Ghi nhận và đánh giá cao kết quả điều hành chính sách tiền tệ (CSTT) những tháng đầu năm, phát biểu ý kiến tại phiên họp quý III-2019 của Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia (Hội đồng), TS Trần Du Lịch - thành viên Hội đồng cho rằng, nếu nhìn tổng thể các chính sách điều hành kinh tế vĩ mô (KTVM), chúng ta đạt được thành công, trong đó nổi bật là CSTT. Trong CSTT thì điều hành tỷ giá, lãi suất là rất quan trọng. Việc duy trì ổn định mặt bằng lãi suất, tỷ giá đã trở thành một điểm tựa niềm tin để cộng đồng DN yên tâm đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh.
Trên thực tế, bên cạnh những yếu tố thuận lợi, nền kinh tế bước vào năm 2019 cũng đối mặt nhiều khó khăn, trong đó căng thẳng thương mại giữa các nền kinh tế lớn, nhất là cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung Quốc đã khiến kinh tế toàn cầu giảm tốc mạnh. Bối cảnh đó, đã buộc hầu hết các NHT.Ư trên thế giới phải đảo ngược quan điểm chính sách, từ thắt chặt sang nới lỏng. Sự chuyển hướng đột ngột trong CSTT của nhiều nền kinh tế lớn đã khiến thị trường tài chính toàn cầu biến động. Đáng chú ý, đồng USD vẫn duy trì được sức mạnh bất chấp việc Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) cắt giảm lãi suất, trong khi CNY lại giảm giá mạnh. Việc CNY lần đầu xuyên thủng ngưỡng tâm lý 7 CNY/USD cũng khiến nhiều đồng tiền trong khu vực giảm theo.
Diễn biến trái chiều của USD và CNY đã tạo một sức ép không nhỏ lên tỷ giá, lãi suất trong nước. Với sự điều hành chủ động, linh hoạt của NHNN, TTTT và hệ thống NH vẫn vững vàng, đáp ứng tốt nhu cầu vốn cho tăng trưởng kinh tế. Theo đó, tính đến ngày 20-9-2019, tổng phương tiện thanh toán tăng 8,44% so cuối năm 2018; huy động vốn của các tổ chức tín dụng (TCTD) tăng 8,68%; tăng trưởng tín dụng (TTTD) của nền kinh tế tăng 8,4%, phù hợp định hướng TTTD cả năm ở mức 14%. Cơ cấu tín dụng tiếp tục hướng vào các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, đặc biệt là các lĩnh vực ưu tiên; tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro được kiểm soát chặt chẽ, bảo đảm an toàn hoạt động NH. Đặc biệt, mặt bằng lãi suất huy động được duy trì ổn định trong bối cảnh sức ép lạm phát, tỷ giá những tháng đầu năm là khá lớn. Không những vậy, mặt bằng lãi suất cho vay (LSCV) còn có xu hướng giảm sau khi các NHTM nhà nước lớn hai lần tiên phong cắt giảm LSCV đối với các lĩnh vực ưu tiên.
Thị trường ngoại hối, tỷ giá được duy trì ổn định bất chấp việc nhiều đồng tiền trên thế giới và khu vực rớt giá mạnh so USD. Theo đó, tính đến nay, tỷ giá trung tâm mới chỉ tăng 335 đồng/USD, tương đương tăng 1,47%. Trong khi đó, chỉ số USD đã tăng 2,39% so đầu năm. Thậm chí, giá mua - bán USD của các NH hầu như không tăng so cuối năm 2018. Không những vậy, trước xu hướng nới lỏng tiền tệ của các NHT.Ư lớn trên thế giới như: FED và ECB, NHNN cũng đã nhanh chóng giảm 0,25% các mức lãi suất điều hành để giúp các TCTD có thể tiếp cận nguồn vốn từ NHNN với chi phí thấp hơn, hỗ trợ ổn định mặt bằng lãi suất của các TCTD. Không chỉ vậy, theo đánh giá của các chuyên gia, động thái giảm lãi suất của NHNN cũng có tác động hết sức tích cực đến tỷ giá trong nước.
Thực tế, không chỉ hỗ trợ tích cực cho tăng trưởng, sự điều hành CSTT linh hoạt, chủ động của NHNN còn góp phần tích cực kiểm soát lạm phát ở mức thấp. Minh chứng là chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân chín tháng chỉ tăng 2,52%, thấp nhất so cùng kỳ ba năm qua một phần cũng nhờ việc NHNN cắt giảm 0,25 điểm phần trăm lãi suất điều hành làm ổn định lãi suất và tỷ giá, kiểm soát lãi suất cơ bản ở mức 1,91% trong chín tháng. Điểm sáng nhất là ổn định niềm tin, giữ vững được giá trị VND trước sự rung lắc của thị trường thế giới. Điều này đã củng cố niềm tin cho DN đầu tư mở rộng sản xuất, kinh doanh.
Ngoài các vấn đề liên quan trực tiếp tăng trưởng kinh tế, các chuyên gia HSBC đã có những nhận định tích cực liên quan các yếu tố vĩ mô khác như: cán cân thanh toán, dự trữ ngoại hối tiếp tục được cải thiện; lạm phát nhiều khả năng tiếp tục giữ ở mức thấp hơn nhiều so mục tiêu; nợ công và TTTD được kiểm soát. Theo chuyên gia Joseph Incalcaterra (nhóm chuyên gia của HSBC), dấu ấn điều hành của Chính phủ và NHNN trong việc đạt được những kết quả vừa qua là rất rõ nét. Với chính sách kiểm soát chặt và nâng cao chất lượng tín dụng của NHNN, TTTD của cả hệ thống đã giảm xuống đáng kể, dòng vốn cũng hạn chế đi vào khu vực bất động sản mà tập trung cho sản xuất, kinh doanh và các ngành công nghiệp có khả năng thương mại hóa...
Chủ trì và phát biểu ý kiến tại phiên họp này, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Chủ tịch Hội đồng đánh giá, về cơ bản, NHNN đã hoàn thành các nhiệm vụ được giao và đạt được mục tiêu Quốc hội, Chính phủ đề ra; chủ động, linh hoạt trong điều hành CSTT phù hợp diễn biến KTVM, TTTT, góp phần quan trọng vào việc kiểm soát lạm phát, ổn định KTVM.
