Tự dồn vào chân tường

Đụng độ giữa quân đội Chính phủ Syria và quân đội Thổ Nhĩ Kỳ liên tục nổ ra tại tỉnh Idlib của Syria, vốn được coi là “điểm nóng” trong cuộc xung đột từ năm 2011 tại quốc gia này, đang đe dọa phá vỡ quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga, đồng thời gây thêm nhiều hệ lụy khác.

Biếm họa của MIKAIL ÇIFTÇI
Biếm họa của MIKAIL ÇIFTÇI

Tháng 9-2018, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã có bước thỏa hiệp khi ký Bản ghi nhớ Sochi, theo đó thiết lập một khu phi quân sự tại tỉnh Idlib, dọc theo đường ranh giới giữa quân đội Chính phủ Syria và các nhóm vũ trang đối lập. Tuy nhiên, kể từ cuối năm 2018, tình hình Idlib tiếp tục bất ổn với các vụ tiến công của phiến quân ở Idlib nhằm vào quân đội Syria. Sau vụ đánh bom kép tháng 2-2019 tại Idlib khiến gần 20 dân thường thiệt mạng, Damas cho rằng các đối tượng khủng bố cực đoan vẫn mở rộng và kiểm soát toàn bộ khu vực Idlib, khiến thỏa thuận Nga - Thổ Nhĩ Kỳ không thể hiện thực hóa. Mặt khác, một số cuộc đàm phán giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ nhằm khôi phục cơ chế ngừng bắn tại Idlib và thực hiện thỏa thuận Sochi, đều không đem lại kết quả.

Nay, với việc “dấy binh” ở Syria, giới phân tích cho rằng Thổ Nhĩ Kỳ đang “tự dồn mình vào chân tường”, khó có lựa chọn nào khác ngoài khả năng đối đầu quân sự với không chỉ quân đội Chính phủ Syria mà cả hai bên ủng hộ Damas là Nga và Iran. Lâu nay, Ankara luôn coi Idlib là khu vực chiến lược quan trọng, quyết tâm duy trì sự hiện diện tại đây để ngăn chặn dòng người tị nạn đổ về biên giới của nước này. Việc hiện diện quân sự tại Idlib cũng giúp Thổ Nhĩ Kỳ đối phó hiệu quả hơn với các tay súng người Kurd, trong đó có lực lượng dân quân Các đơn vị bảo vệ nhân dân người Kurd (YPG), vốn bị Ankara coi là “khủng bố”.

Tuy nhiên, hậu quả có thể lường trước ngay là việc Thổ Nhĩ Kỳ gia tăng hoạt động quân sự ở Idlib sẽ vấp phải sự đáp trả của quân đội Chính phủ Syria, mà nhiều khả năng sẽ leo thang thành một cuộc chiến tranh toàn diện giữa hai bên. Khi đó, sẽ chẳng có thỏa thuận hòa bình đủ sức ngăn chặn xung đột lan rộng mà chỉ còn tồn tại sự thù địch và nghi kỵ. Đó là chưa kể động thái này đe dọa phá vỡ các mối quan hệ hợp tác phức tạp, cũng như châm ngòi cho một cuộc khủng hoảng nhân đạo lớn tại Idlib, hiện có tới ba triệu dân.