Khuyến khích các trường phát huy quyền tự chủ

Nhiều trường đại học (ĐH) đang xây dựng phương án tuyển sinh cho năm 2021. Đáng chú ý là có những ngành mới, lần đầu được tuyển sinh, chưa từng có tên trong danh mục mã ngành đào tạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT). Quan điểm của bộ với kỳ tuyển sinh năm 2021 là phát huy cao nhất quyền tự chủ của các trường và tạo điều kiện thuận lợi cho thí sinh. 

Ngày hội tuyển sinh - hướng nghiệp tại Trường đại học Kinh tế quốc dân (Hà Nội). Ảnh: HẢI BẮC
Ngày hội tuyển sinh - hướng nghiệp tại Trường đại học Kinh tế quốc dân (Hà Nội). Ảnh: HẢI BẮC

Ổn định tuyển sinh, mở nhiều ngành mới

GS Nguyễn Hữu Tú, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Y Hà Nội cho biết, năm 2020 là một năm đầy khó khăn và thách thức, nhưng kỳ thi tốt nghiệp THPT vẫn diễn ra thành công. Do vậy, trong năm 2021, ông Tú bày tỏ mong muốn kỳ thi vẫn sẽ giữ ổn định. “Đây vẫn là kỳ thi quan trọng đối với công tác tuyển sinh của các trường vì bảo đảm tính khách quan, hiệu quả, đỡ vất vả, tốn kém cho thí sinh lẫn các trường ĐH. Những năm qua, chúng ta đang làm rất tốt. Đây chính là sự bảo đảm cho việc tuyển sinh của các trường trong năm tới”, ông Tú nói.

Đại diện Trường ĐH Y Hà Nội cũng cho rằng, việc chuyển đổi kỳ thi tốt nghiệp THPT cần thời gian nhiều năm chứ không thể chuyển đổi ngay lập tức. Riêng với Trường ĐH Y Hà Nội, năm 2021, việc tuyển sinh cơ bản vẫn giữ như năm 2020 và chủ yếu dựa vào kết quả của kỳ thi tốt nghiệp THPT.

Tại Trường ĐH Ngoại thương, PGS, TS Lê Thị Thu Thủy, Phó Hiệu trưởng nhà trường cũng ủng hộ phương án giữ ổn định phương thức tuyển sinh, đặc biệt sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT. “Trường ĐH Ngoại thương trong năm 2021 vẫn tiếp tục sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT để xét tuyển với chỉ tiêu khoảng 50%. Bên cạnh đó, trường sẽ thực hiện quyền tự chủ tuyển sinh bằng các phương thức xét tuyển khác”, bà Thủy nói. Tương tự, Trường ĐH Kinh tế quốc dân, Hiệu trưởng Phạm Hồng Chương cũng cho biết, trường này sẽ tiếp tục giữ ổn định phương án tuyển sinh như năm 2020…

Tại Hội nghị tổng kết công tác tuyển sinh ĐH, sau ĐH năm 2020 và phương thức tuyển sinh năm 2021 của ĐH Quốc gia Hà Nội, Giám đốc Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh: Năm 2021, về cơ bản vẫn giữ vững tổng quy mô đào tạo, chỉ tiêu tuyển sinh và phương thức tuyển sinh như năm 2020. Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu, vận dụng linh hoạt kinh nghiệm tổ chức thi đánh giá năng lực và phát triển các điều kiện cơ sở vật chất để tổ chức kỳ thi này trong những năm tiếp theo. Trước mắt, năm 2021, tổ chức kỳ thi đánh giá năng lực cho học sinh THPT. Đây là kỳ thi đa mục tiêu, trong đó các cơ sở đào tạo của ĐH Quốc gia Hà Nội có thể sử dụng kết quả kỳ thi này như một phương thức để xét tuyển ĐH.

Bên cạnh sự ổn định về cách thức xét tuyển thì điểm đặc biệt được nhìn thấy ở phương thức tuyển sinh năm 2021 của các trường ĐH là bổ sung thêm nhiều ngành học mới. Trong đó, có những trường dự kiến tuyển thí sinh cho năm đến bảy ngành mới trong năm học 2020 - 2021. Đây đều là những ngành có nhu cầu nhân lực khá lớn trong bối cảnh nền kinh tế hội nhập, nhưng hiện nay chưa có nhiều trường đào tạo. Có thể thấy rõ hai xu hướng chung trong việc mở ngành mới của các trường ĐH năm tới: Những ngành mới đi trước đón đầu và những ngành đang có nhu cầu cao trên thị trường lao động.

Theo phương án tuyển sinh dự kiến Trường ĐH Công nghiệp TP Hồ Chí Minh đã công bố, trường này có thêm sáu ngành mới trong năm 2021. Cụ thể, ngành robot và hệ thống điều khiển thông minh, quản lý đô thị thông minh và bền vững (xét tổ hợp A00, A01, C01, D90); kỹ thuật hóa phân tích (xét tổ hợp A00, B00, D07, D90); kinh tế tài nguyên thiên nhiên, quản trị nguồn nhân lực, logistics và quản lý chuỗi cung ứng (xét tổ hợp A01, C01, D01, D96).

Trường ĐH Đà Lạt cũng dự kiến mở thêm năm - bảy ngành học mới trong kỳ tuyển sinh năm 2021. Cụ thể gồm: hóa dược, công nghệ thực phẩm, công nghệ kỹ thuật môi trường, thống kê và khoa học dữ liệu, dân số và phát triển, văn hóa du lịch, công nghệ kỹ thuật điều khiển và tự động hóa…

Trong đề án tuyển sinh năm 2021, Trường ĐH Công nghệ TP Hồ Chí Minh có thêm năm ngành mới gồm robot và trí tuệ nhân tạo, khoa học dữ liệu, quản trị nhân sự, quan hệ công chúng, quan hệ quốc tế. Bên cạnh đó, trường còn dự kiến tuyển sinh hai ngành thuộc lĩnh vực khoa học sức khỏe là kỹ thuật xét nghiệm y học và điều dưỡng.

