Thực tế, ngành sản xuất tăng trưởng mạnh là đầu tàu kéo thương mại phát triển. Xuất khẩu (XK) của Việt Nam, vẫn đạt khoảng 8% so cùng kỳ (tính tới thời điểm tháng 11-2019), trong bối cảnh chiến tranh thương mại đang tạo ra những bất ổn trong kinh tế thế giới. Đây là mức tăng trưởng khá ấn tượng so các nước khác trong khu vực và giúp thặng dư thương mại đạt mức kỷ lục với mức xuất siêu 11 tháng năm 2019 lên đến 9,1 tỷ USD. Bên cạnh đó, bán lẻ được kỳ vọng vượt qua mức của năm 2018 khi đã tăng 12,6% so cùng kỳ (tính tới tháng 11). Các chuyên gia kinh tế đã kỳ vọng mức tăng trưởng sẽ được duy trì một cách bền vững trong điều kiện vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đang và sẽ tiếp tục đổ vào nền kinh tế.
Về điều hành chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam đã có một năm thành công khi sử dụng những chính sách hợp lý, linh hoạt để ổn định tỷ giá, kiềm chế lạm phát nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế (TTKT). Trong năm, cơ quan điều hành đã chủ động sử dụng một loạt các công cụ thị trường tiền tệ như hạ lãi suất điều hành, hạ lãi suất thông qua kênh tín phiếu/thị trường mở, hạ tỷ giá mua vào song song việc điều chỉnh tăng dần tỷ giá trung tâm phù hợp diễn biến thị trường. VND tiếp tục nằm trong nhóm những đồng tiền ổn định nhất khu vực bất chấp những bất ổn địa chính trị và các sự kiện kinh tế toàn thế giới. Cặp tỷ giá USD/VND gần như duy trì đà ổn định xuyên suốt trong hầu hết các tháng của năm 2019 và thậm chí VND tăng giá so USD khi NHNN chủ động hạ giá mua vào ngày cuối tháng 11-2019. Từ đó, NHNN cũng mua được lượng lớn ngoại tệ, gia tăng dự trữ ngoại hối lên mức cao kỷ lục từ trước tới nay.
Đáng lưu ý, trong bối cảnh thị trường toàn cầu chứng kiến nhiều biến động, đặc biệt là cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung Quốc có nhiều diễn biến khó lường khiến đồng nhân dân tệ (CNY) của Trung Quốc mất giá xuống mức thấp nhất trong 11 năm qua, nhưng giá trị của đồng tiền Việt Nam vẫn giữ được xu hướng ổn định. Bên cạnh đó, áp lực về lạm phát được kiểm soát với mức tăng CPI bình quân 2,6% tính tới thời điểm tháng 11, hạ từ mức 3,5% năm 2018 và thấp hơn nhiều so mục tiêu dưới 4% đề ra từ đầu năm.
Theo ông Ngô Đăng Khoa, Giám đốc toàn quốc Khối Kinh doanh tiền tệ và Thị trường vốn (TTV) của HSBC Việt Nam, một trong những thách thức lớn nhất của nền kinh tế Việt Nam là chi phí trả nợ vay khi Việt Nam không còn nằm trong số các nước được hưởng các khoản vay ưu đãi. Trong lúc đó, chúng ta vẫn cần cân đối giữa quản lý để giảm nợ và nhu cầu đầu tư vào cơ sở hạ tầng để hiện thực hóa các tiềm năng kinh tế. Ngoài ra, yếu tố cần lưu ý nữa là Việt Nam là nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào thương mại và bất cứ một sự suy giảm nào về cầu cũng có tác động tới tăng trưởng. Để có thể duy trì TTKT trong năm sau, Việt Nam sẽ cần nhiều cải cách hơn nữa, đồng thời phát triển TTV trong nước. Hiện tại, TTV của Việt Nam vẫn còn nhiều tiềm năng và dư địa để phát triển nếu chúng ta có và thực hiện đúng những kế hoạch cho trung và dài hạn.
Bước sang năm 2020, chúng ta có cơ sở để kỳ vọng tỷ giá tiếp tục được điều hành theo cơ chế linh hoạt. Đáng chú ý, với việc dự trữ ngoại hối cao kỷ lục, NHNN có đủ công cụ và nguồn lực để điều hành tỷ giá theo hướng ổn định, đáp ứng cung - cầu thị trường. Tuy nhiên, vẫn có những thách thức cần quan sát và theo dõi như những bất ổn khi kinh tế toàn cầu có dấu hiệu chậm lại, cuộc chiến thương mại và Brexit đều chưa đến hồi kết, là năm bầu cử Tổng thống Mỹ… Xu hướng tỷ giá trên thế giới tiếp tục là biến số khó lường trong bối cảnh tình hình địa chính trị trên thế giới liên tục bất định. NHNN cần tiếp tục phối hợp cơ quan điều hành chính sách điều hành thị trường theo hướng linh hoạt, chủ động để tránh tạo ra những cú sốc về tỷ giá, lãi suất.
Về phía doanh nghiệp (DN), đặc biệt với các DN xuất, nhập khẩu, cần chủ động sử dụng các công cụ phòng vệ tỷ giá, lãi suất, đặc biệt thông qua các sản phẩm phái sinh tiền tệ như hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng hoán đổi lãi suất… để bảo đảm chủ động trong hoạch định dòng tiền và cân đối lợi nhuận.
Nền kinh tế Việt Nam đang dần có nhiều thuận lợi khi nhu cầu tiêu dùng, chỉ số niềm tin tiêu dùng thuộc hàng cao trên thế giới do triển vọng tích cực về nghề nghiệp và TTKT. Tầng lớp trung lưu cũng đang gia tăng… Những điều này đang đem lại vị thế tích cực cho Việt Nam trong việc tận dụng các lợi thế cạnh tranh.
