Bao giờ cấm được xe máy?

Ngay sau khi TP Hồ Chí Minh đề xuất cấm xe máy vào nội thành theo lộ trình cho tới năm 2030, ngày 9-3, Giám đốc Sở Giao thông vận tải Hà Nội cũng đưa ra ý kiến rằng cần có các biện pháp điều chỉnh, tiến tới 2030 bỏ hoàn toàn các phương tiện cá nhân như xe máy.

Đây không phải lần đầu đề xuất cấm xe máy được đưa ra. Những đề án xây dựng lộ trình giảm dần, tiến tới dừng hoạt động của xe máy đã được thảo luận nhiều lần. Có cả con số thống kê từ các cuộc điều tra xã hội học (mà người ta cho rằng phiếu điều tra chắc là phát cho người đi ô-tô hoặc đi bộ): 90% người Hà Nội, 63% người dân TP Hồ Chí Minh đồng tình hạn chế xe cá nhân. Không thích xe máy, điều ấy chẳng có gì khó hiểu. Xe máy gây ô nhiễm hơn ô-tô bởi khí thải không được kiểm soát. Xe máy nhiều gây tắc đường. Xe máy luồn lách bất chấp Luật Giao thông gây tai nạn…

Giá như không phải đi xe máy để đỡ phải đương đầu với những rủi ro dễ gặp ngoài đường, chắc chắn nhiều người mong điều ấy. Chỉ có điều, nếu không đi xe máy thì đi lại bằng gì khi giao thông công cộng mới đáp ứng có 4,3% nhu cầu đi lại như khảo sát của Viện Chiến lược và Phát triển giao thông vận tải.

Người dân chắc chắn mong rằng giao thông công cộng đáp ứng thuận tiện và đầy đủ nhu cầu đi lại của mình. Nhưng đến giờ, mạng lưới xe bus thành phố không đáp ứng nhu cầu, Hà Nội mấy năm qua có thêm các tuyến xe bus nhanh BRT, nhưng hoạt động rõ ràng không hiệu quả. Tàu điện trên cao chậm tiến độ gần cả thập kỷ… Người dân không có lựa chọn nào khác, ngoài xe máy, hoặc ô-tô. Lượng ô-tô cũng tăng rất nhanh chóng ở các đô thị lớn, gây quá tải hạ tầng giao thông, nhưng lại không bị coi là nguyên nhân gây ùn tắc như xe máy.

Khoảng 6,5 triệu xe máy đăng ký ở Hà Nội, 2 triệu xe máy tỉnh khác thường xuyên ra vào Thủ đô. TP Hồ Chí Minh con số xe máy cũng trên 8 triệu. Xe máy đúng là quá nhiều, những ảnh hưởng của xe máy đến đời sống là hoàn toàn có thật. Nhưng 10 năm nữa, liệu hạ tầng giao thông của chúng ta có được cải thiện một cách cơ bản hay không? Cho đến lúc này, cấm xe máy vẫn là ý chí của những nhà quản lý hơn là điều người dân mong muốn thật sự.