Quyết tâm tạo chuyển biến căn bản về giáo dục và đào tạo

Năm học mới 2019 - 2020, toàn ngành giáo dục tiếp tục thực hiện theo lộ trình chín nhóm nhiệm vụ chủ yếu và năm nhóm giải pháp cơ bản đã đề ra, quyết tâm khắc phục và tạo sự chuyển biến căn bản các vấn đề về giáo dục và đào tạo mà xã hội quan tâm, dư luận bức xúc.

Quy hoạch mạng lưới các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông là một trong nhiều nhiệm vụ trọng tâm.
Quy hoạch mạng lưới các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông là một trong nhiều nhiệm vụ trọng tâm.

Năm học mới, những vấn đề cũ

Ngày 6-8, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) tổ chức hội nghị tổng kết năm học 2018 - 2019, triển khai nhiệm vụ năm học 2019 - 2020 theo hình thức trực tuyến tại 64 điểm cầu. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam dự hội nghị ở đầu cầu Hà Nội.

Về đội ngũ giáo viên, Bộ GD&ĐT thừa nhận, một số địa phương vẫn còn tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ; nhiều tỉnh còn thiếu giáo viên mầm non, phổ thông theo định biên quy định; một số địa phương thực hiện tinh giản biên chế đối với ngành giáo dục khá cứng nhắc, chưa gắn với quy mô phát triển dân số (hằng năm cắt giảm theo lộ trình để đến năm 2021 giảm 10%), do vậy không có biên chế để tuyển mới, dẫn đến thiếu giáo viên, nhất là giáo viên mầm non. Chế độ chính sách đối với nhà giáo chưa tương xứng loại hình lao động mang tính đặc thù cao trong xã hội.

Việc chuẩn bị sách giáo khoa (SGK) cho chương trình giáo dục phổ thông mới đã được Bộ GD&ĐT tích cực triển khai. Theo kế hoạch, đến nay bản mẫu SGK lớp 1 của các nhà xuất bản tham gia biên soạn đã được gửi về Bộ GD&ĐT để thẩm định. Bộ GD&ĐT đã thành lập Hội đồng quốc gia thẩm định SGK lớp 1 và đang tổ chức thẩm định. Tuy nhiên, tiến độ thực hiện việc xây dựng, thẩm định, thực nghiệm và ban hành chương trình giáo dục phổ thông mới chưa bảo đảm theo lộ trình đặt ra; một số địa phương công tác chuẩn bị triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới còn chậm tiến độ.

Về tăng cường cơ sở vật chất cho giáo dục, năm học vừa qua, các địa phương đã đầu tư xây dựng bổ sung 14.308 phòng học. Tuy nhiên, cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ dạy và học còn thiếu, lạc hậu. Ở một số địa phương nguồn kinh phí đầu tư cho cơ sở vật chất trường, lớp còn hạn hẹp, đầu tư còn dàn trải, hiệu quả chưa cao; tỷ lệ phòng học kiên cố thấp, chỉ đạt bình quân khoảng 74,8%. Việc phát triển hệ thống trường, lớp ở miền núi, vùng sâu, vùng xa gặp nhiều khó khăn.

Về nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh ở các cấp học và trình độ đào tạo, Bộ GD&ĐT đã hoàn thiện chương trình cho trẻ mầm non làm quen tiếng Anh, ban hành chương trình môn tiếng Anh lớp 1-2, môn tiếng Anh hệ 10 năm (lớp 3-12) và các chương trình môn tiếng Nga, tiếng Trung, tiếng Đức, tiếng Nhật, tiếng Hàn, tiếng Pháp theo chương trình giáo dục phổ thông mới.

Nhưng theo Bộ GD&ĐT, một số giải pháp dạy và học ngoại ngữ chưa hoàn toàn phù hợp điều kiện đặc thù của các vùng miền, địa phương và cơ sở GD&ĐT; việc nâng cao chất lượng và số lượng giáo viên đạt chuẩn tại tất cả các địa phương còn khó khăn...

Quy hoạch mạng lưới được ưu tiên hàng đầu

Bộ GD&ĐT cũng thừa nhận công tác giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống cho học sinh, sinh viên chưa đáp ứng được yêu cầu, vẫn còn một bộ phận học sinh, sinh viên vi phạm pháp luật, đạo đức, lối sống. Nguyên nhân là do công tác phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội chưa hiệu quả; công tác tuyên truyền đến cán bộ quản lý, nhà giáo và người học về hiểu biết pháp luật và các quy định của ngành còn hạn chế. Công tác quản lý ở một số trường học còn bất cập; người đứng đầu chưa sâu sát, trách nhiệm chưa cao.

Một số cơ sở giáo dục thiếu dân chủ, chưa phát huy được vai trò trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong nhà trường. Một số giáo viên hạn chế về năng lực, nghiệp vụ sư phạm, phương pháp dạy học, chậm đổi mới; cá biệt có giáo viên vi phạm đạo đức, lối sống, chưa thể hiện vai trò nêu gương đối với học sinh. Hoạt động Đoàn, Đội chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới.

Ngành sẽ tập trung thực hiện tốt năm nhóm nhiệm vụ trọng tâm. Thứ nhất, quy hoạch mạng lưới các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông; rà soát, sắp xếp các trường sư phạm, các cơ sở giáo dục ĐH. Thứ hai, giải quyết vấn đề thừa/thiếu giáo viên; chuẩn bị đội ngũ giáo viên thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới. Thứ ba, đổi mới mạnh mẽ cơ chế quản lý các trường mầm non, phổ thông; đẩy mạnh thực hiện tự chủ đại học. Thứ tư, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu tăng năng suất lao động và hội nhập quốc tế. Thứ năm, đẩy mạnh giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống cho học sinh, sinh viên.

Trong đó, tiếp tục rà soát, sắp xếp lại đội ngũ giáo viên, giảng viên gắn với việc bảo đảm các quy định về định mức số lượng giáo viên, giảng viên đối với các cấp học và trình độ đào tạo, các chuẩn được ban hành, phù hợp với việc rà soát, sắp xếp, điều chỉnh lại một cách hợp lý hệ thống, quy mô trường lớp. Thực hiện nghiêm túc chủ trương tinh giản biên chế trong ngành giáo dục. Nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh ở các cấp học và trình độ đào tạo…