tích cực. Vừa qua, Việt Nam mới làm tốt chính sách thị trường lao động thụ động, tức là chỉ chú trọng chi trả bảo hiểm sau khi người lao động thất nghiệp. Chúng ta chưa thực hiện tốt chính sách thị trường lao động tích cực để người lao động không bị thất nghiệp và duy trì việc làm để đóng góp thêm cho xã hội.

Hàn Quốc và Nhật Bản đã thực hiện chính sách này rất tốt, thí dụ, quỹ BHXH của họ đã chủ động hỗ trợ một phần tiền lương từ quỹ BHTN cho một số doanh nghiệp để giữ chân lực lượng lao động tại các doanh nghiệp này trên thị trường lao động. Đây chính là sự chia sẻ giữa doanh nghiệp nhiều lao động và ít lao động, doanh nghiệp có nguy cơ sa thải nhiều nhân viên và nguy cơ ít sa thải nhân viên.

Thí dụ, nếu chúng ta hỗ trợ doanh nghiệp sử dụng lao động mỗi một tháng một triệu/người lao động, thì với khoảng 6.000 tỷ/năm, chúng ta sẽ giữ chân được 0,5 triệu người lao động trên thị trường. Theo đó, mức chi phí này còn thấp hơn nếu chúng ta sử dụng để chi trả BHTN.

MC: Thưa ông Đinh Duy Hùng, tình trạng rút BHXH một lần thời gian qua có tăng không? Ông có khuyến cáo gì đến người lao động về những thiệt thòi khi rút BHXH một lần?

Ông Đinh Duy Hùng:

Về số người nhận BHXH một lần ra khỏi hệ thống BHXH đúng là không giảm. Hằng năm cũng có cỡ trên 600 nghìn người ra khỏi hệ thống. Có nhiều lý do dẫn tới vấn đề này, thứ nhất là do chính sách cho phép, thứ hai có thể là những lý do về phía người tham gia, người lao động trước mắt cần một khoản tiền để phục vụ mục đích cá nhân.

Tuy nhiên, dù vì lý do gì thì tôi cũng khẳng định đây là bất lợi đối với người lao động. Khi nhận BHXH một lần là người lao động đã tự mình từ bỏ thành quả tích lũy sau thời gian lao động, đây không đơn thuần chỉ là một số tiền mà còn là sự tích lũy để người tham gia sau khi hết tuổi lao động sẽ có một khoản thu nhập (lương hưu).

Vậy chúng tôi xin khuyến cáo mọi người hãy cố gắng để tìm giải pháp khác, hãy nghĩ đến quá trình tích lũy của mình để tạo điều kiện tốt hơn đến khả năng nhận được khoản lương hưu mà hiện nay không ít người đang rất mong chờ.

MC: Bạn Vũ Thu Trang, Hưng Hà, Thái Bình hỏi ông Đinh Duy Hùng, Phó Trưởng ban Thu, BHXH Việt Nam: Tham gia BHXH tự nguyện nhưng tôi vẫn băn khoăn rằng, mức lương hưu thực nhận được sẽ thấp. Đã có tình trạng mức lương hưu của nông dân 300.000 đồng hoặc mức lương của nhiều giáo viên mầm non, công chức cấp xã, sau nhiều năm công tác chỉ bằng lương cơ sở. Ông có chia sẻ gì về vấn đề này?

Ông Đinh Duy Hùng: Một trong những nguyên tắc trong thực hiện BHXH đó là đóng - hưởng. Mức hưởng ngày hôm nay là kết quả của mức đóng và thời gian đóng. Trước đây, chúng ta có triển khai chương trình Bảo hiểm nông dân của tỉnh Nghệ An. Người nông dân chỉ đóng 10.000 đồng/tháng, và một số người trong đó có những người nhận mức lương hưu 300.000 đồng/tháng như bây giờ. Nếu so sánh với mặt bằng chung hiện nay quả là thấp, nhưng nếu so sánh với mức đóng nhìn lại thì không thể nói là thấp được.

Trong trường hợp của các cô giáo mầm non, đúng là mức đóng thấp và thời gian ngắn, đó là nguyên tắc. Để cho mức hưởng sau này (mức nhận lương hưu) không thấp, rõ ràng, chúng ta phải đóng ở mức có thể chấp nhận được, và tích lũy được thời gian vừa phải để mức hưởng được tương xứng.

