Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Florence Parly ngày 5-11 xác nhận thông tin quân đội nước này đã tiêu diệt Ali Maychou, thủ lĩnh Nhóm Hỗ trợ đạo Hồi và người Hồi giáo (GSIM) tại Mali hồi tháng 10. Theo bà Parly, đối tượng này là phần tử khủng bố bị truy lùng gắt gao thứ hai tại vùng Sahel, sau thủ lĩnh đứng đầu của GSIM là Ag Ghaly. Nhóm khủng bố này đã chịu trách nhiệm về một số cuộc tiến công nhằm vào quân đội Mali và Pháp, cũng như lực lượng gìn giữ hòa bình của LHQ tại Mali.
Ali Maychou, người Morocco, một trong những thủ lĩnh Hồi giáo cực đoan đã được LHQ đưa vào danh sách những đối tượng nguy hiểm có liên kết các nhóm khủng bố như Al-Qaeda hay tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS). Bộ trưởng Quốc phòng Pháp cho biết: “Maychou là thủ lĩnh tôn giáo, kẻ lãnh đạo các đầu mối tuyển dụng phiến quân và là chủ mưu của nhiều vụ tiến công kích động sự thù địch ở khu vực”.
Khu vực Sahel của châu Phi là vùng lãnh thổ có dân cư thưa thớt nằm ở phía nam sa mạc Sahara. Các nước vùng Sahel lâm vào tình trạng bất ổn kể từ năm 2012 do tình hình chính trị hỗn loạn, bạo lực cực đoan gia tăng, đói nghèo lan rộng, thất nghiệp cao và người dân luôn thiếu thốn các dịch vụ cơ bản. Bên cạnh đó, năng lực quản lý của giới chức địa phương và an ninh còn chưa tốt, xung đột sắc tộc không được giải quyết tận gốc đã tạo cơ hội cho các nhóm phiến quân tăng cường hoạt động.
Giới chức Pháp cũng chỉ ra nhiều bằng chứng cho thấy một số nhóm đã liên kết với các “chân rết” củaAl-Qaeda và IS tại Sahel. Lực lượng an ninh LHQ trước đó cảnh báo nguy cơ các nhóm này gây bất ổn ở miền trung và bắc Mali, thiết lập căn cứ để khu vực này trở thành bàn đạp cho các cuộc tiến công trên toàn khu vực Sahel. Cuối tháng 10 vừa qua, IS đã nhận trách nhiệm một vụ tiến công khủng bố làm ít nhất 53 binh sĩ thiệt mạng ở khu vực Indensonane của Mali, gần biên giới với Nigeria. Trước đó, một số nhóm thánh chiến cực đoan có liên hệ tổ chức phiến quân Hồi giáo mang tên “Al-Qaeda trong vùng Maghreb của người Hồi giáo”(AQIM) cũng thực hiện hàng loạt vụ đánh bom nhằm vào các căn cứ quân đội địa phương và lực lượng quốc tế đóng quân tại miền bắc Mali. Cả GSIM và AQIM đều đã nhận đứng sau những vụ tiến công lớn nhất tại vùng Sahel từ khi chúng chính thức hoạt động vào năm 2017.
Mấy năm trở lại đây, mặc dù cuộc chiến chống khủng bố đã giành một số tín hiệu tích cực từ Trung Đông, thì tàn dư của chúng lại đang tìm cách gây dựng lại tổ chức tại các khu vực như Sahel, biến nơi đây thành “vùng xám” mới cho khủng bố ẩn náu và trỗi dậy. Trong bối cảnh an ninh tại Sahel đang diễn biến phức tạp, là quốc gia có nhiều lợi ích gắn liền tại đây nên giới chức Pháp đã nỗ lực kêu gọi sự hỗ trợ quốc tế đối với vấn đề chống khủng bố ở Sahel. Chuyến thăm của Bộ trưởng Florence Parly vừa qua là một phần trong nỗ lực đó. Paris cũng đang vận động triển khai lực lượng chung G5 Sahel (Burkina Faso, Mali, Mauritania, Niger và CH Chad), gồm 5.000 binh sĩ để chống khủng bố hiệu quả hơn.
Song, thực trạng khó khăn về tài chính khiến nhiều ý kiến lo ngại hoạt động của các lực lượng này “giậm chân tại chỗ”. Trong khi đó, giới chuyên gia an ninh khẳng định chỉ có giải quyết tận gốc rễ của khủng bố, cực đoan là nghèo đói, bất ổn chính trị, khác biệt tôn giáo… mới có thể giúp những “vùng xám” như Sahel trở thành “vùng xanh” trên bản đồ địa - chính trị quốc tế.
