Hai loại vaccine cúm A/H5N1 (IVACFLU-A/H5N1) và vaccine cúm mùa (IVACFLU-S) do Viện Vaccine & Sinh phẩm Y tế (IVAC) sản xuất đã hoàn thành ba giai đoạn thử nghiệm lâm sàng đúng quy định, có sự giám sát chặt chẽ của các tổ chức độc lập quốc tế, được các Hội đồng đạo đức cơ sở và Hội đồng đạo đức quốc gia nghiệm thu và Bộ Y tế cấp Giấy chứng nhận kết quả thí nghiệm lâm sàng.
Cúm mùa, một bệnh do virus gây bệnh đường hô hấp từ thể nhẹ đến nặng và đôi khi có thể tử vong là nguyên nhân gây ra tới 650.000 ca tử vong trên toàn thế giới mỗi năm. Dịch cúm gia cầm H5N1 cũng đã xuất hiện ở nước ta từ năm 2003 và hằng năm có khoảng 1,2 - 1,5 triệu người mắc hội chứng cúm, trong số đó 20 - 30% do virus cúm mùa gây ra. Từ trước tới nay, Việt Nam đã thiếu nguồn cung cấp vaccine cúm bền vững nên buộc phải dựa vào các nhà sản xuất nước ngoài.
Ông Nguyễn Đình Hậu, Vụ trưởng Khoa học & Công nghệ các ngành kinh tế kỹ thuật, Bộ KH&CN cho biết, đây là kết quả của quá trình nghiên cứu, sản xuất lâu dài của IVAC dưới sự hỗ trợ của ngân sách khoa học - công nghệ và sự tài trợ của các tổ chức quốc tế.
Từ khi dịch cúm gia cầm A/H5N1 xuất hiện ở Việt Nam, Bộ Y tế đã chỉ đạo các đơn vị sản xuất vaccine trong nước tập trung trí tuệ và nguồn lực để nghiên cứu phát triển vắc-xin Cúm A/H5N1 phòng bệnh cho người. Năm 2005, Đề tài cấp Nhà nước “Nghiên cứu sản xuất vaccine cúm A/H5N1 bằng công nghệ trên trứng gà có phôi” do Bộ KH&CN giao Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh chủ trì đã khởi động việc nghiên cứu sản xuất vaccine cúm ở Việt Nam. Từ năm 2010 đến nay, Cơ quan Nghiên cứu và phát triển tiên tiến về Y sinh học thuộc Bộ Y tế & Phúc lợi con người Mỹ đã tài trợ kinh phí thông qua tổ chức PATH hỗ trợ kỹ thuật, giúp đỡ IVAC sản xuất vaccine cúm đạt chuẩn, thử nghiệm lâm sàng. Từ năm 2014, trong khuôn khổ Chương trình sản phẩm quốc gia, Bộ KH&CN cùng Bộ Y tế tiếp tục hỗ trợ Dự án “Hoàn thiện quy trình công nghệ sản xuất vaccine cúm mùa ở quy mô công nghiệp”, đến nay nhiệm vụ đã nghiệm thu đạt kết quả xuất sắc.
Đại diện IVAC cho biết, kết quả tổng thể cho thấy các vaccine chất lượng, an toàn, được dung nạp tốt và có khả năng tạo đáp ứng miễn dịch bảo vệ. IVAC đang thực hiện các thủ tục đăng ký cấp phép cho các loại vaccine trên, dự kiến lưu hành vào năm 2019 với giá thành chỉ bằng một phần ba đến một nửa so giá vaccine nhập khẩu.
Trước đó, Việt Nam cũng đã sản xuất thành công vaccine phức tạp Hib bảo vệ trẻ em khỏi các bệnh về đường hô hấp, viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib. Đây được coi là một loại vaccine phức tạp nhất, qua nhiều khâu tinh chế. Hiện loại này được chọn là một trong các sản phẩm nằm trong Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2020.
Thống kê cho thấy, hiện nước ta đã tự sản xuất được 10 loại vaccine phòng bệnh lao, sởi, rubella, rota, tả, thương hàn, bạch hầu, ho gà, uốn ván, sởi-rubella…, trong đó có tám loại đã được đưa vào chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia.