* Bạn Trần Minh Ánh, Hà Nội hỏi ông Phạm Trường Giang: Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 125/NQ-CP ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW của Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành T.Ư khóa XII về cải cách chính sách BHXH. Ông có thể cho biết một số nội dung chính của Chương trình hành động này? Và việc triển khai Nghị quyết của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội về vấn đề này như thế nào?

Ông Phạm Trường Giang: Ngay sau khi Nghị quyết số 28-NQ/TW ban hành ngày 23-5-2018, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã phối hợp với Ban Tuyên giáo T.Ư và các bộ, ngành, địa phương tổ chức 10 hội nghị quán triệt về các nội dung cải cách, nhiệm vụ giải pháp quy định trong Nghị quyết 28-NQ/TW. Đặc biệt vào tháng 8 năm 2018, Bộ trưởng Lao động, Thương binh và Xã hội đã quán triệt nội dung nghị quyết này tại Hội nghị toàn quốc về vấn đề này.

Nội dung thứ hai, Nghị quyết 125 ngày 8-10-2018 của Chính phủ đã ban hành chương trình hành động triển khai Nghị quyết 28-NQ/TW với 26 nhiệm vụ, đề án. Trong đó, nhiệm vụ thứ nhất là tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, nâng cao nhận thức với bốn nhiệm vụ. Chính phủ giao cho Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chủ trì phối hợp với các bộ, ngành xây dựng đề án đổi mới toàn diện nội dung, hình thức, phương pháp tuyên truyền phổ biến chính sách BHXH thời gian tới. Bộ trưởng Lao động - Thương binh và Xã hội cũng rất trăn trở về việc sau 10 năm thực hiện chính sách BHXH tự nguyện, mới có hơn 200 nghìn người tham gia. Đây là một chính sách rất nhân văn nhưng nguồn nhân lực của cả ngành lao động, thương binh và xã hội và ngành BHXH đều hạn chế. Do đó, vào tháng 8-2018, Bộ trưởng Lao động - Thương binh và Xã hội đã chỉ đạo Tổng công ty Bưu điện Việt Nam phối hợp Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, BHXH Việt Nam triển khai. Chỉ trong ba tháng, Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam đã triển khai được 1.000 hội nghị đối thoại trong toàn quốc đến tận xã, phường, thị trấn, tổ dân phố... Sau 1.000 hội nghị đó, đối tượng tham gia tự nguyện gia tăng lên gần 30 nghìn người. Đấy là thành tựu rất đáng kể. Xin nhấn mạnh đó là thành quả chứng minh cho nhận định của các đại biểu là công tác tuyên truyền cực kỳ quan trọng. Hình thức tuyên truyền phải phù hợp với lao động khu vực phi chính thức.

Thứ hai, trong nhóm nhiệm vụ thứ hai lớn mà Chính phủ giao cho các bộ ngành, địa phương là nhiệm vụ hoàn thiện hệ thống pháp luật lao động việc làm, BHXH, bao gồm tám nhiệm vụ. Trong đó, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chủ trì nghiên cứu,đánh giá sau một năm thực hiện chính sách hỗ trợ người lao động tham gia BHXH tự nguyện. Chính sách hỗ trợ từ ngân sách nhà nước tham gia BHXH tự nguyện có hiệu lực từ ngày 1-1-2018. Nhưng đến nay mới thực hiện được tròn 11 tháng. Bây giờ, chúng ta đánh giá toàn diện việc hỗ trợ đã phù hợp với đối tượng hay chưa, mức hỗ trợ thế nào và phương thức hỗ trợ đã phù hợp với nhóm đối tượng chưa. Trên cơ sở đó, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội phối hợp với các bộ, ngành báo cáo Chính phủ đề xuất các giải pháp biện pháp trong thời gian tới để nâng cao hiệu quả này.

Nhóm giải pháp thứ ba là, nhiệm vụ nâng cao năng lực hiệu quả quản lý nhà nước về BHXH có sáu nhiệm vụ, Trong đó, một trong những nội dung là Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội sẽ chủ trì với các bộ, ngành nghiên cứu đề án về phân định rõ chức năng quản lý nhà nước và quản trị tổ chức bộ máy để làm sao nâng cao hiệu quả hiệu lực quản lý nhà nước về BHXH trong thời gian tới.

Nhóm nội dung thứ tư là nâng cao năng lực quản trị và tổ chức hiệu quả của những chính sách BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, trong đó, nhiệm vụ rất lớn là giao cho ngành BHXH chủ trì đề án để thực thiện nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản trị nhà nước hiện nay.

