Tiệc mỹ thuật châu Á tại Hà Nội

Thời gian qua, đời sống mỹ thuật không chỉ sôi nổi với những hoạt động chất lượng trong nước mà còn chứng kiến nhiều cuộc triển lãm giao lưu, trao đổi giữa nghệ sĩ Việt Nam với quốc tế, cùng nhiều hoạt động nghệ thuật của Việt Nam tại nước ngoài. Nắm bắt xu hướng phát triển này, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã phối hợp tổ chức “Triển lãm tác phẩm mỹ thuật của các nghệ sĩ tiêu biểu châu Á tại Hà Nội - Việt Nam 2019”.

Triển lãm tác phẩm mỹ thuật của các nghệ sĩ tiêu biểu châu Á tại Hà Nội - Việt Nam 2019 thu hút nhiều người xem. Ảnh: Hà Nội mới
Triển lãm tác phẩm mỹ thuật của các nghệ sĩ tiêu biểu châu Á tại Hà Nội - Việt Nam 2019 thu hút nhiều người xem. Ảnh: Hà Nội mới

Một thế giới mỹ thuật “thu nhỏ”

Sự kiện nghệ thuật đặc biệt này diễn ra từ ngày 5 tới 25-11 tại Trung tâm nghệ thuật đương đại Vincom (VCCA). Đây không chỉ là cơ hội giới thiệu, quảng bá mỹ thuật Việt Nam, mà còn để công chúng yêu nghệ thuật được tiếp cận với tác phẩm của các nghệ sĩ hàng đầu châu Á cùng nhiều trào lưu mỹ thuật thế giới.

Triển lãm có thể coi là một trong những dấu ấn khai mở trang mới của giao lưu nghệ thuật khi lần đầu tiên Việt Nam mời được các nghệ sĩ, họa sĩ, nhà điêu khắc hàng đầu châu Á đến Hà Nội để giao lưu, gặp gỡ và trưng bày, giới thiệu các tác phẩm mỹ thuật. Danh sách 27 nghệ sĩ tiêu biểu đến từ 13 quốc gia châu Á được mời tham dự triển lãm lần này dựa trên những tiêu chí về sự giao thoa văn hóa, đặc trưng bản địa cùng uy tín nghệ thuật thể hiện rõ nét thông qua giá trị thẩm mỹ của 81 tác phẩm.

Sau lễ khai mạc triển lãm ngày 5-11, công chúng được chiêm ngưỡng những sáng tạo mới từ các nghệ sĩ “gạo cội” như U Lun Gywe (Myanmar), Awang Damit Ahmad (Malaysia), Fil Delacruz (Philippines), Ragini Upadhyay Grela (Nepal), Dr. Kamol Tassananchalee (Thái-lan), Edi Sunaryo (Indonesia), DLN Reddy (Ấn Độ), Leo Hee Tong (Singapore), họa sĩ danh tiếng Trần Lưu Hậu và nhà điêu khắc nổi tiếng Tạ Quang Bạo của Việt Nam.

Bên cạnh đó, triển lãm còn có sự đa dạng phong cách của một lớp thế hệ nghệ sĩ kế cận đầy sức trẻ và sáng tạo, đại diện cho nền nghệ thuật quốc gia trong tương lai như Ng Bee (Malaysia), Steven Rendall (Australia), Sadatuddin Ahmed Amil (Bangladesh), Chan Sai-lok (Hồng Công - Trung Quốc), Sayam Bharath Yadav (Ấn Độ), Eddy Sulistyo (Indonesia), Jun Otaga (Nhật Bản), Asha Dangol (Nepal), Salvador J. Buddy Ching (Philippines), Yeo Siak Goon (Singapore), Wattanachot Tungateja (Thái-lan). Họa sĩ Đặng Xuân Hòa, Đỗ Hoàng Tường cùng các nhà điêu khắc Khổng Đỗ Tuyền, Lê Lạng Lương và Trần Văn An là những gương mặt đại diện cho lớp nghệ sĩ mới của nghệ thuật Việt Nam.

Sự kiện nghệ thuật này kết tinh tư tưởng, phong cách nghệ thuật của mỗi cá nhân hòa quyện cùng bản sắc văn hóa truyền thống từng nước, đúng như nhận xét của họa sĩ Vi Kiến Thành, Cục trưởng Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm và giám tuyển nghệ thuật: “Các nghệ sĩ, họa sĩ, nhà điêu khắc châu Á là những con người máu thịt của mỗi quốc gia châu Á với bề dày nghìn năm của văn minh châu Á, họ có bệ đỡ của tư tưởng triết học phương Đông, của văn hóa Á châu tâm linh kỳ bí. Bản thân mỗi bản thể nghệ sĩ là một vũ trụ bí ẩn của văn hóa Á châu. Bản chất sáng tạo nghệ thuật là từ lịch sử văn hóa, từ thực tế cuộc sống đương đại nghệ sĩ đưa ra những ý tưởng sáng tác mà phần lớn ý tưởng là đi trước tư duy đang hiện hữu của cuộc sống”.

