Anh Nông Văn Phương, ở thôn Khun Lâu, Yên Trạch (Cao Lộc) chìa bàn tay phải của mình, bị… cắt đến giữa bàn tay, buồn bã: Cách đây một năm, gia đình mới mua máy thái rau cho lợn, trâu, bò... Khi đem rau vào thái, do chủ quan, lấy tay đẩy rau vào máng cắt rau cỏ quá sâu, nên cả bàn tay bị hút vào... Khi đó, có vợ gần cạnh vội ngắt dây điện máy mới dừng lại. Nay đi đâu cũng không dám đưa tay ra bắt.
Cũng mới đây, ngày 18-5 vừa qua, Bệnh viện Đa khoa tỉnh tiếp nhận bệnh nhân Hoàng Đặng Hùng, trú xã Vân Mộng, huyện Văn Quan bị tai nạn nghiêm trọng do sử dụng máy cắt cỏ. Bệnh nhân bị máy cắt vào đến tận xương ống đồng, suýt đứt lìa chân trái. Nằm trên giường bệnh, ông Hùng cho biết: Khi ấy, máy bị giắt cỏ không chạy được, vì không cẩn thận, tôi quên tắt máy, sau khi cúi xuống gỡ xong chút cỏ ra thì máy chạy lại và bật vào chân, nên mới nên nông nỗi này...
Những trường hợp như anh Nông Văn Phương và ông Hoàng Đặng Hùng là số ít trong những tai nạn lao động sản xuất nông nghiệp, đang xảy ra ngày càng nhiều ở các vùng nông thôn miền núi Lạng Sơn. Theo thống kê của Bệnh viện Đa khoa tỉnh, năm 2019 có 305 trường hợp nhập viện do tai nạn khi sử dụng máy móc nông nghiệp (máy cày, máy xay xát, máy cắt cỏ…), trèo hái hồi hoặc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Riêng từ đầu năm 2020 đến nay, số bệnh nhân nhập viện với lý do trên là 107 người. Còn theo thống kê của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH), trong năm 2019, toàn tỉnh xảy ra 101 vụ TNLĐ của người lao động không theo hợp đồng, trong đó, tai nạn của lao động giản đơn trong nông nghiệp là 92/101 vụ, chiếm hơn 90%. Trong số này, 14/92 vụ có người chết, 21 vụ có người bị thương nặng… Những con số này cho thấy tỷ lệ TNLĐ khi sản xuất nông nghiệp cũng như tỷ lệ thương vong là rất cao, đáng báo động.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hoàng Văn Chiều cho biết: Nguyên nhân các vụ tai nạn trước hết là do người nông dân vẫn còn tập quán canh tác lâu đời, lạc hậu. Người dân sử dụng máy móc chủ yếu theo kinh nghiệm, người này bảo người kia, ít hiểu sâu về điện, máy và không được tập huấn các kỹ thuật chăm sóc, bảo dưỡng, bảo quản máy… Đặc biệt là việc người dân mua và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật rất tùy tiện, không theo liều lượng, thời gian, không rõ nguồn gốc xuất xứ và người sử dụng không hiểu rõ tác hại của thuốc, nên dẫn đến nhiều vụ bị ngộ độc và ảnh hưởng lớn đến môi trường...
Một nguyên nhân khác là do công tác tuyên truyền, vận động người dân thực hiện vệ sinh an toàn lao động (ATLĐ) còn hạn chế. Cụ thể, nội dung tuyên truyền còn thiếu các chuyên đề riêng về bảo đảm ATLĐ trong sản xuất nông nghiệp, chưa có những minh họa trực quan để bà con dễ xem, dễ tiếp thu; hình thức cũng chưa đa dạng, chủ yếu là cán bộ phòng LĐ-TB&XH của huyện phối hợp Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tuyên truyền tập trung hằng tháng, hằng quý, sau đó cán bộ chuyên trách mới tiến hành tuyên truyền lồng ghép trong các buổi sinh hoạt tại thôn, xã…
Phó Trưởng Phòng Lao động việc làm - Bảo hiểm xã hội, Sở LĐ-TB&XH tỉnh Hoàng Thị Lê thừa nhận: Từ cuối năm 2019, chúng tôi đã ghi nhận tình trạng này và phối hợp Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đưa ra một số giải pháp như: thống kê chi tiết, chính xác, phản ánh đúng thực trạng về người lao động và TNLĐ trong sản xuất nông nghiệp hiện nay. Trong thời gian tới, Sở LĐ-TB&XH sẽ xây dựng các nội dung tuyên truyền về sử dụng máy móc nông nghiệp, quần áo bảo hộ, thuốc bảo vệ thực vật, kiến thức đi rừng… phù hợp, dễ nhớ cho bà con; sử dụng nhiều hình thức từ tuyên truyền qua báo đài, loa truyền thanh đến tuyên truyền trực quan bằng áp-phích, tờ rơi, hoặc cẩm nang đưa đến tận tay người dân… Tuy nhiên, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 nên từ đầu năm 2020 đến nay, đơn vị chưa thể triển khai...
Thực trạng TNLĐ trong ngành nông nghiệp thời gian qua rất đáng báo động. Ðể nông dân tránh được rủi ro khi lao động sản xuất, đã đến lúc các ngành chức năng của tỉnh vào cuộc tích cực hơn trong công tác tuyên truyền, tập huấn về ATLĐ cho bà con. Bên cạnh đó, người lao động cần chủ động học hỏi khi được các cấp, ngành chức năng đào tạo, hướng dẫn các biện pháp bảo đảm ATLĐ để phòng tránh tai nạn cho chính mình và những người chung quanh.