Nhóm nội dung thứ năm là hội nhập quốc tế trong lĩnh vực BHXH. Có hai nhiệm vụ là đàm phán, ký kết một số hiệp định song phương về BHXH và ký kết, phê chuẩn các công ước quốc tế, các khuyến nghị của ILO về BHXH để trong thời gian tới, chúng ta thực hiện nội dung này. Trong năm 2018, chỉ sau hơn bốn tháng Nghị quyết 28-NQ/TW được ban hành, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội trình Chính phủ, ban hành Nghị quyết số 102 giao chỉ tiêu phát triển BHXH cho địa phương. Đây được coi là hoạt động đầu tiên thể chế hóa chủ trương của Nghị quyết 28-NQ/TW. Qua đánh giá, chúng tôi thấy, việc phát triển BHXH không thể thành công nếu thiếu sự quan tâm, thiếu sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương. Lần này, Chính phủ ban hành Nghị quyết này, giao chỉ tiêu phát triển BHXH cho địa phương, trong đó Chính phủ đưa ra các nguyên tắc, các tiêu chí, để căn cứ vào đó từng địa phương xác định đối tượng phát triển tham gia BHXH của mình và đề ra các biện pháp để đạt được mục tiêu đó và chịu trách nhiệm trước Chính phủ về vấn đề này.

Nội dung lớn thứ hai là, ngày 15-10, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội trình Chính phủ ban hành Nghị định 143/2018/NĐ-CP về quy định lao động nước ngoài tham gia BHXH tại Việt Nam. Đây cũng là nội dung thể chế hóa những nội dung của Nghị quyết 28-NQ/TW cũng như triển khai thực hiện Luật BHXH năm 2014 về lao động nước ngoài tham gia BHXH tại Việt Nam. Đây là cơ sở tạo điều kiện thuận lợi do lao động di chuyển giữa các nước và bảo đảm quyền an sinh cho người lao động của các nước khi tham gia BHXH.

MC: Xin hỏi ông Bùi Sỹ Lợi. Ông đánh giá như thế nào về việc giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH theo tinh thần Nghị quyết số 102/NQ-CP của Chính phủ? Những giải pháp cần thiết để Nghị quyết đi vào cuộc sống?

Ông Bùi Sỹ Lợi: Giao chỉ tiêu là thực hiện quy định của pháp luật. Luật Bảo hiểm xã hội được quy định Chính phủ, chính quyền và hội đồng nhân dân các cấp phải giao chỉ tiêu phát triển đối tượng bảo hiểm xã hội để chúng ta thực hiện mục tiêu an sinh xã hội. Bây giờ, vấn đề quan trọng là tính tuân thủ pháp luật, cụ thể là các giải pháp để chúng ta thực hiện những vấn đề này. Đầu tiên tôi nghĩ việc giao xong để đấy nó không thể hiện được. Chúng ta giao kế hoạch nhưng chúng ta phải triển khai, thực hiện, theo dõi kiểm tra giám sát đánhgiá, tổng kết và rút ra những bài học kinh nghiệm. Qua giám sát các địa phương, tôi thấy Chính phủ giao, hoặc là một số Hội đồng nhân dân giao nhưng không ai kiểm tra, không ai giám sát, không ai thúc đẩy đó là một vấn đề mà chúng ta phải điểu chỉnh ngay trong giám sát.

Vấn đề đầu tiên tôi vẫn nghĩ chúng ta phải làm chuyển biến nhận thức của người lao động, người dân, coi đây vừa là quyền nghĩa vụ của người lao động. Quan trọng bảo đảm bù đắp, hao phí sức lao động khi người lao động về già, chúng ta phải làm chuyển biến suy nghĩ người lao động như vậy.

Thứ hai là phải coi triển khai thực hiện chỉ tiêu này là quan điểm mục tiêu của Đảng và Nghị quyết của Đảng cho nên các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương phải vào cuộc với một tinh thần trách nhiệm rất cao, coi đây như là một mục tiêu phát triển kinh tế gắn liền với tiến bộ và công bằng xã hội thì an sinh xã hội chính là tiến bộ và công bằng xã hội. Không có cách gì khác.

