Tỉnh táo trước tin đồn

Một trong những nguyên nhân quan trọng được đem ra lý giải cho đợt điều chỉnh từ gần 1.200 điểm xuống gần 1.000 điểm của VN Index trong những ngày vừa qua, như nhiều lần trước đây, lại liên quan margin. 

Giảm có phải do margin?

Một số ý kiến cho rằng, do dòng tiền margin đã chạm hạn mức cung cấp từ phía các công ty chứng khoán (CTCK), nghĩa là dù CTCK có tiền đi nữa thì cũng không thể bơm ra cho thị trường chứng khoán (TTCK) nên lực mua sẽ bị ảnh hưởng, khiến TTCK không còn động lực tăng, mà đã không tăng được thì phải giảm.

Lý giải này cũng không khác gì so một số lần điều chỉnh trước và nghe có vẻ hợp lý, nhưng đặt trong bối cảnh hiện nay có đúng hay không thì lại là câu chuyện khác bởi một nguyên nhân rất đơn giản: Thông tin về margin hiện nay thường ở mức độ tổng thể và chỉ là suy luận, ước đoán thay vì chính thức, nên các ý kiến cũng chỉ ở mức bán tín bán nghi, có khi là “nói sau xổ số”.

Một chuyên gia CK đưa ra thí dụ về việc TTCK Hàn Quốc đã chi tiết hóa các thông tin về margin định kỳ, vì vậy tất cả đều có thể nắm rõ và phân tích. Nhưng kinh nghiệm từ Hàn Quốc cũng chỉ nên xem như một kênh tham khảo vì nhìn thông lệ trên thế giới thì không phải TT nào cũng công bố cụ thể, tỉ mỉ thông tin về margin. Mặt khác, margin dù là biến số quan trọng, nhưng không phải là tác nhân duy nhất khiến TT điều chỉnh những ngày qua.

Hay nói đơn giản như một nhà đầu tư (NĐT) là TT tăng mạnh thì sẽ giảm mạnh, hoặc đã đến lúc giảm thì phải giảm và không nên lý giải bằng quá nhiều nguyên nhân mà chưa chắc đã chính xác.

Trách nhiệm thuộc về ai?

Cần nhắc lại một chi tiết, trước đây trên bảng giá CK chỉ có duy nhất cột khối lượng NĐT nước ngoài mua, rồi một thời gian sau mới có thêm cột của khối này bán ra. Điều này nói lên rằng, cơ quan quản lý sẽ có cách nhìn nhận, đánh giá thời điểm nào là phù hợp để đưa ra những giải pháp cho TT. Vì vậy, nếu thấy thông tin liên quan margin cần chi tiết và công khai thì sẽ đến thời điểm các cơ quan quản lý TTCK Việt Nam sẽ thực hiện. Còn ngay tại thời điểm này, nếu nhận thấy nhu cầu của NĐT, chính các CTCK phải có trách nhiệm cung cấp thông tin liên quan margin trong khả năng của mình.

Nếu muốn, các CTCK (nhất là công ty lớn) hoàn toàn có thể công khai lượng margin của mình và đây cũng là vấn đề cần rạch ròi. Còn nhớ vào tuần trước, vẫn có những tin đồn kiểu như “đầu này, đầu kia đang giảm lượng margin, nên bán ra rất lớn”.

Thiết nghĩ, các CTCK cũng nắm được những tin đồn kiểu này và đứng trước hai lựa chọn: Thứ nhất, có thể công khai chi tiết lượng margin của mình đến các CTCK để dập tắt các tin đồn. Thứ hai, nếu không muốn công khai để bảo đảm một số bí mật kinh doanh thì CTCK cũng cần có những thông điệp về những tin đồn liên quan margin của mình để tạo ra sự an tâm cho NĐT.