Trong khuôn khổ chương trình phiên họp thứ 36 của Ủy ban Thường vụ (UBTV) QH, UBTVQH cho ý kiến một số vấn đề lớn về Dự án (DA) Luật Chứng khoán (sửa đổi).
Trình bày báo cáo tiếp thu, chỉnh lý DA Luật Chứng khoán (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của QH Vũ Hồng Thanh cho biết, vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau về địa vị pháp lý, nhiệm vụ, quyền hạn của UBCKNN. Trước nhiều quan điểm trái chiều, Ủy ban Kinh tế đề xuất ba phương án. Theo đó, phương án 1, UBCKNN trực thuộc Bộ Tài chính. Đây là phương án như Chính phủ đã trình nhưng có chỉnh lý theo hướng bổ sung thêm một số quyền hạn, nhiệm vụ. Phương án 2, UBCKNN trực thuộc Bộ Tài chính, nhưng tăng thêm tính độc lập, thẩm quyền của UBCKNN và thẩm quyền của UBCKNN với Sở Giao dịch chứng khoán và Tổng công ty Lưu ký, sát với pháp luật của những nước có mô hình tương tự. Phương án 3, là UBCKNN độc lập, trực thuộc Chính phủ. Phần lớn thành viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của QH đề xuất lựa chọn phương án 2.
Cho ý kiến về các phương án mà Ủy ban Kinh tế của QH đã trình bày khi báo cáo tiếp thu, chỉnh lý DA Luật Chứng khoán (sửa đổi), Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân bày tỏ quan điểm ủng hộ phương án 1, nhưng phải tăng thẩm quyền cho UBCKNN.
Theo Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân, “Việt Nam có đặc điểm riêng của Việt Nam và cái gì ổn định rồi thì chúng ta phát triển, cái gì quá bất hợp lý, bất cập thì sửa”. Chẳng hạn, không nước nào có Bộ Kế hoạch và Đầu tư, hay chỉ Việt Nam có Ngân hàng Nhà nước trong khi các nước có ngân hàng T.Ư. Tuy nhiên, Chủ tịch QH nhấn mạnh, Bộ Tài chính phải tham mưu để tăng thẩm quyền cho UBCKNN, tạo đủ điều kiện cho UBCKNN hoạt động trong bối cảnh hội nhập.
Trong khi đó, Phó Chủ tịch QH Tòng Thị Phóng lưu ý, với bối cảnh thị trường tài chính quốc tế phức tạp hiện nay và những đặc điểm riêng có của thị trường tài chính Việt Nam thì “nhất thiết phải có Bộ lo, vẫn an toàn bảo đảm độ bền vững của nền tài chính quốc gia”. Do đó, UBCKNN thuộc Bộ Tài chính là phương án khả thi nhất.
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Phùng Quốc Hiển cho biết, UBTVQH thống nhất phương án “UBCKNN vẫn thuộc Bộ Tài chính” như hiện tại. Việc giữ UBCKNN thuộc Bộ Tài chính sẽ giúp thị trường tài chính ổn định trong bối cảnh hiện nay. Tuy nhiên, cần bổ sung thêm một số quyền cho UBCKNN, để phù hợp thực tiễn, pháp luật.
Cũng tại phiên họp, các ý kiến thảo luận thống nhất không cho phép doanh nghiệp (DN) khởi nghiệp, sáng tạo chào bán chứng khoán riêng lẻ. Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển phân tích, phần lớn DN khởi nghiệp, sáng tạo là DN nhỏ và vừa (NVV), nếu cho phép chào bán chứng khoán riêng lẻ có thể sẽ có nhiều rủi ro, dẫn tới hiệu ứng “domino” trên thị trường. Các DN này cần vốn, nhưng có thể huy động vốn qua các kênh vốn khác, tránh rủi ro cho thị trường tài chính.
Về vấn đề này, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân cũng cho rằng, việc cho phép DN khởi nghiệp chào bán chứng khoán riêng lẻ có thể ảnh hưởng tới tính an toàn của thị trường tài chính, chứng khoán. Trong điều kiện hiện nay chưa nên quy định điều này.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của QH Vũ Hồng Thanh cho biết, các chính sách hỗ trợ DN khởi nghiệp sáng tạo đã được cụ thể hóa trong nhiều luật hiện hành. Luật DN đã có quy định cụ thể đối với chào bán cổ phần riêng lẻ với DN không phải là DN đại chúng. Luật Hỗ trợ DNNVV và Nghị định 38/2018 quy định chi tiết về đầu tư cho DN khởi nghiệp sáng tạo, trong đó đã có những cơ chế hỗ trợ vốn và đầu tư cho các DN này thông qua Quỹ Đầu tư khởi nghiệp sáng tạo. DN khởi nghiệp sáng tạo với mức vốn thấp, rủi ro cao; trường hợp cho phép chào bán chứng khoán ra công chúng trên thị trường chứng khoán sẽ ảnh hưởng đến tính an toàn của thị trường và không bảo đảm tính bình đẳng đối với các thành viên thị trường khác.
Về mô hình sở giao dịch chứng khoán (GDCK), theo các ý kiến thảo luận, chỉ nên có một sở GDCK. Luật không quy định chi tiết việc đặt cơ quan này ở đâu, mà giao Chính phủ quy định trên cơ sở tổng kết hoat động của hai sàn GDCK Hà Nội, TP Hồ Chí Minh. Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân góp ý, “Sở GDCK nên đặt ở nơi trung tâm tài chính giao dịch sôi động nhất, không nhất thiết đặt tại Thủ đô”.
Giải trình sau đó về mô hình sở này, Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng cũng đồng tình với đa số ý kiến chỉ nên thiết kế “một Sở GDCK, hai sàn GDCK”.
Theo Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng, Bộ Tài chính đã hoàn chỉnh đề án sở GDCK, trình Thủ tướng quyết định. Cụ thể, sở GDCK sẽ được đặt tại Hà Nội để “phù hợp quản lý, điều hành, giám sát, ứng phó với tình hình bất bình thường”. Ngoài ra, việc phân chia này cũng phù hợp mô hình sàn GDCK TP Hồ Chí Minh là nơi tập hợp các DN cổ phần lớn, còn sàn GDCK Hà Nội sẽ là nơi giao dịch cổ phiếu, trái phiếu Chính phủ...
Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển đặt vấn đề, Ủy ban Kinh tế của QH đề nghị bổ sung quy định theo hướng Chính phủ quyết định hình thức tổ chức, thành lập, giải thể, cơ cấu của sở GDCK, trong đó bảo đảm Nhà nước nắm giữ hơn 50% vốn điều lệ. Quan điểm Bộ trưởng thế nào?
Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nhấn mạnh, Thủ tướng Chính phủ quyết định là đúng, nhưng không nên quy định nắm giữ trên 50% vốn điều lệ vì còn phụ thuộc từng điều kiện kinh tế - xã hội, từng thời kỳ. “Thông lệ quốc tế là Nhà nước không nắm cổ phần chi phối”.
Theo chương trình dự kiến, Luật Chứng khoán (sửa đổi) sẽ được QH thảo luận và thông qua tại kỳ họp thứ 8 sẽ diễn ra vào tháng 10-2019.
