Vững vàng thanh khoản ngoại tệ

Theo các chuyên gia, việc Tổ chức xếp hạng tín nhiệm (XHTN) Moody’s xem xét hạ bậc XHTN quốc gia với Chính phủ Việt Nam là một quyết định mang tính kỹ thuật về khả năng, năng lực hay triển vọng thanh khoản ngoại tệ (TKNT). Thực tế, năng lực TKNT của Việt Nam đã cải thiện rất mạnh và đang rất vững so thời điểm đầu năm cũng như những năm trước đây. Mặt khác, kinh tế vĩ mô (KTVM) của Việt Nam ngày càng ổn định, tăng trưởng kinh tế tiếp tục tăng cao.

Trình độ quản trị của các ngân hàng Việt Nam ngày càng được củng cố, tiệm cận với chuẩn quốc tế. Ảnh: NAM HẢI
Trình độ quản trị của các ngân hàng Việt Nam ngày càng được củng cố, tiệm cận với chuẩn quốc tế. Ảnh: NAM HẢI

Mới đây, Moody’s đã thông báo xem xét hạ XHTN quốc gia đối với các khoản vay bằng nội tệ và ngoại tệ của Chính phủ Việt Nam (hiện là Ba3) với lý do chậm thanh toán nghĩa vụ nợ chính phủ. Đồng thời, tổ chức này cũng sẽ xem xét về việc hạ XHTN của 17 ngân hàng (NH) Việt Nam, dù khẳng định, động thái này không phải xuất phát từ “sức khỏe” NH, mà hoàn toàn do ảnh hưởng từ XHTN quốc gia với Việt Nam đang bị tổ chức này xem xét giảm bậc.

Dù thông báo của Moody’s mới chỉ là xem xét chứ chưa phải chính thức hạ XHTN, nhưng giới chuyên môn đánh giá, thông báo trên đưa ra hơi vội vàng khi chưa chắc chắn về quy trình và cơ chế thanh toán các khoản vay được Chính phủ Việt Nam bảo lãnh. Điều này có thể gây ra sự hiểu lầm không đáng có đối với cộng đồng các nhà đầu tư (NĐT) về khả năng trả nợ của Chính phủ và có thể ảnh hưởng uy tín và hình ảnh quốc gia của Việt Nam trên trường quốc tế.

Là cơ quan liên quan trực tiếp đến khoản nợ nước ngoài, Bộ Tài chính cho rằng, chỉ trên một sự việc riêng lẻ mà bỏ qua các nỗ lực Chính phủ Việt Nam đã đạt được trong việc duy trì bình ổn KTVM, là chưa thật sự thuyết phục.

Theo Bộ Tài chính, Moody’s cần xác định rõ nghĩa vụ nợ dự phòng và nghĩa vụ nợ trực tiếp của chính phủ. Chính phủ Việt Nam chưa bao giờ chậm trễ trong thực hiện nghĩa vụ trả nợ của chính phủ. Cơ quan này mong Moody’s sớm có nhìn nhận, đánh giá đầy đủ về vấn đề trên và sẵn sàng trao đổi, làm việc, cung cấp thông tin cho Moody’s và các tổ chức XHTN khác để bảo đảm có thông tin đầy đủ và chuẩn xác.

Một số NH nằm trong diện bị xem xét tỏ ra rất bất ngờ về thông tin trên. Vì thực tế, Moody’s vẫn luôn đánh giá cao “sức khỏe” của hệ thống NH Việt Nam. Theo Tổng Giám đốc OCB Nguyễn Đình Tùng, việc Moody’s xem xét hạ bậc XHTN quốc gia với Chính phủ Việt Nam là một quyết định mang tính kỹ thuật về khả năng, năng lực hay triển vọng. Thực tế, năng lực TKNT của Việt Nam đã cải thiện rất mạnh và đang rất vững so thời điểm đầu năm cũng như những năm trước đây. Hàng loạt tổ chức quốc tế như: Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Ngân hàng Thế giới (WB)… thường xuyên có đánh giá về Việt Nam và đều chung nhận định này. TKNT của quốc gia chưa bao giờ tốt như hiện nay, biểu hiện ở dự trữ ngoại hối cao kỷ lục, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), vốn đầu tư gián tiếp (FII) tăng mạnh, thậm chí Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phải tung tiền đồng ra mua bớt ngoại tệ vì đang dư cung. Cho nên, nếu dựa vào TKNT, lẽ ra Việt Nam phải được nâng bậc chứ không phải hạ bậc.

Chuyên gia Kinh tế trưởng của BIDV Cấn Văn Lực thì cho rằng, đấy là quy trình làm việc rất bình thường của một tổ chức đánh giá độc lập như Moody’s đối với tất cả các doanh nghiệp (DN), NH tại nhiều nước trên thế giới chứ không riêng Việt Nam. Tất nhiên, khi đưa ra thông báo này, Moody’s không có nhận xét gì về Việt Nam thiếu tiền mà hàm ý của họ trong quy trình, cách thức phối hợp nội bộ của Việt Nam có vấn đề nên dẫn đến tình trạng chậm thanh toán nghĩa vụ nợ chính phủ dù các chủ nợ không bị tổn thất.

Theo quan điểm của chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành, Moody’s là tổ chức đánh giá độc lập, và trong đánh giá của họ có thể chưa hoàn hảo, toàn diện. Nhưng sau động thái này cũng nhắc nhở Việt Nam cần phải cải thiện về tính minh bạch trong cung cấp thông tin. Từ cảnh báo của Moody’s, Chính phủ Việt Nam cần nhìn nhận lại cải thiện hơn các vấn đề thể chế, thủ tục hành chính, nhất là thông tin phải ngày càng công khai, minh bạch hơn.

Ông Cấn Văn Lực cũng cho rằng, Chính phủ nên chỉ đạo rà soát lại các nghĩa vụ nợ của Chính phủ, đồng thời Bộ Tài chính và các bộ, ngành liên quan phải trao đổi, làm việc với Moody’s để có đánh giá hợp lý, chính xác hơn. Bộ Tài chính cũng cần đẩy nhanh tiến độ làm việc với Moody’s để có kết quả rà soát lại sớm nhất có thể.

Hiện tại, KTVM của Việt Nam ngày càng ổn định, tăng trưởng kinh tế tiếp tục tăng cao, bản thân năng lực tài chính, trình độ quản trị của các NH cũng ngày càng được củng cố, tiệm cận với chuẩn quốc tế. Vì vậy, ảnh hưởng của việc Moody’s xem xét hạ bậc XHTN với các NH Việt Nam sẽ không nhiều. Tuy nhiên, các NH cần quản lý thông tin tốt, giải thích thông tin đúng đắn cho người dân, NĐT.