Hết thời “xây để bán”

Trước đây, việc mở các chuỗi bán lẻ ngoài mục đích kinh doanh, các chủ đầu tư còn tính đường bán lại cho các đối tác nhằm kiếm lời hoặc chí ít cũng thu hồi vốn, nhưng ý tưởng này đang ngày càng kém khả thi. Việc chuỗi 18 siêu thị Auchan (Pháp) tìm đường rút khỏi Việt Nam và Shop&Go phải bán mình với giá 1 USD là hồi chuông cảnh báo cho việc “xây để bán”.

Như trường hợp của Auchan, dù tuyên bố muốn rút khỏi thị trường Việt Nam, nhưng việc bán lại vẫn còn trong vòng đàm phán, đủ thấy được sự cam go khi rút lui. Nguyên nhân khiến thương hiệu rất có tiếng tại châu Âu nhưng lại thất bại ở Việt Nam và buộc phải thu hẹp hoạt động chính là thua lỗ. Thực chất, việc thua lỗ khi mở chuỗi ban đầu cũng là bình thường vì có thể tính vào chi phí đầu tư mở rộng. Tuy nhiên, thua lỗ trong một thời gian dài mà vẫn không thể cải thiện hoặc tìm được đối tác sẽ khiến chủ đầu tư lâm vào tình thế khó khăn.

Áp lực chi phí, nợ vay đè nặng sẽ khiến chủ đầu tư kiệt quệ, trong khi bên mua nắm được tình hình lại càng ép giá xuống. Cuối cùng, nếu không bán được, chủ đầu tư sẽ bị thiệt. Trường hợp của Shop&Go phải bán với giá 1 USD là minh chứng, bởi lẽ bên mua sẽ phải nhận luôn cả nợ của chuỗi này. Một trong những lợi thế khi xây chuỗi bán lẻ để bán là chủ đầu tư sở hữu giấy phép, mặt bằng và hệ thống sẵn có, nghĩa là bên mua muốn gia nhập ngành thay vì phải bỏ nhiều thời gian thì chỉ cần bỏ tiền mua lại. Nhưng thị trường bán lẻ cạnh tranh ngày một gay gắt cũng khiến các đơn vị phải chùn tay. Và một điểm quan trọng nữa nằm ở cách thức đầu tư trong lĩnh vực bán lẻ.

Hiện nay, các chuỗi bán lẻ lớn như: Thế giới di động, FPT Shop đều sở hữu hệ thống hàng trăm, hàng nghìn cửa hàng (shop), nghĩa là chuyện mở mới của những đơn vị này là quá đơn giản, chi phí thấp hơn nhiều so với việc phải đi mua lại. Việc mua lại nếu có xảy ra chỉ xuất hiện tại những chuỗi có con số hàng trăm, kiểu như Viễn Thông A, còn với những chuỗi chỉ có chừng 10-20 shop thì có khi bán rẻ cũng chưa chắc có ai mua. Trong khi đó, với những nhà đầu tư tài chính đơn thuần, thay vì đầu tư vào các hệ thống bán lẻ nhỏ, mới, hiện nay đã chuyển dịch đầu tư vào các hệ thống như FPT, Thế giới di động để vừa bảo đảm quy trình, vừa giảm thiểu rủi ro.

Tất cả những yếu tố này đã triệt tiêu ý tưởng xây để bán các chuỗi bán lẻ trong thời gian tới và chắc chắn số lượng những thương vụ bán mình hay tháo chạy kiểu như Auchan, Shop&Go… sẽ còn tiếp diễn trong thời gian tới.