Thứ ba là Tổ chức Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức thành viên của mặt trận và các tổ chức chính trị xã hội phải tuyên truyền vận động để chính các các thành viên vủa mình tham gia bảo hiểm xã hội. Đến lúc chúng ta thúc đẩy cái mục tiêu của chúng ta. Và cuối cùng chúng ta đã đến lúc chúng ta phải coi như việc này là việc thường xuyên có thanh tra, có kiểm tra và nếu đối tượng nào thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc mà trốn đóng, nợ đọng không tham gia thì đó chính là vi phạm pháp luật, chỉ có đối tượng tự nguyện là chúng ta vận động thôi. Chúng ta phải cương quyết và phải kết nối được việc sử dụng lao động của các hộ gia đình có sử dụng lao động của các doanh nghiệp, các cơ sở mà đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa để làm sao chúng ta khuyến khích tất cả các doanh nghiệp, các cơ sở sản xuất có quan hệ lao động là phải thực hiện nghiêm túc pháp luật về tham gia bảo hiểm xã hội. Chúng ta có làm như vậy và phải thực hiện đồng bộ các giải pháp như vậy thì chúng ta mới có cơ hội thực hiện được mục tiêu đặt ra theo Nghị quyết 28 của T.Ư.

MC: Thưa ông Bùi Sỹ Lợi, ông từng đề nghị phải tăng mức hỗ trợ đóng BHXH của nhà nước với nhóm hộ nghèo, cận nghèo và đối tượng khác, bằng một cơ cấu cao hơn để khuyến khích đưa lực lượng lao động tham gia vào bảo hiểm xã hội tự nguyện để mở rộng đối tượng. Ông có thể lý giải rõ hơn đề xuất này? Và nguồn kinh phí sẽ cần lấy ở đâu và có bảo đảm được không?

Ông Bùi Sỹ Lợi:

Tại sao chúng ta lại nghĩ là nâng mức hỗ trợ của Nhà nước cho người lao động tham gia BHXH. Chúng ta quay trở lại chính sách của BHYT. BHYT lúc đầu chúng ta hỗ trợ cho hộ nghèo 70%, cận nghèo 50%, sau đó chúng ta nâng cao lên 90%, người dân đóng có 5% nhưng họ vẫn không đóng và cuối cùng Nhà nước phải bao cấp toàn bộ BHYT cho hộ nghèo và một phần của hộ cận nghèo và học sinh sinh viên. Bài học ở đây chúng ta đã thấy rõ, đã là hộ nghèo và cận nghèo thì làm sao mà tham gia BHXH. Nếu chúng ta chỉ định mức 30% hay 25% thì rõ ràng người nghèo họ sẽ không tham gia. Trong thực tiễn cho thấy, qua triển khai, chúng ta thấy có mỗi một đối tượng 10% tức là nhóm khác chứ nhóm nghèo, cận nghèo họ chưa thiết tha.

Từ bài học này, theo tôi, Nhà nước và Chính phủ phải nghiên cứu, dùng một quỹ phúc lợi xã hội, hoặc là dùng quỹ mà chúng ta giảm được từ chương trình giảm nghèo bền vững… Bây giờ, chúng ta không còn chính sách cho không, không còn chính sách hỗ trợ nhiều nữa thì chúng ta dùng nguồn quỹ đó để chúng ta hỗ trợ cho người nghèo, cận nghèo và các đối tượng khác tham gia BHXH. Và tiền này phải sau 20 năm thì người lao động mới bắt đầu nhận lương hưu của người ta, tiền này chúng ta có thể tiếp tục đầu tư vào trái phiếu, các công trình và ghi lãi suất giống như là chúng ta đầu tư vào quỹ BHXH để cho người lao động sau này được đóng ở một mức vừa phải chịu đựng được để NLĐ tham gia vào hệ thống BHXH của chúng ta.

Theo tôi, hộ nghèo là 50%, cận nghèo là 30% đến 40% và các đối tượng khác khoảng 20% thì lập tức độ hấp dẫn của chính sách sẽ tăng lên thì đối tượng tham gia BHXH sẽ được mở rộng lên.

Tôi vẫn nghĩ rằng, chúng ta nên đi theo chiều rộng, tức là độ bao phủ lớn lên, mức hưởng thụ phải có chính sách hưởng lợi của người tham gia BHXH cao dần lên thì rõ ràng khả năng NLĐ tham gia BHXH sẽ tăng lên. Chúng ta phải học tập một số nước là Nhà nước hỗ trợ 50% và người tham gia BHXH 50%, nếu làm được như vậy mức độ bao phủ sẽ rất lớn, có như vậy thì mục tiêu bao phủ BHXH của chúng ta mới thành công.

