Cuộc khủng hoảng kéo dài 5 năm qua ở Ukraine vẫn trong “mớ bòng bong”, được ví như chiếc “nút Gordian” khó tháo gỡ trong thần thoại Hy Lạp. Ngay từ khi tranh cử đến khi lên nắm quyền, vị tổng thống trẻ tuổi vốn bị xem là “người ngoại đạo” trên chính trường Ukraine luôn khẳng định chủ ý là ưu tiên chấm dứt nội chiến và ly khai ở miền đông đất nước. Ông Zelensky hiểu rõ, muốn loại bỏ xung đột và xu hướng “ly tâm” thì phải tìm cho được giải pháp chính trị, chứ không thể viện tới biện pháp quân sự. Mà để có được giải pháp hòa bình thì cần cải thiện quan hệ với “hàng xóm” là Nga, chứ không chỉ trông cậy vào sự hậu thuẫn của Mỹ và Liên hiệp châu Âu (EU), hay Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), những bên có quan hệ chẳng “thuận buồm xuôi gió” với Moscow.
Vì thế, Tổng thống Zelensky từng nhiều lần chủ động điện đàm với người đồng cấp Nga V.Putin, thể hiện mong muốn thiết lập quan hệ cá nhân với nhà lãnh đạo quốc gia láng giềng, qua đó tìm cách “cài đặt lại” quan hệ hai nước. Nỗ lực của ông Zelensky đem lại thành quả đầu tiên là thỏa thuận trao đổi tù nhân giữa Ukraine và Nga.
Tổng thống Zelensky còn muốn mở rộng “định dạng Normandy”, đưa thêm cả Mỹ và Anh cùng tham gia đối thoại với bốn bên hiện tại gồm Ukraine, Nga, Đức và Pháp. Thời điểm này, mong muốn của Kiev chưa thể thực hiện bởi tiến trình Brexit còn rối ren và nội bộ Washington lục đục trước thềm bầu cử khiến Thủ tướng Anh Boris Johnson và Tổng thống Mỹ Donald Trump không thể dành tâm trí cho Ukraine. Dù vậy, khởi động lại đàm phán bốn bên trong “khuôn khổ Normandy” vẫn là ưu tiên hàng đầu của Kiev.
Với thỏa thuận vừa ký, dành quy chế tự trị đặc biệt cho các khu vực đòi ly khai ở miền đông, Tổng thống Zelensky đạt được hai mục đích, đó là giữ được Donetsk và Lugansk trong lãnh thổ Ukraine. Quan trọng hơn, mở đường nối lại đàm phán theo “thể thức Normandy”, vốn được đánh giá là hiệu quả.
Xem ra, với tính toán khôn khéo và bước đi mềm dẻo đang giúp chính quyền Kiev dần tìm ra mối gỡ chiếc nút thắt khó tháo.
