Cơ hội “nội soi” lễ hội

Tâm lý “hội hè miên man” cho đến hết tháng Giêng, thậm chí suốt ba tháng mùa xuân, may thay, năm nay không xảy ra. 

Thường những mùa hội trước, cữ này, các đoàn xe dập dìu trảy hội, du xuân. Từng có cả xe biển xanh bị phát hiện chở người đi lễ hội trong giờ hành chính. Nhưng năm nay, các lễ hội đã phải hoãn, hủy, hoặc chỉ làm phần lễ một cách gọn gàng nhất có thể và cắt đi toàn bộ phần hội. Kéo theo đó, cảnh người chen người, xe chen xe, rồi hàng loạt những nhiễu nhương xuất hiện trong một số lễ hội đã không còn. Chúng ta đang bắt đầu một mùa lễ hội không có cảnh chèo kéo, rủ rê, chen lấn, thương mại hóa…Và chúng ta đã bắt tay vào công việc ngay sau kỳ nghỉ Tết khá dài.

Tất nhiên, sẽ có người cảm thấy hụt hẫng. Vì lâu nay họ đã quen thuộc với những canh hát quan họ đầu xuân, hay giữ nếp đi du xuân miền lễ hội như để tạo thêm hứng khởi bước vào một năm mới. Nhưng nhiều ý kiến lại cho rằng, đây là một cơ hội rất tốt để chúng ta cùng nhìn lại những điều chưa được vốn tồn tại lâu nay trong mùa lễ hội. Nói cách khác, đây là một dịp để “nội soi” các lễ hội và đưa ra một liều vaccine để trị triệt để những ung nhọt đã đeo bám lâu nay trong các lễ hội.

Ở một đất nước hằng năm có tới gần 9.000 lễ hội như Việt Nam, thì câu chuyện giữ gìn những lễ hội truyền thống, những giá trị văn hóa trong lễ hội mang bản sắc cần được đặt ra. Thế nhưng, trong nhiều năm qua, chúng ta đã phải đối diện sự bung nở của rất nhiều lễ hội. Có những lễ hội mới được khôi phục, lại có những lễ hội mới du nhập. Bên cạnh đó, để quảng bá và thu hút du khách, ban tổ chức nhiều lễ hội đã cố gắng “cơi nới”. Cùng với mở rộng không gian, phần lễ cũng được làm cho “đậm đà” hơn. Đặc biệt, phần hội được mở rộng năm sau nhiều trò hơn năm trước, “hội nhập” hơn năm trước.

Trong khi đó, một bản chất quan trọng của lễ hội là muốn hướng con người lắng lại, nhìn sâu vào lòng mình, để sống tốt đẹp hơn. Nhưng những gì diễn ra trong thời gian qua cho thấy lễ hội đang có xu hướng vươn ra bên ngoài, hướng người ta ra bên ngoài, tìm kiếm ở những trò vui trong phần hội hè.

Đại dịch Covid-19 khiến hai mùa lễ hội liên tiếp không thể diễn ra trọn vẹn. Đó là một điều đáng tiếc. Nhưng hãy coi khoảng lặng này là cơ hội để ngành văn hóa cùng các địa phương cũng như các tổ chức, các địa chỉ tôn giáo, tín ngưỡng nhìn lại, có những căn chỉnh kịp thời. Bản thân mỗi người trong chúng ta cũng nhìn lại để có ứng xử đúng đắn hơn trong việc thực hành tôn giáo, tín ngưỡng, tham gia các hoạt động lễ hội mùa xuân.

Có như thế, khi đại dịch đi qua, mùa lễ hội sẽ trở lại với những giá trị đích thực vốn có.