Vị thế nhà tổ chức

Để cảm nhận và hiểu rõ hơn về phong cách nghệ thuật, thông điệp mà tác giả gửi gắm, cùng những nét đẹp văn hóa đặc trưng thể hiện trong mỗi tác phẩm, phóng viên Thời Nay đã có cuộc trò chuyện cùng một số nghệ sĩ quốc tế tham dự triển lãm. Nằm trong số những họa sĩ cống hiến nhiều năm cho nghệ thuật Nepal, đồng thời là khách mời nữ duy nhất trong sự kiện lần này, nữ họa sĩ Ragini Upadhyay Grela đã chia sẻ về vai trò của phụ nữ trong tác phẩm của mình, cũng như đóng góp cho nghệ thuật đương đại: “Trước đây trong vai trò người đứng đầu Học viện Mỹ thuật Nepal và hiện tại là Giám đốc Quỹ nghệ thuật Shivata Love, tôi và các đồng nghiệp đã giúp đỡ nhiều nữ họa sĩ. Hiện tại, chúng tôi rất hạnh phúc khi chứng kiến nhiều nữ nghệ sĩ có thể tổ chức triển lãm cá nhân và để lại dấu ấn đậm nét trong nền nghệ thuật Nepal. Tôi hy vọng trong triển lãm lần tới sẽ có thêm nhiều nữ họa sĩ Việt Nam và từ các nước châu Á khác”.

Bộ ba tác phẩm tham dự triển lãm của bà Ragini Upadhyay Grela mang thông điệp về nữ quyền và lời kêu gọi khẩn thiết bảo vệ môi trường. Tính nữ trong tác phẩm của bà tồn tại dưới nhiều bản thể, nhưng chủ đạo vẫn là Mẹ Trái Đất, hình tượng liên kết giữa hai chủ đề chính. “Người Mẹ ấy đang oằn mình dưới sức nặng của ô nhiễm, của xung đột và lòng tham con người ,nên bây giờ đã đến lúc thực hiện nghĩa vụ của chúng ta là cứu lấy Mẹ Trái Đất, nơi chúng ta đang sống”, bà Ragini Upadhyay Grela khẳng định.

Vinh dự có tác phẩm “Phút nghỉ ngơi của người phu xe” được lựa chọn làm poster chính cho triển lãm lần này, họa sĩ trẻ Sadatuddin Ahmed Amil đại diện cho một xu hướng nghệ thuật mới trong nghệ thuật đương đại Bangladesh. Họa sĩ Sadatuddin Ahmed Amil lựa chọn cho mình tuyên ngôn nghệ thuật “thành thật với những cảm xúc của bản thân trong mỗi tác phẩm” khi truyền tải tới người xem hơi thở đời thường và nét văn hóa đặc trưng của Bangladesh. Từ việc lựa chọn khắc họa dáng hình co ro của một người đẩy xe già khắc khổ ở trung tâm bức tranh “Phút nghỉ ngơi của người phu xe” cho tới hình tượng chiếc xe đẩy bán đồ ăn truyền thống trên đường phố Thủ đô Dhaka, trong bức “Biểu tượng của thành phố” tác giả bày tỏ sự cảm thương và trăn trở với những thân phận kém may mắn, bấp bênh bên rìa cuộc sống thị thành của một quốc gia đang phát triển.

Nếu như hai tác phẩm trên khiến người xem đồng cảm khi tập trung vào hình tượng hiện thực của tầng lớp cần lao kết hợp tông mầu trầm ấm thì bức tranh “Tụng ca cuộc sống” lại phản ánh đời sống tinh thần và tư tưởng trong nội tâm chính tác giả. Thông qua hình ảnh ẩn dụ là những thiếu nữ trẻ vai trần, biểu trưng cho sức sống dồi dào, tác giả đã khéo léo gửi gắm thông điệp mang tính đại diện cho lớp nghệ sĩ mang đầy ắp sự tươi mới trong tinh thần, cùng tư tưởng cấp tiến và sáng tạo. “Tôi cho rằng sự phát triển của đất nước ảnh hưởng trực tiếp tới bước tiến của nghệ thuật, nên nghệ thuật Bangladesh cũng đang có những phát triển song hành. Ngoài ra, nghệ thuật đương đại đòi hỏi vai trò tiên phong của những thế hệ mới, và hiện tại nền mỹ thuật Bangladesh đã có nhiều họa sĩ trẻ tiềm năng làm nòng cốt giống như ở Việt Nam”, họa sĩ Sadatuddin Ahmed Amil bày tỏ.

Đánh giá vai trò chủ nhà của Việt Nam, ông Jorn Middelborg, Giám đốc điều hành Thavibu Gallery và cố vấn nghệ thuật của triển lãm cho rằng: “Việt Nam là quốc gia duy nhất ở Đông - Nam Á có các nghệ sĩ gây dấu ấn bằng những tác phẩm hội họa đương đại rất thú vị, phá cách khi sử dụng sơn mài và lụa làm chất liệu. Đây là một đóng góp quan trọng của Việt Nam cho nền nghệ thuật đương đại toàn cầu...”.

Triển lãm lần này thể hiện tinh thần hội nhập, sẵn sàng đăng cai tổ chức các hoạt động nghệ thuật quốc tế, đồng thời chứng tỏ vị thế quan trọng của mỹ thuật Việt Nam trong quần thể nghệ thuật châu Á. Với sự kiện nghệ thuật đặc biệt tại Hà Nội, Ban Tổ chức kỳ vọng đây sẽ là khởi đầu cho những dự án nghệ thuật chất lượng cao, có tầm cỡ châu lục và thế giới trong tương lai được tổ chức tại Việt Nam.

Có thể nói, triển lãm lần này vừa là chiếc cầu nối giao lưu cho các nghệ sĩ châu Á, vừa là “bữa tiệc” thị giác cho đông đảo công chúng tìm hiểu nghệ thuật đương đại. Sự đa dạng về nội dung, xúc cảm thẩm mỹ và giá trị nghệ thuật trong tác phẩm trưng bày đã được các nghệ sĩ thể hiện tương xứng bằng nhiều chất liệu phong phú, như sơn dầu trên vải lanh, sơn acrylic trên vải hay nhiều tác phẩm điêu khắc ứng dụng kỹ thuật điêu luyện trên gỗ, đồng, sắt và những chất liệu lạ như men mầu, bột vàng…