Được hoan nghênh như “hiệp định đình chiến”, chặn đứng nguy cơ xảy ra cuộc chiến thương mại khốc liệt giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới, thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 được Mỹ và Trung Quốc ký hồi tháng 1. Theo đó, Trung Quốc cam kết mua lượng hàng hóa của Mỹ có trị giá ít nhất 200 tỷ USD trong hai năm. Đổi lại, Mỹ đồng ý hạ thấp và dần gỡ bỏ các mức thuế áp với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc. Song, hơn ba tháng trôi qua, việc thực thi cam kết vẫn “giẫm chân tại chỗ”, đẩy bản thỏa thuận lịch sử tới trước nguy cơ sụp đổ.
Kinh tế Mỹ và Trung Quốc không nằm ngoài “vòng xoáy sụt giảm” do dịch Covid-19, đang đẩy kinh tế thế giới tới gần bờ vực suy thoái, với dự báo “tăng trưởng âm” lần đầu kể từ cuộc khủng hoảng giai đoạn 2008 - 2009. Dịch Covid-19 đã làm chậm tiến độ thực hiện cam kết, khi Trung Quốc không hoàn thành mục tiêu đầu tiên là tăng kim ngạch nhập khẩu từ Mỹ lên 76,7 tỷ USD trong các đơn hàng đến năm 2021. Xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc bốn tháng đầu năm 2020 giảm 5,9% so cùng kỳ năm trước.
Dịch bệnh cũng tạo thêm khúc mắc trong quan hệ hai nước, khi Mỹ cáo buộc Trung Quốc “chịu trách nhiệm” về tình trạng suy giảm kinh tế và tác động nghiêm trọng với sức khỏe người dân toàn cầu. Vì sốt ruột, Washington không ngừng nhắc nhở Bắc Kinh đẩy nhanh mua hàng hóa Mỹ. Thậm chí, Tổng thống Trump dọa cân nhắc tăng thuế trở lại với hàng Trung Quốc.
Căng thẳng là vậy, song Tổng thống Trump luôn bác bỏ khả năng hủy bỏ thỏa thuận với Trung Quốc. Dịch Covid-19 đe dọa xóa sạch thành tựu kinh tế trong nhiệm kỳ vừa qua, ông Trump càng có lý do duy trì bản thỏa thuận này, để ghi “điểm cộng” cho nỗ lực chạy đua ở lại Nhà trắng.
Phát biểu mới nhất của ông Trump chỉ rõ mục tiêu “bằng mọi giá phải bảo vệ bản thỏa thuận”, vốn được xem như “tấm thẻ bảo lãnh vàng” cho mục tiêu tái cử của Tổng thống Donald Trump.
