Tích lũy động năng cho chu kỳ tăng trưởng mới

Năm 2020 được coi là “bản lề” tích lũy động năng cho chu kỳ tăng trưởng mới. Đây là chủ đề chính của Diễn đàn kinh tế 2020 diễn ra tại Hà Nội, do Báo Diễn đàn doanh nghiệp và Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức.

Da giày là ngành có nhiều lợi thế trong tăng trưởng, thu hút đầu tư. Ảnh: LAM ANH
Da giày là ngành có nhiều lợi thế trong tăng trưởng, thu hút đầu tư. Ảnh: LAM ANH

Sức chống chịu trong biến động

Tại Diễn đàn, các chuyên gia đã phân tích, dự báo xu hướng kinh tế năm 2020. Đồng thời, đưa ra khuyến nghị nhằm giải quyết những khó khăn, vướng mắc phát sinh, giúp các doanh nghiệp (DN) hoạch định chính sách, chiến lược trong kinh doanh năm 2020 và những năm tiếp theo.

Phát biểu ý kiến khai mạc, TS Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI cho biết, Diễn đàn kinh tế 2020 diễn ra trong bối cảnh những mục tiêu cơ bản của nền kinh tế vừa được Quốc hội (QH) thông qua tại Nghị quyết số 85/2019/QH14 về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2020. Về triển vọng kinh tế 2020, tại diễn đàn QH, một bức tranh về kinh tế với những dự báo quan trọng nhất đã được phác họa tổng thể nhất. Và, diễn đàn này sẽ là góc nhìn thực tiễn hơn để phân tích cụ thể, chi tiết hơn.

Thời gian qua, các tổ chức quốc tế đã có những đánh giá tích cực về triển vọng kinh tế của Việt Nam. Theo báo cáo tháng 9 của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Việt Nam được dự báo duy trì tăng trưởng kinh tế mạnh trong năm 2019 và 2020 ở mức tương ứng là 6,8% và 6,7%. Theo báo cáo mới đây của U.S. News & World Report, Việt Nam đã vươn từ vị trí 23 năm 2018 lên vị trí thứ tám trong bảng xếp hạng các nền kinh tế tốt nhất thế giới để đầu tư. Tăng trưởng kinh tế của Việt Nam cũng thuộc mức cao so các nước ở trong châu Á. Trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động thì đây là con số rất quan trọng. Bên cạnh đó, xuất khẩu vẫn giữ đà phục hồi tăng trưởng, vốn đầu tư trực tiếp (FDI) gia tăng - đây là những yếu tố tạo thuận lợi cho nền kinh tế trong bối cảnh hiện nay. Trong đó, dòng FDI gia tăng không chỉ do chiến tranh thương mại mà còn do nỗ lực cải cách môi trường đầu tư - kinh doanh, và việc thực hiện Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), cùng việc định hướng mới về thu hút FDI.

Bên cạnh đó, các chỉ tiêu về lạm phát, thâm hụt ngân sách hay quy mô dự trữ ngoại hối đều được cải thiện trong thời gian qua giúp tăng cường sức chống chịu với những cú sốc có thể diễn ra trong tương lai của nền kinh tế Việt Nam. Điều này đưa đến một hệ số tương đối yên lòng để có thể phát triển.

Cảnh báo rủi ro

Tuy nhiên, để phát triển hơn nữa trong thời gian tới, Chủ tịch VCCI cho rằng, vẫn cần phải nỗ lực hơn nữa. Bởi, theo nhiều chuyên gia, Việt Nam là nền kinh tế có độ mở cao nên sẽ phải đối mặt rủi ro từ xu thế tăng trưởng chậm lại của kinh tế thế giới trong thập niên tới.

Cùng quan điểm, ông Đặng Đức Anh, Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế - xã hội quốc gia cho rằng, cần đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng kinh tế. Việc chuyển đổi mô hình kinh tế từ chiều rộng sang chiều sâu còn hạn chế. Chỉ số đổi mới sáng tạo ở Việt Nam vẫn còn ở mức thấp, tốc độ tăng trưởng chưa vượt qua bẫy thu nhập trung bình. Đây là những thách thức rất lớn, nếu chúng ta không chuyển đổi một cách mạnh mẽ thì sẽ bất lợi hơn thời gian qua.

Về cơ hội đầu tư ngành và lĩnh vực trong giai đoạn 2020 - 2030, theo phán đoán, cơ hội sẽ nằm ở những ngành có lợi thế so sánh truyền thống, như dệt may, da giày, đồ gỗ, điện tử; nông sản và thủy sản…; lĩnh vực phục vụ tiêu dùng, như phân phối bán lẻ, du lịch, giải trí, giáo dục, y tế…; các hỗ trợ mạng sản xuất, gia tăng chuỗi giá trị như dịch vụ hỗ trợ, logistics, công nghiệp hỗ trợ... Tiềm năng cũng nằm ở những lĩnh vực mới nổi, như kinh tế xanh, kinh tế sáng tạo, kinh tế số, phát triển đô thị thông minh... Lĩnh vực kết cấu hạ tầng và bất động sản được đánh giá có nhiều cơ hội cho giới đầu tư trong và ngoài nước khai phá.

Theo chuyên gia Bùi Ngọc Sơn, Viện Kinh tế và Chính trị thế giới, có thể kỳ vọng Việt Nam trở thành nơi thu hút dòng FDI dịch chuyển từ Trung Quốc sang và sẽ được hưởng lợi từ điều này. Nhưng cũng đúng như nhận định đầu năm là lợi ích từ hướng này là không lớn. Tình hình hai tháng 10 và 11-2019 cho thấy dòng FDI về cuối năm giảm mạnh, nhưng Trung Quốc lại trở thành nhà đầu tư đứng đầu. Đầu tư từ Hồng Công (Trung Quốc) tăng 3,9 lần còn từ Trung Quốc tăng gấp hai lần so cùng kỳ 2018. Trong 11 tháng năm 2019 so cùng kỳ 2018, số dự án (DA) mới tăng nhưng số vốn lại giảm 7%; còn số DA điều chỉnh vốn cũng tăng nhưng số vốn lại giảm 10,7%. Nhiều dấu hiệu cho thấy, dòng FDI vào từ các nhà đầu tư dịch chuyển từ Trung Quốc sang nhằm tránh chiến tranh thương mại Mỹ - Trung Quốc như dự báo ban đầu tăng không nhiều. Lý do: Việt Nam chưa có ngành công nghiệp hỗ trợ đủ mạnh, cơ sở hạ tầng kém, logistics yếu và chi phí cao.

Cập nhật số liệu của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư (CIEM) về triển vọng tăng trưởng kinh tế Việt Nam, ông Vũ Tiến Lộc nhận định, CIEM đã đặt ra mức tăng trưởng GDP năm 2019 có thể đạt 7,02%. Con số này tăng khá cao và lạc quan so dự báo 6,82% được chính CIEM đưa ra ba tháng trước.