Hiện, dịch bệnh trong nước đang được kiểm soát, nền kinh tế bắt đầu khởi động lại. Các bộ, ngành đang nghiên cứu đưa ra những giải pháp để vực dậy nền kinh tế. Như vậy, từ nay đến cuối năm, dư địa tăng trưởng tín dụng (TTTD) vẫn còn nhiều, các NHTM sẽ xoay xở thế nào để lưu thông dòng tiền. Cùng với đó, chính sách tiền tệ sẽ làm gì để đạt được mục tiêu TTTD trong năm nay?
Nhìn vào bức tranh TTTD mà Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam vừa công bố có thể thấy, dù các NHTM đã “tung” ra hàng loạt nguồn vốn giá rẻ, nhưng cầu tín dụng của DN rất yếu, nhiều DN có dòng tiền trả nợ nhưng cũng không có kế hoạch vay mới, do không biết lấy nguyên liệu ở đâu, bán cho ai. Cụ thể, theo số liệu thống kê của NHNN, cho vay mới lãi suất ưu đãi với doanh số lũy kế từ ngày 23-1 đến nay đạt 630.000 tỷ đồng cho 182.000 khách hàng, lãi suất thấp hơn phổ biến từ 0,5 - 2,5% so thời kỳ trước dịch.
Thực tế, thời gian qua, để hỗ trợ các DN vượt qua dịch Covid-19, ngành NH đã vào cuộc tích cực cùng với hàng loạt chính sách về cơ cấu nợ, giãn nợ cho các DN. Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang bước vào giai đoạn phục hồi sau dịch, các NH đã có động thái tích cực giảm lãi suất cho vay. Tuy nhiên, sau khi trải qua thời kỳ khủng hoảng vì dịch bệnh, do không có nguồn thu nên sản xuất, kinh doanh gặp rất nhiều khó khăn, nhiều DN không có nhu cầu vay vốn.
Mặt bằng lãi suất cho vay đã được các NH giảm từ 2 - 2,5%/năm so thời điểm đầu năm 2020 để hỗ trợ các DN vượt qua khó khăn. Tuy nhiên, nhiều DN vẫn cho rằng, sự hỗ trợ vẫn còn khiêm tốn, lãi suất cần phải rẻ hơn nữa. Bước sang tháng 5, các NH tiếp tục theo xu hướng giảm lãi suất để hỗ trợ người dân, DN, kích cầu sản xuất. Trong đó, bốn NHTM có vốn Nhà nước là: Agribank, Vietcombank, VietinBank, BIDV giảm 1,5 - 2,5%/năm với hàng chục nghìn tỷ đồng tín dụng ưu đãi. Trong khi tín dụng vướng đầu ra, các NHTM vẫn huy động vốn để giữ khách hàng và quan trọng hơn là bảo đảm thanh khoản cho NH. Điều này khiến cho không ít NHTM rơi vào tình trạng “ế tiền”, ảnh hưởng đến lợi nhuận.
Theo dự đoán của các chuyên gia, ảnh hưởng của dịch Covid-19 lên ngành ngân hàng còn thể hiện rõ hơn trong quý II. Cụ thể, Phó Tổng Giám đốc VietinBank Nguyễn Đình Vinh cho biết, các NHTM sẽ cố gắng tiết giảm chi phí và huy động các nguồn vốn giá rẻ, qua đó mới có điều kiện tốt hơn nữa để cung cấp cho thị trường các khoản vay có lãi suất thấp hơn.
Ngoài ra, trong bối cảnh hiện nay cũng có ý kiến cho rằng, việc tìm một khách hàng tốt để cho vay là rất khó. “Không thể chỉ dựa vào tiêu chí DN tốt cung ứng vốn, mà quan trọng là DN sử dụng đồng vốn đó có hiệu quả hay không. Nếu cứ chỉ cho vay DN tốt thì việc TTTD khó đạt được như mong muốn. Chính vì vậy, thời điểm này phải thay đổi tư duy cấp tín dụng. Một DN đang có nợ quá hạn do hàng tồn kho và đã được NH cơ cấu lại nợ, nhưng nếu không tiếp tục cho DN vay vốn để khôi phục sản xuất, kinh doanh thì NHTM cũng khó thu hồi nợ. Thực tế, lãnh đạo một NHTM cho biết, với các DN có phương án kinh doanh tốt, NH đánh giá khả năng trả được cả gốc lẫn lãi và kiểm soát được dòng tiền của DN thì NH sẵn sàng cấp vốn.
Ông Nguyễn Văn Bình, Tổng Giám đốc Công ty Xuất nhập khẩu Mỹ nghệ Artex Thăng Long cho biết, là DN nằm trong lĩnh vực ưu tiên, chúng tôi luôn được vay vốn ở mức thấp nhất thị trường. Mặc dù các NH đã có chính sách giãn, giảm lãi suất cho DN, nhưng trong tình cảnh như hiện nay, việc giảm lãi suất vẫn “như muối bỏ bể”. Mong rằng, các NH sẽ có chính sách giảm mạnh lãi suất cho vay để giúp DN qua cơn “bĩ cực” này.
Mới đây, trong Hội nghị đối thoại Thủ tướng Chính phủ với DN, đại diện cho cộng đồng DN, ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) kiến nghị DN mong chờ mặt bằng cho vay ở mức 4 - 5% với tiền đồng và 2 - 3% với vay USD, nghĩa là mức lãi suất hiện vẫn chưa đáp ứng được kỳ vọng của DN. Có thể thấy, nếu so mức lãi suất trong năm 2019, lãi suất hiện nay chủ yếu giảm ở các lĩnh vực ưu tiên, song mức lãi suất cho vay ở các lĩnh vực khác vẫn còn khá cao so kỳ vọng của DN. Điều này là dễ hiểu, bởi sức chống chịu cũng như khả năng sinh lời của DN đã yếu đi nhiều sau dịch.
Về vấn đề này, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú đề nghị, thời gian tới, các NHTM tiếp tục chia sẻ tối đa khó khăn với người dân, DN, chủ động cân đối vốn để đầu tư các dự án hiệu quả, có khả năng phục hồi ngay sau khi dịch kết thúc. Các chi nhánh, phòng giao dịch cần sát sao hơn trong triển khai các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho khách hàng; Xử lý nghiêm các lãnh đạo và cán bộ nghiệp vụ triển khai chậm, cố tình gây khó khăn, phiền hà, thiếu trách nhiệm; Kịp thời phản ánh với NHNN về các khó khăn, vướng mắc, đề xuất kiến nghị liên quan đến cơ chế chính sách của ngành NH trong quá trình triển khai của tổ chức tín dụng. Tuy nhiên, việc giảm lãi suất, giãn nợ là do NH chia sẻ với DN, nguồn hỗ trợ này không phải từ ngân sách. Đây là sự cố gắng lớn của hệ thống vì bản thân các NH cũng đang gặp nhiều khó khăn.
