Tại dự thảo báo cáo của Chính phủ về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) năm 2020, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) cho biết, bối cảnh kinh tế toàn cầu là bức tranh khủng hoảng trầm trọng bởi đại dịch Covid-19 bùng phát và lan rộng chưa từng có trong lịch sử. Trong nước, nhiều hoạt động KT-XH, văn hóa bị ảnh hưởng nghiêm trọng; tiêu thụ hàng hóa giảm sút; SXKD bị ngưng trệ; hàng triệu lao động mất việc làm, thiếu việc làm, giảm sâu thu nhập. Dù không đạt được mục tiêu, song TTKT Việt Nam năm 2020 vẫn rất đáng ghi nhận. Tốc độ tăng GDP đạt 2,91%, quy mô kinh tế đạt 271,2 tỷ USD, bình quân đầu người đạt 2.799 USD. Kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, CPI bình quân tăng 3,23%. Tuy nhiên, vẫn còn những hạn chế, bất cập. TTKT còn chưa tương xứng tiềm năng và chưa thật sự bền vững; năng lực cạnh tranh và tính tự chủ của nền kinh tế còn hạn chế. Khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo chưa được phát huy mạnh mẽ...
Vì vậy, dịch Covid-19 bùng phát trở lại khiến nhiều người lo ngại TTKT có thể lặp phải kịch bản như năm 2020. Song, đến thời điểm này, các tổ chức quốc tế vẫn đánh giá, dự báo tích cực về TTKT Việt Nam 2021.
Báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB) và một số tổ chức, viện nghiên cứu kinh tế của Việt Nam… đều cho thấy triển vọng lạc quan của nền kinh tế Việt Nam trong năm 2021, bất chấp những ảnh hưởng đáng kể từ dịch Covid-19.
Nhận định về nền kinh tế Việt Nam năm 2021 trong Báo cáo cập nhật kinh tế vĩ mô Việt Nam tháng 2-2021, TS Jacques Morisset, Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam kỳ vọng, với nhiều tín hiệu tích cực như việc nghiên cứu vaccine đã có bước tiến triển rõ rệt, các hoạt động thương mại đang dần trở lại, Việt Nam có thể đạt mức tăng trưởng 6% vào năm 2021. Cụ thể, chỉ số sản xuất công nghiệp tăng vọt ở mức 24,5% so cùng kỳ năm trước, là tốc độ tăng cao nhất kể từ đầu năm 2019. Kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa (SA) tăng lần lượt 51,8% và 41,8% so cùng kỳ 2020.
Trưởng bộ phận phân tích về Việt Nam tại Tổ chức xếp hạng tín nhiệm Fitch Ratings Sagarika Chandara cũng dự báo, GDP năm 2021 của Việt Nam vẫn có thể tăng trưởng 7,5%, bất chấp đợt dịch mới đang bùng phát. Fitch Ratings vẫn giữ nguyên dự báo tăng trưởng của Việt Nam là do quá trình chống dịch của Việt Nam rất hiệu quả, từ đó giúp số ca lây nhiễm ở mức thấp, dựa trên các số liệu chính thức được công bố.
Trước đó, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư (CIEM) đã đưa ra dự báo hai kịch bản cho TTKT năm 2021. Theo đó, TTKT năm 2021 có thể đạt mức 5,98% theo kịch bản 1 và 6,46% trong kịch bản 2. XK cả năm dự báo tăng 4,23% trong kịch bản 1 và tăng 5,06% trong kịch bản 2. Thặng dư thương mại dự báo tương ứng ở các mức 5,49 tỷ USD và 7,24 tỷ USD. Lạm phát bình quân 2021 lần lượt đạt 3,51% và 3,78%.
Theo đánh giá của PGS, TS Đinh Trọng Thịnh, giảng viên Học viện Tài chính, kịch bản TTKT của năm 2021 sẽ khác hẳn 2020. Năm 2020, khi bùng phát dịch bệnh thì không chỉ người dân, doanh nghiệp (DN) mà Nhà nước cũng bị động. Chính sách, giải pháp còn thiếu kịp thời sâu sát. Tính chủ động của DN trong phòng, chống dịch chưa cao. Lúc đó, khả năng phòng, chống dịch chưa cao nên chúng ta phải cách ly toàn xã hội, dẫn tới ngừng trệ trong nền kinh tế, đứt gãy trong chuỗi sản xuất. Vì vậy, TTKT sụt giảm mạnh, khiến chúng ta mất nhiều thời gian phục hồi. Tuy nhiên, từ cuối quý IV - 2020, Chính phủ đã có giải pháp ngăn chặn kịp thời dịch bệnh, thực hiện khoanh vùng nhỏ gọn, hợp lý. DN, người dân cũng đã nâng cao tinh thần phòng, chống dịch bệnh. Kết quả SXKD đã được phục hồi và phát triển mạnh mẽ, DN thích nghi điều kiện thị trường mới.
PGS, TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, tinh thần này được nối tiếp trong năm 2021. Dù dịch bệnh quay trở lại nhưng XK đạt được kết quả rất tốt, xuất siêu gần ba tỷ USD tính tới ngày 15-2. DN thành lập mới, quay trở lại nền kinh tế tăng vọt. Điều này cho thấy, DN Việt Nam đã thích ứng với trạng thái bình thường mới, ngay cả khi dịch Covid-19 bùng phát trở lại. Thêm nữa, năm 2021, với việc thực thi hàng loạt hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới sẽ tạo điều kiện cho hàng hóa Việt Nam XK tốt hơn sang thị trường thế giới. Có thể nói, nền kinh tế Việt Nam sẽ có nhiều cơ hội sáng sủa để đẩy mạnh hoạt động XK, SXKD. Dù dịch bệnh chưa chấm dứt nhưng tin rằng, mục tiêu 6,5% hoàn toàn đạt được. Trong năm 2021, với việc nhập khẩu vaccine ngừa Covid-19, thì dịch bệnh sẽ sớm được khống chế. Từ đó, nền kinh tế Việt Nam còn có thể đạt tăng trưởng từ 6,8 - 7,4%...
Kinh tế trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và Chính sách (VEPR) Phạm Thế Anh nhận định, trong năm 2021, các chính sách hỗ trợ DN cũng cần tiếp tục được thực hiện khẩn trương, tập trung, đúng đối tượng và thực chất hơn, theo sát nhu cầu. Việc khoanh/ngưng miễn giảm chi phí tài chính cho DN như lãi vay, tiền thuê đất cần tiếp tục được triển khai... Với nhóm DN không bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh hoặc có hướng chuyển đổi hiệu quả nên khuyến khích tín dụng, tạo điều kiện về môi trường thể chế và chính sách ngành. Trong trường hợp có các ý tưởng chính sách để hỗ trợ đặc biệt cho các DN cụ thể, thì các chính sách này cần đi theo hướng kích cầu, hỗ trợ người tiêu dùng thanh toán chi phí mua sản phẩm/dịch vụ của hãng thay vì tài trợ trực tiếp. Việc giãn/giảm thuế, nếu có chỉ nên được áp dụng với thuế VAT thay vì thuế thu nhập DN. Vì giảm thuế thu nhập DN chỉ hỗ trợ được số ít DN không bị ảnh hưởng hoặc hưởng lợi từ các tác động của dịch bệnh, chứ không giúp được phần lớn số DN đang gặp khó khăn.
