Đầu tư phát triển y tế thông minh

Ngành y tế TP Hồ Chí Minh đã có nhiều đột phá trong việc ứng dụng thành công các thiết bị y tế hiện đại, thông minh như: điều trị bằng robot, sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo... nhằm nâng cao hiệu quả công tác khám, chữa bệnh, được người dân đánh giá cao.

Sử dụng trí tuệ nhân tạo của Robot Modus V Synaptive trong phẫu thuật thần kinh tại Bệnh viện Nhân dân 115.
Sử dụng trí tuệ nhân tạo của Robot Modus V Synaptive trong phẫu thuật thần kinh tại Bệnh viện Nhân dân 115.

Y khoa hiện đại, người dân hưởng lợi

Ngại đến bệnh viện khám, chữa bệnh vì phải chờ đợi đông người, chị Hồ Thị Kiểu (ngụ quận Thủ Đức) đã đăng ký vào hệ thống khám bệnh trực tuyến tại nhà của Bệnh viện Đại học Y Dược (quận 5). Hệ thống xác nhận thông tin đăng ký và chị được các y, bác sĩ bệnh viện đến khám chu đáo tại nhà. Còn tại Bệnh viện Nhi Đồng 1 (quận 10), theo phản ánh của người dân, từ khi bệnh viện áp dụng hệ thống nhắc kê đơn cho bác sĩ nhi khoa đã bảo đảm quá trình kê đơn thuốc an toàn, hiệu quả, hợp lý, tránh được những sai sót đáng tiếc khi kê đơn thuốc.

Việc Bệnh viện Đại học Y Dược triển khai hệ thống đăng ký khám bệnh trực tuyến đã giải quyết cho hơn 30% số lượt người bệnh đăng ký khám bệnh tại nhà, trong khi con số này năm trước là 15% và dự báo sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới. Theo PGS, TS Nguyễn Hoàng Bắc, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh, để đạt được kết quả này, yếu tố mang tính quyết định là sự kết hợp chặt chẽ giữa các quy trình quản lý với ứng dụng công nghệ, sự phối hợp nhịp nhàng giữa bệnh viện cùng chuyên gia công nghệ thông tin. “Hệ thống này giúp người bệnh chủ động lựa chọn các kênh tiếp cận phù hợp, như ứng dụng trên điện thoại thông minh. Bệnh viện còn hỗ trợ đăng ký qua tổng đài điện thoại và đăng ký tái khám ngay tại phòng khám. Sản phẩm y tế thông minh với quy trình đặt khám, đóng tiền, nhận phiếu khám hoàn toàn trực tuyến với sự đa dạng trong phương thức thanh toán không dùng tiền mặt giảm được đến mức thấp nhất thời gian chờ khám, tăng cường sự an toàn, bảo mật thông tin cho người bệnh khi khám, chữa bệnh”, PGS, TS Nguyễn Hoàng Bắc khẳng định.

Còn tại Bệnh viện Nhi Đồng 1, những năm gần đây, bệnh viện đã xây dựng và triển khai hiệu quả ứng dụng phần mềm nhắc kê đơn nên lỗi do kê đơn giảm đáng kể. PGS, TS Nguyễn Thanh Hùng, Giám đốc Bệnh viện Nhi Đồng 1 cho biết, bệnh viện bắt đầu xây dựng hệ thống nhắc kê đơn cho bác sĩ nhi khoa từ năm 2006 và đến nay đã hoàn thiện. Điểm nổi bật là hệ thống được xây dựng theo hai cấp độ gồm: Cấp độ nghiêm trọng như: chống chỉ định, quá liều, tương tác gây hại nghiêm trọng…, từ đó, phần mềm sẽ không cho phép bác sĩ tiếp tục kê đơn và phải thay thế bằng phương thức điều trị khác; Cấp độ thận trọng như: chống chỉ định tương đối, tác dụng phụ, thuốc chưa có chỉ định trong chẩn đoán… khuyến cáo bác sĩ không nên dùng thuốc đó và chọn phương thức khác. Hệ thống còn tích hợp tất cả những cảnh báo đối với các sai sót thông dụng khi kê đơn; tích hợp nhiều cảnh báo đặc thù trong nhi khoa như: cảnh báo chống chỉ định theo tuổi, quá liều theo từng nhóm tuổi; tích hợp thêm nội dung nhắc các bác sĩ kê đơn về tần suất kê đơn một loại thuốc cho một bệnh lý cụ thể; cập nhật liên tục nhằm bảo đảm kịp thời của các cảnh báo, mỗi khi có bổ sung thuốc mới đều có cảnh báo (nếu có) đi kèm.

Đáng chú ý là ngành y tế TP Hồ Chí Minh đã ứng dụng thành công công nghệ trí tuệ nhân tạo trong phẫu thuật nội soi với robot Da Vinci tại Bệnh viện Bình Dân. Từ tháng 1-2016, với ca phẫu thuật đầu tiên do robot Da Vinci thực hiện trên người lớn tại Bệnh viện Bình Dân đã mở ra hướng phát triển về phẫu thuật bằng robot tại TP Hồ Chí Minh nói riêng và Việt Nam nói chung. Từ thời điểm đó, người bệnh đến khám, điều trị phẫu thuật tại các Khoa ngoại tổng quát và tiết niệu được phẫu thuật bằng robot Da Vinci. Tiêu biểu là việc ứng dụng robot phẫu thuật trong điều trị ung thư gan. Người đầu tiên được thụ hưởng kỹ thuật này là ông CMT (59 tuổi, ngụ tại Long An) đã được robot cắt an toàn cả hai thùy gan trái bị ung thư.

