Lãi suất cho vay tiếp tục đà giảm

Sang tháng 5, đà giảm lãi suất cho vay (LSCV) của các ngân hàng thương mại (NHTM) vẫn tiếp tục xu hướng của những tháng trước. Trong khi theo nhận định của giới chuyên gia, tăng trưởng tín dụng (TTTD) mỗi NH năm nay có thể thấp hơn 2 - 3 điểm phần trăm so năm 2019 bởi nhiều NH đã dành một lượng tín dụng cho vay mới với lãi suất ưu đãi để hỗ trợ doanh nghiệp (DN) tiếp tục duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Các ngân hàng thương mại tiếp tục giảm lãi vay để kích cầu tín dụng. Ảnh: NAM ANH
Các ngân hàng thương mại tiếp tục giảm lãi vay để kích cầu tín dụng. Ảnh: NAM ANH

Trong khi đó, so các tuần trước, lãi suất bình quân liên NH trong tuần qua giảm nhẹ ở các kỳ hạn chủ chốt. Cụ thể: lãi suất bình quân kỳ hạn qua đêm, một tuần và một tháng lần lượt là 1,93%/năm, 2,15%/năm và 2,71%/năm. Đối với mặt bằng LSCV VND phổ biến ở mức 6,0 - 9,0%/năm đối với ngắn hạn; 9,0-11%/năm đối với trung và dài hạn. LSCV ngắn hạn tối đa bằng đồng VND đối với một số ngành lĩnh vực ở mức 5,5%/năm.

Những ngày qua, các NHTM tiếp tục giảm thêm lãi vay để kích cầu tín dụng. Bốn NHTM có vốn nhà nước (Agribank, Vietcombank, VietinBank, BIDV) giảm từ 1,5 - 2%/năm, với hàng chục nghìn tỷ đồng tín dụng ưu đãi. Các NH như HDBank tung thêm gói 10.000 tỷ đồng, lãi vay giảm 2 - 4%/năm cho cá nhân và DN nhỏ; Nam A Bank giảm thêm 2 - 2,5%/năm lãi vay cho khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch… Sở dĩ LSCV của NHTM theo xu hướng giảm dần trong thời gian gần đây do cầu vốn của khách hàng giảm mạnh vì dịch Covid-19. Thực tế, TTTD toàn ngành NH chỉ nhích nhẹ trong quý đầu năm và giảm trong tháng 4-2020.

Đơn cử tại TP Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam, Chi nhánh TP Hồ Chí Minh cho biết, ước tính bốn tháng đầu năm 2020, dư nợ tín dụng của các NH trên địa bàn chỉ tăng 2,22% so đầu năm nay, trong khi huy động tiền gửi cũng chỉ tăng 0,5%. Thế nhưng, TTTD của các NH trên địa bàn TP Hồ Chí Minh còn cao hơn mức TTTD của toàn ngành NH (tính đến giữa tháng 4-2020, TTTD cả nước chỉ còn 0,8%).

Trước đó, báo cáo Thủ tướng tại Hội nghị Chính phủ trực tuyến ngày 10-4, Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng cho biết, trong ba tháng đầu năm, TTTD ước đạt 1,3%. Riêng trong nửa đầu tháng 4-2020, tín dụng sụt giảm 0,5%. Trong khi đó, tháng 3-2020, TTTD ước đạt 1,1%. Tín dụng sụt giảm mạnh là do nhu cầu vay vốn của DN sụt giảm mạnh do không chỉ Việt Nam, mà nhiều nước trên thế giới thực hiện giải pháp giãn cách xã hội, tiêu dùng và xuất khẩu đều giảm mạnh, nguyên liệu đầu vào lẫn thị trường đầu ra đều khó khăn.

