Làn gió mới trên chính trường Ukraine

Kết quả kiểm phiếu sơ bộ cuộc bầu cử Tổng thống Ukraine được công bố ngày 22-4 vừa qua cho thấy, ứng cử viên Volodymyr Zelensky (trong ảnh) trở thành nhà lãnh đạo kế tiếp của quốc gia này. Chiến thắng áp đảo và bất ngờ của ông Zelensky thể hiện sự kỳ vọng của người dân vào những đổi mới ở đất nước Ukraine.

Ảnh: THE NEW YORK POST
Ảnh: THE NEW YORK POST

Theo Ủy ban Bầu cử Ukraine, với 95% số phiếu đã được kiểm, ứng cử viên V. Zelensky, một danh hài từng được coi là chưa hề có kinh nghiệm chính trường, đã giành chiến thắng áp đảo với 73% số phiếu ủng hộ so Tổng thống đương nhiệm P.Poroshenko, chỉ giành được 25%.

Ông Zelensky không phải trường hợp người nổi tiếng đầu tiên vận dụng ảnh hưởng của mình trước công chúng để tham gia chính trường. Cựu Tổng thống Mỹ Ronald Reagan từng là diễn viên truyền hình, cựu Thống đốc bang California là diễn viên Arnold Schwarzenegger và đương kim Tổng thống Mỹ Donald Trump từng là nhân vật chính trong chương trình truyền hình “The Apprentice”… Điểm khác biệt nằm ở chỗ, hình ảnh chính trị của ông Zelensky mang nhiều điểm tương đồng hình tượng trước công chúng khi là diễn viên hài.

Năm 2015, hãng sản xuất phim truyện Studio Krvartal 95 của ông Zelensky đã phát sóng loạt phim mang tên “The Servant of the People” (tạm dịch “Người đầy tớ của nhân dân”). Trong đó, ông Zelensky đóng vai một giáo viên lịch sử ở trường trung học. Sau khi các học sinh đăng tải đoạn video người thầy kêu gọi chống tham nhũng, thầy giáo này đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống. Serie phim truyền hình này đang phát sóng mùa thứ ba, phản ánh nỗ lực của tổng thống mới chống nạn tham nhũng ăn sâu ở mọi cấp độ trong xã hội Ukraine. Nhân vật mà ông Zelensky đóng sẵn sàng đối đầu những quan chức cấp cao bị tha hóa và được mô tả là nhà lãnh đạo trung thực, nghiêm túc.

Sau khi bộ phim gây được tiếng vang, ông Zelensky đã chính thức tuyên bố tham gia chính trường trong đêm giao thừa năm 2019. Trong suốt chiến dịch tranh cử, ông Zelensky không thường xuyên tham gia các cuộc phỏng vấn hay thảo luận liên quan chính trị. Thay vào đó, ông thường xuyên đi lưu diễn và tranh thủ sự ủng hộ của cử tri thông qua các phương tiện truyền thông xã hội.

Ngay khi nhậm chức, ông Zelensky sẽ gánh vác trách nhiệm vực dậy nền kinh tế khó khăn của Ukraine và đối mặt nhiều thách thức về đối nội cũng như đối ngoại. Sau gần 30 năm, Ukraine vẫn là một trong những quốc gia nghèo nhất châu Âu. Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB), GDP của Ukraine bắt đầu giảm mạnh từ khoảng năm 2013. Năm 2014, nạn tham nhũng trở nên tồi tệ hơn khiến Ukraine gặp khó khăn trong việc thu hút đầu tư nước ngoài và hồi phục nền kinh tế.

Bởi vậy, ngay từ trước khi thắng cử, ông Zelensky đã trình bày một chương trình chống tham nhũng, trong đó nhấn mạnh sự độc lập hoàn toàn giữa các cơ quan nhà nước, bãi bỏ quyền miễn trừ của các thành viên Quốc hội, bảo đảm phán quyết công bằng với sự hỗ trợ của Tòa án Kinh tế Tối cao Quốc tế. Ngoài ra, ông Zelensky cùng nhóm cố vấn từng nêu rõ tầm quan trọng của việc cải tổ các cơ quan an ninh, tăng hình phạt đối với các quan chức tham nhũng, nhận hối lộ. Ông Zelensky còn đề xuất việc trao phần thưởng, khuyến khích cộng đồng tham gia tố cáo hành vi tham nhũng.

Chung quanh những căng thẳng chính trị giữa Ukraine và Nga lâu nay, Tổng thống đắc cử Zelensky tuyên bố việc kết thúc những bất đồng và tranh chấp giữa hai nước là ưu tiên hàng đầu trong các cuộc đàm phán với Nga sắp tới. Đối với các nước phương Tây, ông Zelensky ủng hộ hội nhập kinh tế Ukraine vào Liên hiệp châu Âu (EU). Nhưng ông sẽ tiến hành một cuộc trưng cầu ý dân để quyết định việc Ukraine tham gia Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Sau 5 năm kể từ khi ông P.Poroshenko tuyên bố thay đổi đường lối đối ngoại, hoàn toàn “cắt đứt” với Nga để hội nhập châu Âu, người dân chưa có gì nhiều để có thể hài lòng. Cuộc xung đột ở miền Đông gây chia rẽ đất nước vẫn dai dẳng, thương mại thiệt hại nặng nề do mất quan hệ với Nga, mong muốn gia nhập EU để cải thiện nền kinh tế cũng chưa thành… là những nguyên nhân khiến cử tri Ukraine mất lòng tin vào hệ thống chính trị với những chính trị gia theo kiểu truyền thống. Do đó, một gương mặt mới mẻ như ông Zelensky được người dân Ukraine kỳ vọng sẽ mang lại những cải cách phù hợp hơn.