Thưa ông Bùi Sỹ Lợi, một trong những nội dung của Nghị quyết 28 được người lao động quan tâm sẽ là hạn chế tình trạng hưởng BHXH một lần? Quy định này nên được sửa đổi như thế nào trong thời gian tới?

Ông Bùi Sỹ Lợi:

Tôi đã phát biểu trước Quốc hội rằng, Chính phủ cần tổng kết Nghị quyết 93 về hưởng chính sách BHXH một lần, chúng ta cần xem lý do tại sao nó không giảm mà lại tăng, đây là một trong những giải pháp để chúng ta thúc đẩy nhanh độ bao phủ BHXH. Nếu chúng ta không làm được điều này thì coi như chính sách BHXH không đạt được mục đích và yêu cầu. Vấn đề thứ hai là, chúng ta cần dùng các biện pháp về mặt pháp luật và điều chỉnh cơ chế, chính sách. Trên thực tế, những người cần hưởng BHXH một lần thì chúng ta đều cho phép rồi, người ốm đau không có khả năng quay lại làm việc và người di chuyển ra nước ngoài thì chúng ta cho phép rồi, vậy tại sao những người hoàn toàn có điều kiện mà lại rút khỏi chính sách BHXH thì chúng ta phải suy nghĩ. Vậy giải pháp như thế nào?

Đầu tiên là tuyên truyền cho người lao động hiểu được nhận BHXH một lần hay ở lại có lợi. Tôi khẳng định rằng, ở lại là có lợi, vì nếu người lao động đóng đủ 15 năm nhưng không may mất thì vẫn được nhận 10 tháng lương cơ bản để mai táng và vẫn được bốn suất tuất thường cho bố mẹ hết tuổi lao động và con chưa thành niên cũng như được bảo hộ toàn bộ số tiền đó. Nếu không tham gia BHXH bắt buộc thì quay sang BHXH tự nguyện, khi đủ tuổi nghỉ hưu thì vẫn được lấy lương hưu. Thứ ba, đóng 22%, kể cả phần của Nhà nước, người sử dụng lao động đóng cho 14% thì một năm anh đóng 2,64 tháng lương, nhưng khi về hưởng một lần thì chỉ được hai tháng lương, như vậy là người lao động mất 0,64 tháng lương. Tại sao người lao động không thấy được vấn đề này? Tôi cho rằng, giải pháp đầu tiên là công tác tuyên truyền, giải thích chính sách để người lao động, các cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền các cấp và nhân dân hiểu được vấn đề này. Ngoài ra, chúng ta muốn hạn chế thì phải sử dùng các cơ chế, chính sách về pháp luật. Một là tăng quyền lợi cho anh nếu anh ở lại, hai là giảm quyền lợi nếu anh ra.

Cùng với tuyên truyền, giáo dục, điều chỉnh chính sách, tổng kết Nghị quyết 93 về việc hưởng chính sách BHXH một lần để nghiên cứu tìm ra một giải pháp. Tôi vẫn cho rằng, vấn đề quan trọng là để người lao động tự suy nghĩ về chính sách, không nên bắt ép mà giải thích cho người dân thấy được quyền lợi của mình. Cá nhân tôi vẫn giải thích cho bất cứ người nào đang có ý định về một lần thì người đó đều từ bỏ ý định của mình. Hiện, tôi vẫn tuyên truyền cho gia đình, anh em, bà con nên tham gia BHXH tự nguyện. Nếu không có việc làm thì tạm dừng ghi sổ BHXH của mình, đến khi có điều kiện tiếp tục đóng. Khi có lương hưu thì có sổ hưu, dù mức lương có thể thấp do người lao động đóng thấp. Nhưng cái quan trọng là có sổ BHYT khiến công tác chăm sóc sức khỏe tốt hơn nhiều. Do vậy, tôi luôn nói rằng công tác tuyên truyền của chúng ta phải làm thay đổi nhận thức của người dân và coi đây là một cuộc cách mạng.

MC: Thưa ông Phạm Trường Giang, hiện nay lao động đi làm việc ở nước ngoài cũng phải đóng BHXH ở nước đến làm việc. Vậy Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã thực hiện đàm phán về các hiệp định BHXH song phương với các quốc gia nào để tránh người lao động bị đóng trùng, nhất là với một số quốc gia và vùng lãnh thổ thu hút nhiều người lao động Việt Nam như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc)?

