Cuộc chiến bí mật của Mỹ trên thế giới
Sự kiện lực lượng đặc nhiệm Mỹ tiêu diệt trùm khủng bố Osama Bin Laden của al-Qaeda năm 2011 trên lãnh thổ Pakistan là một thí dụ điển hình về hoạt động tình báo bí mật của quân đội Mỹ ở nước ngoài. Mỹ đã bảo đảm bí mật tuyệt đối cho chiến dịch này và cho đến khi họ có thông báo công khai thì phía Pakistan mới biết. Theo tờ The Washington Post, thời kỳ Tổng thống G.W. Bush nắm quyền, Mỹ có các lực lượng đặc nhiệm hoạt động tại 60 quốc gia trên thế giới. Đến năm 2010, số lượng đã tăng lên 75 nước. Đáng chú ý, đến cuối năm 2019, đã có xấp xỉ 80% quốc gia và vùng lãnh thổ được cho là địa bàn hoạt động của các lực lượng này. Sự gia tăng nhanh chóng hoạt động cài cắm nói trên phần nào cho thấy chính quyền Mỹ đang tiến hành một “cuộc chiến tranh bí mật” quy mô lớn trên toàn cầu.
Từ năm 1987, Mỹ đã thành lập Bộ Tư lệnh Các chiến dịch đặc biệt (SOCOM). Giám đốc điều hành cơ quan này hiện nay là Đại tá Kate Dolloff, có nhiệm vụ điều phối hoạt động giữa các lực lượng đặc biệt của mình. SOCOM bao gồm lực lượng liên quân tiến hành nhiều loại hình tác chiến khác nhau, trong đó nổi bật là các hoạt động ám sát, đột nhập, do thám, phân tích thông tin tình báo, huấn luyện các lực lượng nước ngoài, chống phổ biến vũ khí sát thương hàng loạt… Những năm 90 thế kỷ trước, quân số trực thuộc quyền chỉ đạo của SOCOM là 37.000 người, nhưng hiện nay đã lên tới hơn 200.000 người. SOCOM có ngân sách hoạt động hằng năm là hơn 10 tỷ USD. Trong cơ cấu của SOCOM có một đơn vị đáng chú ý là Bộ Chỉ huy Các chiến dịch phối hợp đặc biệt (JSOC), với nhiệm vụ truy tìm, tiêu diệt những kẻ khủng bố trên toàn thế giới.
Tuy nhiên đối với Mỹ, hiệu quả hoạt động của các lực lượng đặc biệt hiện có dường như vẫn chưa đủ, bởi nước Mỹ hiện đại có quá nhiều kẻ thù “không đội trời chung”, luôn đe dọa thường trực đến an ninh quốc gia của “xứ cờ hoa”. Năm 2011, Giám đốc Tình báo quốc gia Mỹ (DNI) đã có báo cáo kết luận rằng những hoạt động gián điệp của quân đội Mỹ cần tập trung nhiều hơn vào các mục tiêu quan trọng khác ngoài địa bàn Iraq và Afghanistan, nghĩa là sứ mạng “tình báo quốc gia” phải tập trung thu thập và phân loại thông tin tình báo về các vấn đề toàn cầu, đồng thời chia sẻ thông tin với các cơ quan tình báo khác của Mỹ (khoảng 16 đơn vị). Chính vì vậy, Chính phủ Mỹ quyết định thành lập thêm DCS nhằm nâng cao khả năng tình báo ở nước ngoài của quân đội. Đây là lực lượng chính trong hoạt động tình báo con người và hành động “tác chiến bí mật” của Bộ Quốc phòng Mỹ tại nước ngoài.
Theo Foreign Affairs, cuối tháng 4-2012, kế hoạch thành lập DCS của Lầu năm góc đã được Thứ trưởng Quốc phòng Michael G. Vickers, lãnh đạo Sở Mật vụ quốc gia (NCS) John D. Bennett và đại diện của Ủy ban Quốc hội Mỹ nghiên cứu rất tỉ mỉ. Sau đó, Bộ trưởng Quốc phòng Leon Panetta đã ký quyết định thành lập DCS. Cơ quan này cũng được coi là “cánh tay nối dài” của Cục Tình báo trung ương Mỹ (CIA).
