Xu hướng người bệnh trẻ hóa

Theo các chuyên gia y tế, mô hình bệnh tật ở nước ta thay đổi, trong đó, bệnh không lây nhiễm là nguyên nhân của 73% số trường hợp tử vong. Đặc biệt, nhiều căn bệnh trước đây chỉ gặp ở người cao tuổi thì hiện nay có xu hướng ngày càng trẻ hóa.

Sử dụng thực phẩm chế biến sẵn nhiều dầu, mỡ không nguồn gốc là một nguyên nhân dẫn đến tình trạng trẻ hóa các bệnh không lây nhiễm.
Sử dụng thực phẩm chế biến sẵn nhiều dầu, mỡ không nguồn gốc là một nguyên nhân dẫn đến tình trạng trẻ hóa các bệnh không lây nhiễm.

PGS, TS Phạm Mạnh Hùng, Phó Viện trưởng Viện Tim mạch Việt Nam, Tổng Thư ký Hội Tim mạch học Việt Nam cho biết, trước đây, các bệnh mạch vành, động mạch não, bệnh động mạch ngoại biên... thường chỉ gặp ở người cao tuổi, nhưng hiện nay gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào, có thể chưa đến 40 và gần đây nhất chúng tôi liên tục can thiệp những trường hợp bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim ở tuổi trên dưới 30, trong đó có ca mới 28 tuổi. Đối với bệnh tăng huyết áp cũng vậy, hiện rất nhiều bệnh nhân trẻ ở độ tuổi 30 - 35 mắc các bệnh lý về huyết áp, tim mạch và thậm chí không ít trong số đó tử vong do nhồi máu cơ tim.

Theo GS, TS Nguyễn Bá Đức, nguyên Giám đốc Bệnh viện K T.Ư, Phó Chủ tịch Hội Ung thư Việt Nam, bệnh ung thư chủ yếu được ghi nhận ở người cao tuổi. Số người mắc ung thư cao nhất trên thế giới vẫn ở độ tuổi từ 50 đến 60. Thế nhưng, ở Việt Nam đang ghi nhận tình trạng một số bệnh ung thư trẻ hóa hơn so thế giới. Điển hình là bệnh nhân ung thư vú được ghi nhận trẻ hơn so thế giới 5-10 tuổi.

Theo một nghiên cứu mới đây, sau khoảng 10 năm, tại Việt Nam, số người mắc ung thư vú tăng gần gấp đôi, từ 18 trường hợp tăng lên 30 trường hợp được phát hiện bệnh trong số 100.000 phụ nữ. Tại Bệnh viện K T.Ư đã điều trị cho không ít bệnh nhân bị ung thư vú khi mới ở độ tuổi 20, 21. Còn tại Bệnh viện Ung bướu Hà Nội, bác sĩ Thân Văn Thịnh, Khoa Khám bệnh cho biết, tại đây cũng đã khám và điều trị cho những phụ nữ bị ung thư vú khi ở độ tuổi 27 - 29.

Ngoài ung thư vú, còn có một số bệnh ung thư ở nước ta có tỷ lệ người mắc trẻ hơn so thế giới, đó là ung thư phổi, dạ dày, trực tràng, gan… Mới đây, vào tháng 10-2019, các bác sĩ của Bệnh viện Nội tiết T.Ư đã phẫu thuật thành công cho bệnh nhi NQD (ba tuổi ở huyện Lệ Thủy, Quảng Bình) bị ung thư tuyến giáp thể tủy di căn. PGS, TS Trần Ngọc Lương, Giám đốc Bệnh viện, người trực tiếp thực hiện ca mổ cho biết, đây là lần đầu tiên bệnh viện phẫu thuật ung thư tuyến giáp cho bệnh nhi nhỏ tuổi như vậy. Trước đó, bệnh viện cũng phát hiện và phẫu thuật cho một số trường hợp có độ tuổi từ 6 - 9 mắc ung thư tuyến giáp.

Tại Bệnh viện Bạch Mai cũng đã tiếp nhận bệnh nhi 13 tuổi được chẩn đoán mắc đái tháo đường type 2. Theo PGS, TS Nguyễn Quang Bảy, Trưởng khoa Nội tiết - Đái tháo đường của bệnh viện, nếu các năm trước, đái tháo đường type 2 ít gặp ở độ tuổi trước 40, thì nay đã xuất hiện ở người dưới 18 tuổi… Tương tự, tại Khoa Phẫu thuật gan - mật, Bệnh viện Hữu nghị Việt - Đức vừa điều trị cho một bệnh nhi 13 tuổi (ở Hà Nội), phát hiện bị sỏi mật từ năm lên 9. Bác sĩ Đỗ Tuấn Anh, Trưởng khoa Phẫu thuật gan - mật cho biết, mỗi năm, tại khoa khám cho khoảng 3.000 người mắc các bệnh lý về gan, mật, thực hiện gần 1.600 ca phẫu thuật, trong đó có hơn 1.000 ca liên quan đến bệnh lý sỏi mật. Trước đây, sỏi mật là bệnh lý thường gặp ở tuổi trung niên trở lên nhưng gần đây có xu hướng xuất hiện ở người trẻ, thậm chí cả trẻ em.

Theo các chuyên gia y tế, nguyên nhân dẫn đến tình trạng trẻ hóa các bệnh không lây nhiễm là do lối sống hiện đại theo xu hướng có hại cho sức khỏe, như ăn thực phẩm chế biến sẵn nhiều dầu, mỡ cộng với lười vận động, uống rượu, nước uống có gas, stress, hút thuốc lá... Đối tượng có nguy cơ thường gặp nhất là những người thừa cân, béo phì, vòng bụng lớn, có rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp và đặc biệt là ở bệnh nhân hút thuốc lá.

Theo Quỹ Dân số LHQ (UNFPA), Việt Nam là một trong 10 nước có người dân lười vận động nhất thế giới. Nghiên cứu của Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cũng cho thấy, có tới 30% người trưởng thành thiếu vận động thể lực. Tố chất thể lực, sức bền và sức mạnh của thanh niên Việt Nam được xếp vào mức kém so với chuẩn. Ngoài ra, nghiên cứu từ Viện Dinh dưỡng (Bộ Y tế) cũng cho thấy, trung bình người Việt Nam đi bộ 3.600 bước/ngày, giới văn phòng chỉ 600 bước trong khi khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) là 10.000 bước.

Theo ông Trương Đình Bắc, Phó Cục trưởng Y tế dự phòng (Bộ Y tế), những căn nguyên góp phần khiến bệnh tật trẻ hóa, như: Lối sống, ăn uống, lười vận động, nghiện rượu, thuốc lá… đều có thể thay đổi được. Do đó, ngay từ bây giờ, mọi người hãy từ bỏ những thói quen gây hại, đặc biệt chú trọng việc vận động hằng ngày; bởi nếu không tập thể dục - thể thao là chúng ta đang tự giết mình. Ngoài ra, để đáp ứng nhu cầu năng lượng trong ngày, mọi người nên tập trung dinh dưỡng vào bữa ăn sáng, bữa trưa ăn nhẹ và bữa tối ăn rất hạn chế. Trong chế độ ăn uống cần bảo đảm vệ sinh, cân bằng chất béo và chất xơ, hạn chế ăn mặn, ăn nhiều rau xanh…