Xu thế tất yếu
Sự bùng nổ cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 giúp kết nối vạn vật với nhau qua môi trường công nghệ, vì thế thuật ngữ thành phố thông minh hay ĐTTM trở thành một khái niệm không quá mới mẻ. Tuy nhiên, vẫn chưa có một định nghĩa nào áp dụng chung cho tất cả các ĐTTM đang được xây dựng. Người ta chỉ có thể thống nhất những nét chính khắc họa một ĐTTM như sau: “Đó là mô hình thành phố ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo (AI) để quản lý, nâng cao tiêu chuẩn cuộc sống đô thị, cải thiện chất lượng phục vụ của chính quyền thành phố với người dân và sử dụng hiệu quả các nguồn lực của xã hội”. ĐTTM liên kết cơ sở hạ tầng kỹ thuật, công nghệ thông tin, cơ sở hạ tầng xã hội, giúp thành phố quản lý điều hành hiệu quả và thống nhất ở tất cả các lĩnh vực.
Trong một ĐTTM, với sự hỗ trợ của các giải pháp công nghệ số, chính quyền có khả năng dự báo được chính xác hơn các xu thế vận động từ phát triển kinh tế - xã hội đến các quá trình tự nhiên như biến đổi khí hậu, thiên tai, lũ lụt… Các cơ chế tự động hóa cũng giúp hỗ trợ triển khai hàng loạt quá trình, mang lại hiệu quả cao như điều phối giao thông, xử lý chất thải, bảo vệ môi trường, khai thác năng lượng tái tạo, cung cấp các dịch vụ công một cách thuận tiện, đơn giản và hiệu quả đến từng người dân.
Trong ĐTTM đó, người dân là trung tâm, là đối tượng được hưởng lợi nhiều nhất từ các tiện ích mà các cơ chế thông minh tạo ra như phương tiện giao thông, khám chữa bệnh, học tập, nghiên cứu, mua sắm, giải trí, tìm kiếm việc làm… Một ĐTTM không chỉ giúp thay đổi về hạ tầng hay hình thức đô thị mà còn đưa ra tiêu chí đánh giá sự phát triển toàn diện của xã hội, đặc biệt là của con người về tri thức, sự hiểu biết, năng lực sáng tạo và trình độ văn minh.
Cần chiến lược phù hợp
Nhìn lại thị trường bất động sản Việt Nam thời gian gần đây, nhiều dự án bất động sản đã “lên tiếng” về việc xây dựng các khu ĐTTM. Tuy nhiên, để xây dựng một thành phố thông minh không hề nhanh chóng và dễ dàng. Trên thực tế, phần lớn các dự án hiện tại mới chỉ dừng lại ở việc xây dựng các căn hộ thông minh đơn lẻ, với việc tự động hóa một số chức năng cơ bản như hệ thống chiếu sáng, âm thanh, hệ thống khóa cửa, rèm cửa. Còn đối với một thành phố thông minh thì việc kiểm soát, vận hành và ứng dụng công nghệ phải được tiến hành trên toàn bộ không gian của khu đô thị đó.
Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 52 về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 nhằm tận dụng có hiệu quả các cơ hội mang lại. Mục tiêu của nghị quyết này là thúc đẩy quá trình đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế gắn với thực hiện các đột phá chiến lược, hiện đại hóa đất nước. Đối với lĩnh vực phát triển đô thị, mục tiêu đề ra là đến năm 2025 Việt Nam có ít nhất ba ĐTTM tại cả ba vùng kinh tế trọng điểm bắc, trung, nam. Đến năm 2030, Việt Nam phải hình thành chuỗi ĐTTM tại các khu vực kinh tế trọng điểm, từng bước kết nối mạng lưới ĐTTM trong khu vực và thế giới.
Thứ trưởng Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, đô thị hóa đang trở thành một xu thế chủ đạo, định hình kinh tế, môi trường, xã hội và văn hóa ở những nước đang phát triển. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế chung này. Phát triển đô thị là động lực cơ bản cho phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia và các vùng miền trên cả nước.
Đối với Việt Nam, xây dựng ĐTTM là một khái niệm mới, vì vậy các nhà hoạch định chính sách cần phải có những kế hoạch, chiến lược phù hợp trong từng giai đoạn để chính sách đi vào thực tế đời sống. Theo đó, trong rất nhiều yếu tố để phát triển ĐTTM thì trước hết cần hoàn thiện chính sách, chú trọng nâng cao nhận thức của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong toàn xã hội về sự cần thiết và lợi ích của việc xây dựng ĐTTM trong giai đoạn hiện nay.
Xây dựng ĐTTM là xu thế tất yếu, nhưng vẫn phải lấy con người làm trung tâm, chính vì thế cần nâng cao ý thức, tri thức, trách nhiệm mỗi người dân trong việc hình thành nhân cách con người văn minh, hiện đại. Nếu không, ĐTTM vẫn chỉ là sự áp dụng của công nghệ vào không gian đô thị và sẽ khó đem lại hiệu quả tối ưu.