Theo TS, BS Trần Vĩnh Hưng, Giám đốc Bệnh viện Bình Dân, phẫu thuật bằng robot có ưu thế hơn phẫu thuật nội soi bình thường nhờ sự phát triển của công nghệ, giúp các bác sĩ ngoại tổng quát và tiết niệu thực hiện được những phẫu thuật phức tạp với độ chính xác cao và thuận lợi hơn. Minh chứng rõ nhất là đến nay, tại bệnh viện đã có 858 trường hợp được phẫu thuật bằng robot với các chuyên khoa gồm: 499 ca ngoại tiết niệu, 359 ca ngoại tổng quát và lồng ngực. Bên cạnh đó, các chuyên gia phẫu thuật của bệnh viện không chỉ tham gia hỗ trợ chuyển giao công nghệ phẫu thuật robot cho các bệnh viện trong nước mà còn được các bệnh viện trong khu vực đánh giá cao và mời sang hỗ trợ kỹ thuật.

Tiếp nối thành công đó, một loạt bệnh viện cũng đã đưa hệ thống robot vào phẫu thuật cho người bệnh như: Bệnh viện Chợ Rẫy (quận 5), Bệnh viện Nhân dân 115. Trong đó, năm 2019, Bệnh viện Nhân dân 115 (quận 10) tạo nên tiếng vang trong giới y khoa Việt Nam khi trở thành đơn vị đầu tiên ở khu vực châu Á thực hiện thành công kỹ thuật mổ u não bằng robot Modus V Synaptive thế hệ thứ 2.

Đầu tư phát triển y tế thông minh ảnh 1

Giải trình tự các gen HLA với hệ thống giải trình tự thế hệ mới tại BV Truyền máu Huyết học TP Hồ Chí Minh.

Xây dựng nền y tế thông minh

Trao đổi ý kiến với Thời nay, PGS, TS Tăng Chí Thượng, Phó Giám đốc Sở Y tế TP Hồ Chí Minh cho biết, thời gian qua, ngành y tế thành phố đã triển khai nhiều ứng dụng thông minh như: Trung tâm điều hành cấp cứu thông minh của Trung tâm cấp cứu 115; phẫu thuật bằng robot tại Bệnh viện Bình Dân; bệnh viện số tại Bệnh viện quận Thủ Đức; ứng dụng SMS trong quản lý đái tháo đường thai kỳ từ xa tại Bệnh viện Hùng Vương; ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong tiếp cận y học cá thể để điều trị ung thư tại Bệnh viện Ung bướu; ứng dụng trí tuệ nhân tạo của hệ thống robot Modus V Synaptive trong phẫu thuật thần kinh tại Bệnh viện Nhân dân 115. Đặc biệt, “vườn ươm sáng tạo” với hàng loạt sáng kiến ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động khám, chữa bệnh, chăm sóc người bệnh của Bệnh viện Quân dân y Miền Đông là “điểm sáng” trong công tác chăm sóc sức khỏe, mang đến sự hài lòng cho người dân.

Để ngành y tế bắt nhịp với y tế thông minh, theo PGS, TS Tăng Chí Thượng, thời gian tới sẽ có những bước phát triển sáng tạo. Cụ thể như: củng cố hạ tầng công nghệ thông tin; xây dựng cơ sở dữ liệu của ngành y tế; tập hợp các chuyên gia công nghệ thông tin và hình thành Ban công nghệ thông tin của Sở Y tế, hướng đến thành lập Trung tâm Công nghệ thông tin của ngành y tế thành phố; chủ động học tập kinh nghiệm của các nước trong khu vực và trên thế giới. Song song đó, cần có quyết tâm của người đứng đầu các bệnh viện và cơ sở y tế, sự hỗ trợ của các sở, ngành liên quan và quan tâm, chỉ đạo sâu sát của lãnh đạo thành phố. “Việc ứng dụng công nghệ thông tin cùng hệ thống y tế thông minh sẽ giảm quá tải cho hệ thống y tế thành phố. Từ đó, người bệnh có thể không cần đến cơ sở y tế hoặc được điều trị ở tuyến dưới nhưng chất lượng khám, chữa bệnh được nâng lên, ít tốn chi phí hơn”, PGS, TS Tăng Chí Thượng nhấn mạnh.

Về phía chính quyền TP Hồ Chí Minh, ông Lê Thanh Liêm, Phó Chủ tịch thường trực UBND TP Hồ Chí Minh khẳng định, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực y tế bước đầu đã đem lại hiệu quả tích cực, góp phần xây dựng thành phố trở thành đô thị thông minh trong tương lai. Đây cũng là cơ hội tốt để ngành y tế tiếp cận các tiến bộ trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, nền tảng công nghệ mới trong y học hướng đến công tác quản lý, điều hành hoạt động, điều trị và chăm sóc bệnh nhân ngày càng tốt hơn, hướng đến một nền y tế hiện đại và thông minh, đem lại sự hài lòng cho bệnh nhân.

Sở Y tế TP Hồ Chí Minh thông tin, trước mắt, ngành y tế thành phố hướng đến mục tiêu xây dựng hệ thống quản lý sức khỏe người dân bằng hồ sơ điện tử tại các trạm y tế xã, phường và trung tâm y tế quận, huyện. Theo đó, các bệnh viện và cơ sở khám, chữa bệnh quản lý người bệnh bằng bệnh án điện tử; đưa vào ứng dụng công nghệ thông tin giúp Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) phát hiện và can thiệp kịp thời ngăn chặn dịch bệnh, bệnh không lây nhiễm; điều phối trạm cấp cứu vệ tinh… Tất cả nhằm đưa ngành y tế thành phố xây dựng nền y tế thông minh toàn diện.