Đây không phải lần đầu “vấn đề Thổ Nhĩ Kỳ” được dấy lên trong NATO. Nhiều chính sách và động thái gây tranh cãi của Ankara vốn đã khiến các đồng minh đau đầu, từ vấn đề người tị nạn vào châu Âu và tranh cãi về biên giới với Hy Lạp, đến các chiến dịch tiến công người Kurd ở Iraq và Syria; cả chính sách ủng hộ một bên xung đột ở Libya; và nhất là việc đặt mua hệ thống tên lửa S400 của Nga. Mọi khuyến cáo của NATO, thậm chí đe dọa trừng phạt, vẫn chẳng cản được Ankara thực thi những bước đi dù bị các đồng minh chỉ trích là ngược chiều chính sách chung của khối.
Lần này, nỗi bức xúc lên đỉnh điểm, xuất phát từ sự cố hải quân trên Địa Trung Hải mới đây. Paris cáo buộc tàu Thổ Nhĩ Kỳ “quấy rối” tàu Pháp đang làm nhiệm vụ giám sát thực thi lệnh cấm vận vũ khí của LHQ với Libya. Vụ việc xảy ra giữa lúc Thổ Nhĩ Kỳ mở chiến dịch chống người Kurd ở Iraq, trong khi một phái đoàn cấp cao Ankara tới Tripoli gặp giới chức Chính phủ đoàn kết dân tộc Libya (GNA) - bên đối đầu với lực lượng mà Paris được cho là có thiện cảm, đó là nhóm vũ trang tự xưng Quân đội quốc gia Libya (LNA).
Bức xúc là vậy, song Pháp khó có thể được ủng hộ để loại Thổ Nhĩ Kỳ khỏi “mái nhà chung” NATO. Trước hết, trong điều lệ NATO không có quy định về trục xuất thành viên. Quan trọng hơn, Thổ Nhĩ Kỳ luôn được xem là thành viên có vai trò chiến lược trong hệ thống phòng thủ của NATO. Tiếp giáp cả Biển Đen lẫn Địa Trung Hải, Thổ Nhĩ Kỳ nắm giữ giao lộ của nhiều luồng giao thông, di cư đường biển và lại là cầu nối giữa châu Âu với vùng Cận Đông. Được ví như một “lá chắn” cho châu Âu, Thổ Nhĩ Kỳ nếu bị trục xuất, chắc chắn khiến an ninh NATO suy yếu. Vả lại, một số chính sách gây tranh cãi của Ankara có thể vi phạm “giá trị” của NATO, song không trực tiếp tổn hại lợi ích thiết yếu của liên minh quân sự này.
Thế nên, chỉ ra quyết định trừng phạt thôi đã khó, chứ chưa nói đến trục xuất Thổ Nhĩ Kỳ. Trước những bước đi chệch quỹ đạo của khối, Pháp và các thành viên NATO chỉ còn biết “ngậm bồ hòn làm ngọt”.
