Tình hình phức tạp tại Gaza

Xung đột giữa Israel và Palestine đã lên đỉnh điểm căng thẳng và đẫm máu nhất trong vài năm gần đây. Các đợt không kích và bắn rocket dày đặc qua lại giữa Israel và dải Gaza dấy lên lo ngại một cuộc chiến toàn diện nổ ra trên mảnh đất nghèo khó và từng nhiều lần “đỏ lửa”, khiến Hội đồng Bảo an (HĐBA) LHQ liên tiếp họp khẩn, tìm giải pháp chấm dứt bạo lực.

Biếm họa của TJEERD ROYAARD
Biếm họa của TJEERD ROYAARD

Tình trạng bạo lực dữ dội những ngày qua tại Gaza gợi nhớ về cuộc chiến tàn khốc bảy năm trước. Bầu trời Gaza và Tel Aviv cùng “đỏ lửa” vì các màn bắn rocket và không kích đáp trả lẫn nhau. Tên lửa do các nhóm vũ trang tại dải Gaza bắn ồ ạt vào lãnh thổ Israel, với số lượng chưa từng thấy. Israel huy động đồng loạt cả không quân và lục quân, sử dụng cả máy bay, xe tăng và pháo binh để không kích, đánh phá các mục tiêu của phong trào Hamas. Giới chức y tế Gaza xác nhận, đến cuối tuần trước đã có 140 người chết, khoảng 1.000 người bị thương. Israel cũng thông báo bảy dân thường chết, hơn 500 người bị thương. 

Quân đội Israel ước tính, Hamas và các nhóm vũ trang bắn hơn 2.000 quả rocket từ dải Gaza về phía Israel kể từ khi xung đột leo ​​thang đầu tuần trước, khoảng 90% trong số đó đã bị hệ thống phòng thủ tên lửa Vòm sắt đánh chặn, khoảng 350 quả đã rơi bên trong Gaza. Israel cũng huy động 160 máy bay chiến đấu, bên cạnh xe tăng và pháo để thực hiện các vụ oanh kích từ bên ngoài Gaza.

Bùng lên từ đầu tuần trước, xung đột leo thang tại dải Gaza được cho là hậu quả của các cuộc biểu tình, đụng độ đổ máu kéo dài nhiều tuần trước đó tại khu vực Thành cổ ở Jerusalem. Vụ đụng độ nghiêm trọng hôm 10-5 ở đền thờ Hồi giáo Al-Aqsa (người Israel gọi là Núi Đền) thành “giọt nước tràn ly”, với hơn 300 người Palestine bị thương sau khi lực lượng Israel sử dụng biện pháp mạnh trấn áp người biểu tình phản đối các lệnh hạn chế đối với tín đồ Hồi giáo trong Tháng ăn chay, trong đó có việc đóng cửa quảng trường, nơi tập trung truyền thống của người Arab dịp lễ Ramadan. 

Bầu không khí phản đối càng nóng hơn khi Israel có động thái nhằm trục xuất các gia đình Palestine ở khu dân cư Sheikh Jarrah, gần Thành cổ. Những gia đình Palestine này đã sinh sống tại đây từ năm 1956 theo một thỏa thuận do LHQ dàn xếp. Song, một tổ chức theo chủ nghĩa dân tộc tại Israel đang viện dẫn một bộ luật để tuyên bố quyền sở hữu khu dân cư trên thuộc người Do thái, đồng thời tìm cách đuổi các gia đình Palestine khỏi đây.

Trong bối cảnh xung đột, người dân Gaza còn đối mặt nguy cơ khủng hoảng nhân đạo, với khả năng bị cắt điện, nước do các biện pháp phong tỏa và những cuộc không kích đã phá hủy mạng lưới điện, nước khu vực. Ai Cập đã mở cửa khẩu trên bộ Rafah, cho phép các xe cứu thương từ Ai Cập vào giúp vận chuyển những người bị thương đi điều trị. Các nỗ lực ngoại giao quốc tế được đẩy mạnh nhằm sớm đạt được lệnh ngừng bắn. HĐBA LHQ tiến hành cuộc họp khẩn thứ ba chỉ trong một tuần. Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres kêu gọi chấm dứt lập tức các hành động thù địch ở Gaza; cam kết thông qua nhóm “Bộ tứ Trung Đông” hỗ trợ Palestine và Israel giải quyết xung đột trên cơ sở các nghị quyết của LHQ, luật pháp quốc tế và các thỏa thuận hai bên đã đạt được. Nga cũng kêu gọi triệu tập cuộc họp khẩn của “Bộ tứ”… 

Mỹ, Ai Cập, Qatar và Jordan được cho là các bên có ảnh hưởng với Israel và Palestine, có thể giúp thúc đẩy một lệnh ngừng bắn. Các phái đoàn quốc tế đang ráo riết gặp và thuyết phục các bên nhằm chấm dứt bạo lực. Tuy nhiên, một phái đoàn Ai Cập đã rời Tel Aviv cuối tuần trước, khi Israel từ chối ngừng bắn. Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng có các cuộc điện đàm riêng rẽ với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas. Thủ tướng Netanyahu vẫn khẳng định, Israel tiếp tục không kích nhằm các nhóm vũ trang ở Gaza, nhất là Hamas, cho tới khi đạt mục tiêu.

Cảnh báo xung đột quân sự leo thang ở Gaza có thể châm ngòi cho khủng hoảng an ninh và nhân đạo khó kiểm soát ở cả khu vực, LHQ kêu gọi chấm dứt ngay hành động quân sự, tạo điều kiện cho hòa giải, tăng viện trợ nhân đạo khẩn cấp cho người dân Gaza - vùng đất đỏ lửa.