Thành lập trung tâm khảo thí độc lập

Thứ trưởng GD& ĐT Hoàng Minh Sơn cho biết, cả xã hội đều mong muốn kỳ thi có tính ổn định. Minh chứng 5 năm qua cho thấy, kỳ thi ngày càng tăng tính ổn định và độ tin cậy. Tính khách quan của kỳ thi cũng được các trường ghi nhận. Giai đoạn 2021 - 2025, sẽ giữ ổn định phương án tuyển sinh như năm 2020, có điều chỉnh một số vấn đề kỹ thuật để phù hợp yêu cầu thực tiễn. Phương án này được các cơ sở giáo dục ĐH thống nhất cao. Tinh thần là, tạo điều kiện thuận lợi cho thí sinh và công tác tuyển sinh của các trường ngày càng nhẹ nhàng. Theo đó, các trường tiếp tục được tăng cường quyền tự chủ. Với những trường có yêu cầu “chuyên biệt” với thí sinh, có thể kết hợp thành nhóm để tổ chức bài thi đánh giá năng lực gọn nhẹ và kết quả sẽ dùng chung cho các trường tuyển sinh. Việc đăng ký nguyện vọng của thí sinh sẽ đưa lên Cổng Dịch vụ công quốc gia. Do đó, các trường phải chuẩn bị đầy đủ, chính xác thông tin và có trách nhiệm đưa thông tin lên cổng. Về lâu dài, sẽ cố gắng xây dựng trung tâm khảo thí độc lập. Quan điểm của bộ là phát huy cao nhất quyền tự chủ của các trường.

Với các trường đủ điều kiện tổ chức thi riêng, bổ sung, đánh giá năng lực, Bộ GD&ĐT đề nghị tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, tổ chức kỳ thi gọn nhẹ và nên thi từ một đến hai môn, theo hình thức thi đánh giá năng lực hoặc thi năng khiếu kết hợp kết quả thi tốt nghiệp THPT. Bộ cũng khuyến khích thi theo nhóm trường, gọn nhẹ và thi trong một buổi… nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho 
thí sinh.

Để bảo đảm tính khách quan, trung thực, tạo sự yên tâm cho các trường xét tuyển, bộ có chủ trương thành lập trung tâm khảo thí độc lập với ngân hàng đề thi chuẩn hóa, thi trên máy tính,  sẽ theo lộ trình từng bước, phù hợp thực tiễn. Các trung tâm này có nhiệm vụ làm dịch vụ thi để các trường sử dụng kết quả tuyển sinh. Các trường ĐH cũng đề nghị bộ giữ vai trò chỉ đạo. Việc tổ chức thi trên máy tính có ưu điểm gọn nhẹ, giảm sự can thiệp của con người và có thể thi nhiều lần trong năm.

Thứ trưởng lưu ý, cần phân biệt rạch ròi giữa việc thi trên máy tính và các kỳ thi do các trung tâm khảo thí độc lập tổ chức. Thi trên máy tính là các địa phương chịu trách nhiệm tổ chức, nhằm phục vụ xét tốt nghiệp THPT. Bộ GD&ĐT có trách nhiệm ban hành văn bản, chính sách để tổ chức kỳ thi thật tốt. Địa phương nào có điều kiện sẽ tổ chức thi tốt nghiệp THPT trên máy tính trước. Nơi nào chưa có điều kiện vẫn thi trên giấy.

Còn các trung tâm khảo thí độc lập sẽ tổ chức các kỳ thi nhằm đáp ứng nhu cầu tuyển sinh của các cơ sở giáo dục ĐH. Khuyến khích các trung tâm tổ chức thi trên máy tính, tạo thuận lợi cho thí sinh. Theo đó, thí sinh không phải di chuyển đi thi và có thể thi nhiều lần trong năm.

Tạo điều kiện tốt nhất cho thí sinh

Từ công tác tuyển sinh năm 2020, nhiều ý kiến băn khoăn có nên để thí sinh được điều chỉnh nguyện vọng xét tuyển sau khi biết điểm thi tốt nghiệp THPT hay không? Về vấn đề này, Thứ trưởng GD&ĐT Hoàng Minh Sơn cho biết, việc thí sinh được đăng ký nguyện vọng và điều chỉnh nguyện vọng xét tuyển sau kỳ thi là thành công trong thời gian qua. Việc này diễn ra không hề tốn kém, bởi các em có thể thực hiện bằng hình thức trực tuyến.

Bộ GD&ĐT tiếp tục phát huy việc thí sinh được điều chỉnh nguyện vọng đăng ký xét tuyển, vì nó mang lại nhiều lợi ích cho các em. Một mặt không phải vì kết quả thi, mà trong thời gian đó, các em có thêm điều kiện để tìm hiểu thông tin và định hướng nghề nghiệp; từ đó có sự lựa chọn đúng và trúng thông qua hình thức điều chỉnh nguyện vọng.

“Cái gì mang lại lợi ích cho thí sinh thì cũng mang lại lợi ích cho các trường. Khi thí sinh có nhiều cơ hội trúng tuyển hơn, nhà trường sẽ có cơ hội tuyển sinh đạt chỉ tiêu và tuyển được những thí sinh phù hợp. Năm 2020, thống kê cho thấy, lượng thí sinh nhập học tăng lên. Điều đó chứng tỏ, công tác tuyển sinh thành công và đó là điều chúng ta mong muốn, nên rất cần phát huy”, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn khẳng định.