Ông Phạm Trường Giang:

Trong một xu thế hôi nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, việc phải đàm phán song phương về BHXH với các nước là điều tất yếu. Để bảo vệ thị trường lao động, bất kể quốc gia nào cũng quy định bắt buộc lao động nước ngoài đóng bảo hiểm xã hội khi đến làm việc.

Đến nay, theo thống kê của chúng tôi, Philippines đã ký hiệp đinh song phương BHXH với 16 quốc gia, Hàn Quốc ký với 28 nước và Nhật Bản ký với 18 quốc gia.

Đầu tiên, việc ký hiệp định song phương BHXH mang lại quyền lợi, bảo đảm an sinh cho người lao động. Và quan trọng nhất là ghi nhận thời gian, cộng nối thời gian đóng BHXH được liên tục để bảo đảm tuổi hưu cho người lao động.

Thời gian qua, để bảo đảm an sinh cho người lao động Việt Nam khi đi lao động ở nước ngoài và trên cơ sở đề nghị của các quốc gia, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành đàm phán hiệp định BHXH song phương với Đức và Hàn Quốc. Hơn nữa trong năm 2018, chúng ta đang tìm hiểu nghiên cứu với Nhật Bản để tiến hành đàm phán hiệp định song phương.

MC: Thưa ông Đinh Duy Hùng: Thời gian vừa qua, cộng đồng đã chứng kiến nỗ lực của BHXH Việt Nam trong cải cách thủ tục hành chính và tạo đột phá trong ứng dụng công nghệ thông tin, được ghi nhận bằng giải thưởng về ứng dụng công nghệ thông tin hiệu quả của Hiệp hội An sinh xã hội ASEAN (ASSA). Thời gian tới, BHXH Việt Nam có giải pháp gì để giúp giảm bớt phiền hà cho doanh nghiệp và người dân?

Ông Đinh Duy Hùng:

Kết quả trong cải cách thủ tục hành chính và sự đột phá trong ứng dụng công nghệ thông tin, bên cạnh việc tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp và người dân tham gia BHXH và BHYT, là bước cơ sở, tạo đà rất quan trọng mà tới đây, BHXH Việt Nam sẽ tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi, phục vụ tốt hơn cho doanh nghiệp và người dân. Có thể nói, thành quả quan trọng này được ví như viên ngọc trong tài sản về công cuộc cải cách thủ tục hành chính trong ứng dụng công nghệ thông tin khi quản lý BHXH, BHYT, đã có hệ cơ sở dữ liệu người tham gia. Hiện nay, có hơn 80 triệu người tham gia BHXH và BHYT, cơ sở dữ liệu rất quý. Mọi thao tác, hoạt động về quản lý, giải quyết chế độ thực hiện trên cơ sở dữ liệu này. Bên cạnh cơ sở dữ liệu của các đơn vị có liên quan, thí dụ: Cơ sở khám chữa bệnh, doanh nghiệp các đơn vị tham gia BHXH.

BHXH Việt Nam sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ sở dữ liệu này, duy trì cập nhật trạng thái tích cực của nó, đồng thời, kênh kết nối với các cơ quan liên quan, như Đăng ký doanh nghiệp, cơ quan Thuế, cơ sở khám chữa bệnh... sẽ tiếp tục duy trì, kết nối, khai thác sử dụng cơ sở dữ liệu với mục đích phục vụ cho doanh nghiệp và người tham gia. Bên cạnh đó, vai trò của doanh nghiệp, cũng như người dân tham gia và hỗ trợ quản lý của BHXH Việt Nam là yếu tố rất quan trọng. Cùng với tiến bộ chung của công nghệ, các doanh nghiệp cần có hưởng ứng với cung cách quản lý mới, trên cơ sở ứng dụng thông tin nhằm mục đích phục vụ tốt hơn cho doanh nghiệp và người dân.

MC: Thêm một câu hỏi dành cho ông Đinh Duy Hùng, theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội, người lao động được giữ sổ BHXH? Tỷ lệ trả sổ BHXH cho người lao động hiện đã đạt được bao nhiêu? Có thực tế là một số người lao động khi được giao sổ BHXH lại mang đi thế chấp tín dụng đen để vay tiền. Ông có khuyến cáo gì với người lao động cũng như các tổ chức tín dụng về tình trạng này?

