Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi)

Cân nhắc kỹ việc “tách” luật

Qua hơn 10 năm thực hiện, Luật Giao thông đường bộ (GTĐB) năm 2008 cần được sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan quy tắc giao thông của các công trình đường bộ có tính chất đặc thù như: đường cao tốc, cầu dài vượt biển...; các cơ chế để huy động nguồn lực xã hội trong việc xây dựng kết cấu hạ tầng; điều chỉnh các loại hình kinh doanh vận tải phù hợp thực tế.

Các phương tiện lưu thông trên quốc lộ 1. Ảnh: HẢI NAM
Các phương tiện lưu thông trên quốc lộ 1. Ảnh: HẢI NAM

Tiếp tục chương trình phiên họp thứ 48 của Ủy ban Thường vụ (UBTV) Quốc hội (QH), trình bày Tờ trình của Chính phủ về dự thảo Luật GTĐB (sửa đổi), Bộ trưởng Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thể cho biết, Dự thảo Luật GTĐB (sửa đổi) gồm 6 Chương, 102 Điều, so với Luật GTĐB năm 2008 có sự thay đổi về phạm vi điều chỉnh. Theo đó, dự thảo Luật quy định về GTĐB gồm: kết cấu hạ tầng GTĐB, hệ thống báo hiệu đường bộ, tổ chức giao thông; quản lý an toàn kỹ thuật phương tiện GTĐB, vận tải đường bộ, quản lý nhà nước về GTĐB. Việc sửa đổi, bổ sung này tương đối toàn diện, dự kiến thực hiện ở hầu hết các điều, các chương sẽ tạo nên những bước đột phá trong việc thể chế hóa chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước trong việc phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng GTVT đồng bộ, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, bảo đảm GTVT thông suốt, an toàn; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông (ATGT)...

Các quy định về quy tắc GTĐB, người điều khiển phương tiện tham gia GTĐB, đăng ký phương tiện GTĐB, đào tạo sát hạch, cấp giấy phép lái xe sẽ không được quy định tại dự thảo Luật. 

Qua thảo luận, các Ủy viên UBTVQH cơ bản tán thành sự cần thiết sửa đổi Luật GTĐB nhằm tiếp tục thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng, cụ thể hóa quy định Hiến pháp năm 2013, nội luật hóa các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên, tạo cơ sở pháp lý đầy đủ về hoạt động GTVT đường bộ, bảo đảm tốt hơn việc thực hiện quyền tự do đi lại của công dân.

Phó Chủ tịch QH Uông Chu Lưu cho rằng, trải qua 12 năm, Luật đã bộc lộ nhiều bất cập, nhiều quy định không còn phù hợp thực tiễn. Theo đó, Luật hiện hành chưa có quy định cụ thể về giao thông thông minh, tổ chức trung tâm điều hành giao thông, hạ tầng giao thông; việc kết nối, quy tắc ATGT một số quy định chưa phù hợp chuẩn mực quốc tế… Đặc biệt, vấn đề được người dân quan tâm hiện nay là bảo đảm trật tự ATGT, tại sao tỷ lệ tai nạn giao thông vẫn cao mặc dù cơ quan chức năng đã triển khai nhiều giải pháp. Trong các vụ tai nạn, tai nạn giao thông đường bộ chiếm tỷ lệ cao nhất. Nguyên nhân của tình trạng này, ngoài bất cập trong quy định của luật, ý thức tham gia giao thông, thì cách thức tổ chức, quản lý, điều hành… là vấn đề chủ yếu. Do đó, việc sửa đổi Luật là rất cần thiết.

Việc “tách” Luật GTĐB thành hai dự án (DA) Luật là: Luật GTĐB (sửa đổi) và Luật Bảo đảm trật tự, ATGT đường bộ là nội dung được nhiều đại biểu quan tâm, cho ý kiến tại phiên thảo luận.

Đại diện cơ quan thẩm tra DA Luật này, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của QH Võ Trọng Việt cho biết: Thường trực Ủy ban cơ bản nhất trí với đề nghị của Chính phủ về việc tách thành hai DA Luật, vì cho rằng, Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu, tổng kết việc thực hiện Luật GTĐB năm 2008, đánh giá kỹ lưỡng, toàn diện các vấn đề liên quan đến GTĐB từ đó tách thành hai nội dung lớn là GTĐB và bảo đảm trật tự ATGT đường bộ, đồng thời xây dựng thành hai DA Luật là phù hợp thực tiễn hiện nay. 

Tuy nhiên, nhiều đại biểu đề nghị Chính phủ cân nhắc kỹ vấn đề này. Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của QH Phan Thanh Bình chỉ rõ, thực tế hiện nay có lĩnh vực tách ra hai luật để hai bộ quản lý dẫn đến sự thống nhất trong quản lý hệ thống rất phức tạp. Có trường hợp tách ra làm hai bộ đi theo hai hướng khác nhau. Mỗi bộ đều chứng minh có thế mạnh riêng, từ đó không thống nhất được. Do đó, cần cân nhắc kỹ việc tách ra để dễ quản lý hay chỉ làm một luật để điều chỉnh tổng thể trong một lĩnh vực, trong đó Chính phủ có nhiệm vụ điều phối các bộ, ngành thực hiện.

Cùng quan điểm này, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của QH Lê Thị Nga cho rằng, hiện nay có 5 luật giao thông, gồm Luật GTĐB, đường sắt, hàng không, hàng hải và đường thủy nội địa. Về thực chất, các luật này là kết cấu tổng thể mà một trong các mục tiêu là bảo đảm trật tự ATGT trong các lĩnh vực đó. Theo Tờ trình, DA Luật GTĐB (sửa đổi) gồm: kết cấu hạ tầng GTĐB, hệ thống báo hiệu đường bộ, tổ chức giao thông, quản lý an toàn phương tiện… Tuy nhiên, hệ thống báo hiệu đường bộ để cho người dân đi đúng và một trong những mục tiêu là bảo đảm trật tự. Tổ chức giao thông, quản lý an toàn kỹ thuật phương tiện giao thông cũng bảo đảm trật tự.

Phát biểu ý kiến kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch QH Đỗ Bá Tỵ khẳng định, GTVT nói chung, trong đó GTĐB có vai trò đặc biệt quan trọng, là mạch máu của nền kinh tế, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Trước những hạn chế, vướng mắc và sự phát triển cả về số lượng, phương thức, lĩnh vực GTĐB hiện nay, việc ban hành Luật GTĐB (sửa đổi) là sự cần thiết, tạo cơ sở pháp lý đồng bộ, thống nhất để điều chỉnh các hoạt động GTĐB thông suốt, an toàn, hiệu quả. Về cơ bản, phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật đã phân tách, bảo đảm được mức độ nhất định, tính riêng biệt so Luật Bảo đảm trật tự, ATGT. Tuy nhiên, cần tiếp tục rà soát để tránh những chồng chéo, trùng lắp giữa hai luật. Xuất phát từ vấn đề trên, UBTVQH đề nghị cân nhắc kỹ vấn đề tách Luật GTĐB thành hai luật để bảo đảm tính thống nhất, tổng thể trong hệ thống pháp luật. UBTVQH cũng đề nghị Chính phủ báo cáo làm rõ thêm vấn đề này.