Trong bản phân tích mới đây, Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cũng nhận định, TTTD mỗi NH năm nay có thể thấp hơn 2 - 3 điểm phần trăm so năm 2019. Nhiều NH đã dành một lượng tín dụng cho vay mới với lãi suất ưu đãi để hỗ trợ DN tiếp tục duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Thế nhưng, các NH lại khó có thể đẩy mạnh TTTD trong bối cảnh khó khăn hiện nay. Chẳng hạn, VietinBank trong ba tháng đầu năm, dư nợ cho vay giảm 1,25%, xuống 923.623 tỷ đồng. Trong khi đó, NH này đã giảm không dưới 2%/năm LSCV ưu đãi. Tương tự, nhiều NH khác cũng TTTD âm (-) quý đầu năm nay như: Saigonbank, MB, NCB... Đó cũng chính là lý do các NH giảm tiếp LSCV nhằm thúc tăng trưởng dư nợ.

Theo Tổng Giám đốc OCB Nguyễn Đình Tùng, dịch bệnh ở Việt Nam đã cơ bản được kiểm soát, song cầu vốn của khách hàng chưa trở lại như trước đây. Vì vậy, để kích cầu tín dụng và chia sẻ khó khăn với khách hàng, OCB giảm 2%/năm lãi suất cho vay VND so khoản vay thông thường. DN nhận ưu đãi hoạt động trong một số lĩnh vực thiết yếu như sản xuất, kinh doanh thực phẩm và hàng tiêu dùng, hàng dệt may, da giày, logistics... Đồng thời, gói vay tín chấp với lãi suất từ 1%/tháng dành cho giáo viên, cán bộ, nhân viên khối trường học của OCB là một trong những chính sách khá thiết thực, được đánh giá cao trong cộng đồng.

Tuy nhiên, theo lãnh đạo các NHTM, trong bối cảnh hiện nay, khó có thể đẩy mạnh cho vay như bình thường, trong khi NH tập trung cơ cấu lại nợ. Mặt khác, trước tình hình dịch Covid-19 chưa có vaccine phòng ngừa nên gây ảnh hưởng lớn đến đời sống, sinh hoạt và hoạt động kinh doanh và ngành NH cũng không thể tránh. Vì thế, các NH cho biết, sẽ tập trung vào tái cơ cấu nợ bị ảnh hưởng.

Trên phương diện cơ quan quản lý nhà nước, NHNN cho biết, dư nợ dự kiến bị ảnh hưởng bởi Covid-19 khoảng 2 triệu tỷ đồng, chiếm 23% dư nợ toàn hệ thống, tiềm ẩn rủi ro với hoạt động NH. Thời gian qua, các TCTD đã đồng loạt giảm lãi suất hỗ trợ NH với khoản vay hiện hữu và khoản vay mới, mức giảm LSCV phổ biến 2 - 2,5%/năm. Tổng gói tín dụng ngành NH hỗ trợ DN, cá nhân hơn 300.000 tỷ đồng. Trong đó, các TCTD bước đầu cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ cho hơn 52.000 khách hàng với số tiền gần 18.000 tỷ đồng, miễn, giảm lãi cho gần 6.500 khách hàng với dư nợ gần 126.000 tỷ đồng và cho vay mới 65.208 tỷ đồng với 354.286 khách hàng.

Tuy TTTD chậm, song nợ xấu nội bảng có dấu hiệu tăng. NHNN nhìn nhận, tỷ lệ nợ xấu chắc chắn tăng trong bất kỳ trường hợp nào. Kịch bản tốt nhất là dịch bệnh sớm được kiểm soát vào đầu quý II-2020, tỷ lệ nợ xấu nội bảng, đã bán cho Công ty Quản lý tài sản (VAMC) và nợ đã phân loại sẽ ở mức 2,9-3,2% vào cuối quý II-2020 và 2,6 - 3% vào cuối năm 2020. Vì thế, tín dụng ngành NH tăng chậm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến lợi nhuận, song các NH sẽ không tăng tín dụng bằng mọi giá vì đã có quá nhiều bài học ở giai đoạn trước.

TS Trần Hoàng Ngân, Viện trưởng Phát triển kinh tế TP Hồ Chí Minh cho rằng, bản thân các NH cũng sẵn sàng giảm lãi, nhưng họ phải bảo đảm an toàn cho khoản vay và tuyệt đối không cho vay dưới chuẩn. Bởi nếu NH cho vay không có điều kiện hoặc dưới chuẩn trong bối cảnh nhiều rủi ro như hiện nay thì sẽ tạo ra nguy cơ lớn với tính an toàn của cả hệ thống.