Những nhiệm vụ đặc biệt
Theo trang Sofrep.com, DCS là một chi nhánh của Cơ quan Tình báo Bộ Quốc phòng (DIA), thành lập năm 1961, hiện có xấp xỉ 17.000 nhân viên từ nhiều binh chủng khác nhau như Lục quân, Hải quân, Không quân và Lính thủy đánh bộ. DCS hoạt động rất ăn ý với Hệ thống tùy viên quân sự Mỹ (DAS), được thành lập vào tháng 12-1964, có nhiệm vụ điều hành, thực hiện nhiều hoạt động thu tin qua phương thức tình báo con người của Bộ Quốc phòng Mỹ; tiến hành các hoạt động gián điệp bí mật trên khắp thế giới nhằm đáp ứng những mục tiêu quốc phòng cấp quốc gia, phục vụ hiệu quả các nhà hoạch định chính sách, lãnh đạo quân sự cấp cao của Mỹ.
Tờ The New York Times dẫn lời một quan chức cấp cao thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết, DCS sẽ được cấp mọi khoản ngân sách cần thiết cho các hoạt động của mình từ ngân sách của Bộ Quốc phòng, cụ thể là DIA, với số tiền hằng năm ước tính gần 4,5 tỷ USD.
Lầu năm góc không cung cấp chi tiết về nhiệm vụ cụ thể của DCS, song theo giới chuyên gia, cơ quan này có thể tiến hành nhiều hoạt động nhằm tăng cường hiệu quả trong cuộc chiến chống chủ nghĩa khủng bố và phổ biến vũ khí hạt nhân mà Mỹ tiến hành trong những thập niên qua, nhất là kể từ sau sự kiện khủng bố ngày 11-9-2001. DCS sẽ hỗ trợ đắc lực Chính phủ Mỹ trong các vấn đề bảo đảm an ninh ở châu Á - Thái Bình Dương, bao gồm việc hoạch định chính sách đối với những quốc gia mà Mỹ coi là “không thân thiện” như Trung Quốc, Iran hay Triều Tiên vốn sở hữu tiềm lực hạt nhân.
Về nhân sự, DCS hiện có khoảng 500 mật vụ, bao gồm cả quân nhân (chiếm 35%) và nhân viên dân sự (chiếm 65%). Các đội hành động của DCS gồm nhân viên văn phòng; chuyên gia phân tích, xử lý tin trên mọi lĩnh vực từ chính trị chiến lược, kinh tế, khoa học - công nghệ, môi trường; chuyên gia thẩm vấn; các nhà ngôn ngữ học; chuyên gia kỹ thuật và một đơn vị vũ trang đặc biệt có thể nhận diện và sử dụng thành thạo nhiều loại vũ khí hiện đại, sẵn sàng tác chiến khi có chỉ đạo từ cấp trên.
Về phối hợp hoạt động, DCS hợp tác chặt chẽ với CIA trong việc theo dõi những mối đe dọa tiềm tàng, đặc biệt là những tên trùm khủng bố hay thủ lĩnh Hồi giáo cực đoan. Theo kế hoạch, DCS sẽ cử hàng trăm sĩ quan tình báo dưới các vỏ bọc khác nhau (phóng viên, chính khách, nhà ngoại giao, doanh nhân, giáo viên…) và đưa tới các khu vực và quốc gia ở châu Á, Trung Đông, châu Phi, là những mục tiêu mà chính quyền Mỹ coi là mối nguy cơ đe dọa tới an ninh quốc gia của nước này.
Ngoài việc báo cáo với DIA, các sĩ quan tình báo quân đội, nhân viên DCS còn báo cáo trực tiếp với đại diện tình báo cao nhất tại cụm tình báo mà họ hoạt động, thường do CIA đảm nhiệm. Sự sắp xếp này nhằm xoa dịu nhiều ý kiến cho rằng tình báo quân đội đang ngày càng “lấn sân” của CIA và các cơ quan tình báo khác của Mỹ. Thực tế, CIA và Bộ Quốc phòng thường “giẫm chân lên nhau” do DIA cũng làm nhiệm vụ thu thập thông tin về khủng bố và phổ biến vũ khí hạt nhân như CIA. Đồng thời, việc Mỹ quyết định thành lập DCS cũng nhằm gia tăng khả năng tác chiến, chia sẻ thông tin giữa hai cơ quan tình báo trên.
Như vậy, cũng như CIA, tăng cường vai trò của con người trong thu thập và phân tích tình báo được xác định là hướng ưu tiên hàng đầu trong kế hoạch bí mật của Chính phủ Mỹ. Giới chức nước này kỳ vọng sự ra đời của DCS phần nào giúp hạn chế những tổn thất về nhân mạng cũng như hỗ trợ các điệp viên hoạt động hiệu quả hơn.