Ông Đinh Duy Hùng:

Có thể nói đến thời điểm bây giờ thì BHXH Việt Nam đã bàn giao gần như 100% sổ BHXH cho người lao động, con số chính xác là trên 99,5%. Số còn lại rất là nhỏ này nó thuộc về nhóm người lao động mà hiện nay chưa có điều kiện để tiếp cận để bàn giao.

Về thực tế, thời gian qua có những trường hợp mà người lao động khi nhận được sổ hoặc là khi cầm sổ BHXH mang đi thế chấp tín dụng đen để vay tiền thì có thể khẳng định đây là việc làm phi pháp. Sổ BHXH là căn cứ để người tham gia được hưởng các chế độ BHXH theo quy định của pháp luật. Nếu nói về khía cạnh sổ BHXH là tài sản của người lao động thì cũng đúng, tuy nhiên, không thể dùng nó để đi vay tiền.

Tuy nhiên, hiện nay, do kết quả của cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin, căn cứ để giải quyết các chế độ BHXH cho người tham gia BHXH không chỉ là sổ BHXH, mà cơ bản đã được chuyển thành cơ sở dữ liệu các thông tin của người tham gia, được lưu trữ ở các cơ sở dữ liệu của BHXH Việt Nam. Vai trò và căn cứ để giải quyết quyền lợi BHXH không như trước đây, người tham gia BHXH hoàn toàn không cần đến sổ BHXH vẫn có thể được giải quyết các chế độ theo đúng các quy định của pháp luật trên cơ sở dữ liệu mà người lao động đã đóng.

Nhà báo Nguyễn Ngọc Thanh phát biểu kết luận:

Có thể nói sau hai giờ đồng hồ, các vị khách mời đã giải quyết, giải thích, làm rõ được rất nhiều điểm mới, điểm ưu việt của Nghị quyết 28 về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội, để mọi công dân đều được bảo đảm an sinh xã hội, toát lên tinh thần của Nghị quyết 28.

Các vị khách mời đã làm rõ được tính ưu việt, sự tiến bộ của Nghị quyết 28 về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội, có so sánh có thể nói là tiến bộ hơn trong khu vực và tiệm cận với các nước phát triển.
Ngoài ra, các vị khách mời cũng đã làm rõ cả những vấn đề rất thiết thực, cụ thể đối với những người tham gia bảo hiểm xã hội, như như chất lượng an sinh, đó là số lượng người sau độ tuổi nghỉ hưởng lương hưu, rồi những điểm mới thể hiện tính ưu việt, như đề cập đến các đối tượng lao động trong khu vực phi chính thức, đặc biệt là nông dân.

Một điểm rất mới nữa của Nghị quyết 28 thể hiện tính cầu thị, bảo đảm sự hài lòng của người tham gia bảo hiểm, thực sự coi những người tham gia bảo hiểm là khách hàng. Hay những điểm mới nữa như người cao tuổi không có lương hưu, được Nhà nước trợ cấp, để sau khi đủ tuổi thì có lương hưu.

Ngoài ra các vị khách cũng giải thích rõ những băn khoăn của người đọc, như đóng bảo hiểm xã hội lâu dài thì được lợi gì, lao động nước ngoài, những người lao động ở nước ngoài được hưởng chế độ bảo hiểm gì…

Tựu chung lại, buổi giao lưu của chung ta hôm nay rất thành công. Như TS Bùi Sỹ Lợi đã nói, chúng ta phải có một cuộc cách mạng về nhận thức, qua Nghị quyết 28 về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội. Trách nhiệm ở đây trước hết thuộc về báo chí, truyền thông, không những tuyên truyền, giải thích một lần mà phải làm nhiều lần. Đặc biệt là Báo Nhân Dân và các ấn phẩm của Báo Nhân Dân phải đi đầu trong việc này.

Thứ hai, trách nhiệm còn thuộc về cả hệ thống chính trị, đặc biệt là cấp cơ sở cũng phải bám sát, nắm bắt được tâm tư nguyện vọng của người dân, để họ hiểu rằng tham gia bảo hiểm xã hội lâu dài là có lợi cho mình. Tuyên truyền dù cách nào đi chăng nữa nhưng nếu không để người dân thấy rằng mình có lợi khi tham gia bảo hiểm xã hội thì không thể thực hiện được. Một lần nữa, xin được cảm ơn các vị khách mời, xin chúc các vị khách mời dồi dào sức khỏe và thành công.