Thông điệp cứng rắn

Trong quyết định quân sự đầu tiên kể từ khi lên nắm quyền, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã bất ngờ phát lệnh không kích tại Syria, với lý do đáp trả các vụ tiến công nhằm lực lượng Mỹ và liên quân ở Iraq. Song, trong bối cảnh căng thẳng Mỹ - Iran gia tăng, mục tiêu không kích là nhóm dân quân được cho là do Iran ủng hộ đã cho thấy thông điệp cứng rắn từ lãnh đạo mới của Nhà trắng.

Biếm họa của SHADI GHANIM
Biếm họa của SHADI GHANIM

Cuộc không kích được các máy bay F-15 thực hiện vào tối 25-2 (giờ địa phương), ngay sau khi lệnh tiến công được Tổng thống J.Biden phê chuẩn. Mục tiêu không kích bên trong lãnh thổ Syria thuộc tỉnh miền đông Deir Ezzor giáp biên giới Iraq, nơi Mỹ cho là cửa ngõ chính mà các tay súng thân Iran ở Syria thâm nhập Iraq. Phía Mỹ thông báo, vụ không kích đã phá hủy trung tâm chỉ huy và kho hậu cần của nhóm dân quân có tên Kataib Hezbollah mà Washington cho là được Iran hậu thuẫn. Chín tòa nhà bị phá hủy hoàn toàn, hai cơ sở bị hư hại nặng và ít nhất 17 dân quân thiệt mạng.

Lý do không kích Syria được giới chức Mỹ giải thích là nhằm đáp trả loạt vụ tiến công bằng rocket mới đây nhằm vào các cơ sở ngoại giao, quân sự của Mỹ và liên quân quốc tế tại Iraq. Mới nhất, hôm 22-2, ít nhất hai quả rocket rơi trúng Vùng Xanh, nơi có trụ sở Đại sứ quán Mỹ ở Thủ đô Baghdad của Iraq. Trước đó một tuần, sân bay quốc tế Erbil ở miền bắc Iraq, nơi đặt cơ sở của liên quân quốc tế do Mỹ đứng đầu, cũng hứng chịu loạt rocket. Phía Iran đã bác bỏ mọi cáo buộc của Mỹ nói rằng Tehran dính líu các vụ tiến công ở Iraq.

Trong tuyên bố sau vụ không kích Syria, Lầu năm góc khẳng định đây là “sự đáp trả quân sự tương xứng” và Mỹ tham vấn các đối tác trong liên quân và Iraq trước khi tiến hành. Hành động này nhằm giảm căng thẳng ở Syria, Iraq và cả khu vực Trung Đông, đồng thời gửi đi thông điệp rõ ràng rằng Tổng thống J.Biden sẽ hành động quyết liệt để bảo vệ quân nhân Mỹ và liên quân. Giới chức Mỹ cũng dẫn lời Tổng thống J.Biden cảnh báo, Iran nên coi vụ không kích nhằm nhóm dân quân ở Syria mà Tehran ủng hộ như “lời cảnh cáo” từ Washington.

Syria ngay lập tức lên án vụ không kích của Mỹ, gọi đây là hành động gây hấn, gửi đi “tín hiệu xấu” từ chính sách của chính quyền mới ở Mỹ. Bộ Ngoại giao Syria gửi thư tới Hội đồng Bảo an (HĐBA) LHQ, đề nghị cơ quan này có biện pháp khẩn cấp ngăn chặn các vụ tiến công tương tự của Mỹ trên lãnh thổ Syria. Nội dung thư nêu rõ, đây là hành động vi phạm luật pháp quốc tế và Hiến chương LHQ, làm leo thang căng thẳng trong khu vực. 

Trong cuộc điện đàm ngay sau vụ không kích của Mỹ, hai Bộ trưởng Ngoại giao Syria và Iran tuyên bố, Mỹ và phương Tây phải tuân thủ các nghị quyết của HĐBA LHQ liên quan Syria. Phía Iran khẳng định tiếp tục ủng hộ Chính phủ Syria chống khủng bố và bảo đảm an ninh, ổn định và toàn vẹn lãnh thổ quốc gia. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran lên án cuộc không kích của Mỹ là hành động gây hấn, phi pháp và vi phạm luật pháp quốc tế. Tehran một lần nữa phủ nhận cáo buộc dính líu các vụ tiến công nhằm lực lượng Mỹ ở Iraq. Trong khi đó, Iraq bác bỏ thông tin của Mỹ nói đã tham vấn về quyết định không kích Syria và nhận được thông tin tình báo từ Baghdad.

Nga và Trung Quốc cũng chỉ trích hành động quân sự của Mỹ ở Syria là hành vi vi phạm luật pháp quốc tế, đồng thời kêu gọi các bên liên quan tôn trọng chủ quyền, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của Syria, không làm phức tạp thêm tình hình tại quốc gia Trung Đông này. Phía Nga đề nghị Mỹ nối lại đối thoại nhằm làm rõ quan điểm của Tổng thống J.Biden trong vấn đề Syria. Venezuela cũng lên án vụ không kích của Mỹ, gọi đây là hành động “trở lại cuộc chiến bất tận”...

Lầu năm góc phải ban bố tình trạng báo động cao đối với lực lượng Mỹ tại Iraq, nhất là quân đồn trú ở căn cứ không quân Balad. LHQ bày tỏ lo ngại về nguy cơ căng thẳng ở Trung Đông leo thang sau khi Mỹ tiến hành không kích ở Syria. Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres kêu gọi các bên liên quan kiềm chế, tránh leo thang hành động có thể khiến tình hình khu vực biến động.