Đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công nguồn ODA

Để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công (ĐTC) nguồn vay nước ngoài (ODA), từ nay tới cuối năm, Bộ Tài chính sẽ duy trì hội nghị giao ban hằng tháng với các bộ, ngành, địa phương để kiểm điểm tiến độ giải ngân và cùng đưa ra các biện pháp tháo gỡ nhằm thực hiện tốt nhất công tác giải ngân theo đúng kế hoạch đã đề ra. 

Dự án tuyến đường sắt thí điểm đoạn Nhổn - Ga Hà Nội.
Dự án tuyến đường sắt thí điểm đoạn Nhổn - Ga Hà Nội.

Theo Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại, Bộ Tài chính, ước số vốn ĐTC nguồn vay ODA giải ngân đến hết tháng 8-2020 ước đạt 8.411 tỷ đồng, bằng 21,86% so dự toán được giao. Số lượng giải ngân kế hoạch vốn ĐTC năm 2020 nguồn ODA cho các địa phương vay lại là 5.767,6 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 29,3% so dự toán được các địa phương nhập Tabmis (Hệ thống thông tin quản lý ngân sách và kho bạc). 

Với tốc độ này, Thứ trưởng Tài chính Trần Xuân Hà cho rằng, nếu không thúc đẩy tăng cường giải ngân, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc thì từ nay tới cuối năm, khả năng giải ngân vốn ĐTC nguồn ODA ở các địa phương không thể tăng được nhiều. Số liệu rà soát của Bộ Tài chính cho thấy, có tới 14 địa phương có tỷ lệ giải ngân rất thấp, thậm chí không giải ngân đồng vốn nào. Có 5/62 địa phương có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) đề nghị trả lại kế hoạch vốn, tổng số 1.617,2 tỷ đồng; bảy bộ, ngành không giải ngân được, xin hoàn trả số vốn lên đến 4.099 tỷ đồng.

Theo các địa phương báo cáo, nguyên nhân chính khiến tỷ lệ giải ngân vốn ĐTC nguồn ODA ở địa phương thấp là do việc đăng ký vốn chưa sát thực tế, chưa lường hết các vấn đề trong quá trình triển khai, công tác giải phóng mặt bằng, chuẩn bị đầu tư chưa hợp lý khiến dự án (DA) cần điều chỉnh nhiều lần làm mất nhiều thời gian thực hiện…

Ngoài ra, theo Phó Cục trưởng Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại Nguyễn Xuân Thảo, phần lớn các hoạt động sử dụng vốn vay ODA và vay ưu đãi đều gắn với yếu tố nước ngoài từ khâu nhập máy móc, thiết bị cho đến huy động chuyên gia, nhân công, nhà thầu nước ngoài, tư vấn giám sát… bị ảnh hưởng của Covid-19 nên chậm lại.

Ở góc độ địa phương, trong năm 2020, TP Hà Nội được giao chín DA ODA với tổng vốn kế hoạch là 6.982 tỷ đồng, trong đó vốn ODA được giao là 5.235 tỷ đồng và vốn đối ứng là 735 tỷ đồng. Kế hoạch vốn ODA cấp phát chuyển của năm 2019 sang là 1.010 tỷ đồng. Tuy nhiên đến hết tháng 8-2020, Hà Nội mới giải ngân 1.657 tỷ đồng, đạt 27,75% kế hoạch. Bên cạnh đó, giá trị giải ngân kế hoạch năm 2019 nguồn vốn ODA cấp phát đạt 340 tỷ đồng, bằng 39,56% kế hoạch.

Giải thích lý do giải ngân chậm, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Doãn Toản cho biết, DA Tuyến đường sắt thí điểm đoạn Nhổn - Ga Hà Nội còn một số vướng mắc về thủ tục tạm ứng gói thầu số 9, do Bộ Tư pháp chưa cấp hiệu lực pháp lý cho hiệp định vay bổ sung 20 triệu euro với Chính phủ Pháp. Hà Nội cũng vướng khi thực hiện thủ tục điều chỉnh DA Tuyến đường sắt đô thị số 2 đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo và DA Tăng cường giao thông đô thị bền vững cho Ga Đường sắt đô thị số 3 Hà Nội… 

Để bảo đảm phối hợp hoàn thành mục tiêu giải ngân vốn ĐTC năm 2020, Bộ Tài chính kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo bộ trưởng, thủ trưởng các bộ, cơ quan T.Ư có cam kết tiến độ giải ngân vốn ĐTC nguồn ODA, vay ưu đãi nước ngoài ở mức độ 100% dự toán được giao và lấy đây làm cơ sở đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ. 

Trong văn bản chỉ đạo mới đây nhất số 1259/TTg-KTTH, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu giải ngân tối đa nguồn vốn ODA được giao theo kế hoạch. Từng bộ, ngành và từng địa phương phải quyết liệt tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy mạnh mẽ giải ngân vốn ĐTC, nhất là nguồn vốn ODA, tạo động lực góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giải quyết việc làm cho người lao động. Nếu các đơn vị nào không giải ngân được thì phải báo cáo để Thủ tướng Chính phủ xem xét, có điều chỉnh kế hoạch và điều chuyển dự toán cho các tỉnh, thành phố, bộ, ngành khác có nhu cầu. Trong triển khai thực hiện nhiệm vụ, thực hiện nghiêm việc đánh giá cán bộ, công chức, cơ quan, đơn vị liên quan; xử lý nghiêm minh các trường hợp cố tình làm chậm, gây khó khăn, nhũng nhiễu, vi phạm quy định, lợi ích nhóm, tham nhũng, lãng phí về ĐTC.

Để thúc đẩy giải ngân, Thứ trưởng Trần Xuân Hà cho rằng, từ nay tới cuối năm 2020, Bộ Tài chính sẽ duy trì hội nghị giao ban hằng tháng với các bộ, ngành, địa phương để kiểm điểm tiến độ giải ngân và cùng đưa ra các biện pháp tháo gỡ nhằm thực hiện tốt nhất công tác giải ngân theo đúng kế hoạch đã đề ra. Bộ Tài chính sẽ phối hợp các bộ, ngành, địa phương tổ chức các đoàn kiểm tra, đôn đốc công tác giải ngân, tháo gỡ vướng mắc phát sinh, bảo đảm hoàn thành mục tiêu giải ngân vốn ĐTC nguồn vốn vay ODA và vay ưu đãi nước ngoài của cả nước. Đặc biệt phải thực hiện biện pháp gắn trách nhiệm với người đứng đầu, coi đây là tiêu chí đánh giá việc hoàn thành nhiệm vụ.

Văn phòng Chính phủ vừa có Văn bản số 7865/VPCP-KTTH truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Phạm Bình Minh về việc đẩy mạnh giải ngân vốn ĐTC nguồn ODA. Theo đó, Phó Thủ tướng nêu rõ, đối với vốn ODA đã phân bổ các năm trước còn lại, nếu có khả năng giải ngân, khẩn trương tổng hợp kế hoạch ĐTC còn thiếu, gửi Bộ KH&ĐT chủ trì, phối hợp Bộ Tài chính tổng hợp, cân đối chung cả giai đoạn 2016 - 2020 trong phạm vi kế hoạch được Quốc hội giao.