Đầu năm 2020, Vừ Thị Pàng, trú tại huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái, cùng Thào Seo Xóa và Lù Seo Châu, trú tại tỉnh Lào Cai bị Công an huyện Mù Cang Chải khởi tố về hành vi mua bán người. Theo đó, giữa tháng 5-2019, Vừ Thị Pàng trú tại bản Trống Gầu Bua (huyện Mù Cang Chải), trong quá trình làm thuê tại huyện Mường Khương (Lào Cai) có quen biết Thào Seo Xóa, trú tại Bản Phố, xã Tả Ngài Chồ, huyện Mường Khương (Lào Cai). Tại đây, Xóa đã bàn với Pàng: Nếu ở quê có phụ nữ nào có nhu cầu đi làm thuê thì đưa lên Mường Khương lừa bán sang Trung Quốc lấy tiền. Đến tháng 7-2019, Pàng về thăm nhà thì được Sùng Thị Giàng sinh năm 1993, Sùng Thị Xua sinh năm 1988, cùng trú tại Trống Gầu Bua, xã Hồ Bốn, hỏi thăm nhờ tìm việc để đi làm thêm. Do đó, Pàng nảy sinh ý định lừa hai người này đến Mường Khương để Xóa đưa bán sang Trung Quốc. Do đó, Pàng nhận lời nhưng chưa đưa Giàng và Xua đi cùng ngay, mà một mình sang Mường Khương trước. Tại đây, Pàng đã thông báo cho Xóa, sau đó Xóa hướng dẫn Pàng để Giàng và Xua tự đến Mường Khương bằng xe khách. Sau khi gọi điện báo cho Giàng và Xua là đã tìm được việc và lừa hai người này đến Mường Khương, Xóa tiếp tục liên lạc với Lù Seo Châu, sinh năm 1990, trú tại Sừ Ma Trẻng, xã Tả Ngài Chồ, huyện Mường Khương, để Châu liên lạc với người bên Trung Quốc mua hai người này. Qua giao dịch, bọn chúng đã bán và thu được khoảng 14.000 nhân dân tệ (khoảng 44 triệu đồng) chia nhau. Thời gian sau, hai người bị lừa chỉ được chủ cho ăn, không trả tiền công cho nên tìm cách trốn về Việt Nam. Qua vận động của cơ quan công an, Sùng Thị Xua đến Công an huyện Mù Cang Chải tố giác tội phạm. Bằng các biện pháp nghiệp vụ, đến ngày 19-12-2019, Công an huyện Mù Cang Chải ra quyết định bắt tạm giam Pàng để điều tra tội mua bán người. Biết không còn đường trốn tội, ngày 6-2-2020, hai đối tượng Xóa và Châu đã đến Công an huyện Mù Cang Chải tự thú.
Chị Chang Thị M, sinh năm 1995, trú tại xã Dế Xu Phình, huyện Mù Cang Chải là nạn nhân trong đường dây mua bán người do đối tượng Lý A Dì, sinh năm 1997, trú tại huyện Mù Cang Chải cầm đầu. May mắn trốn thoát trở về, chị M vẫn chưa hết bàng hoàng kể lại: “Được Dì làm quen qua zalo và rủ đi chơi, tôi đã đồng ý. Khi đi qua cửa khẩu Lào Cai thì gặp hai vợ chồng người Trung Quốc, Dì bảo tôi chờ ở đây để đi vay tiền đi chơi tiếp, sau khi Dì đi rồi hai người này mới nói rằng tôi đã bị bán cho họ. Ở đây được một thời gian, làm việc khổ lắm, tôi may mắn trốn thoát được và sau đó đã làm đơn tố cáo đến cơ quan chức năng”.
Thượng tá Nguyễn Trường Giang, Phó Trưởng phòng Hình sự Công an tỉnh Yên Bái cho biết: Nạn nhân bị mua bán đều là phụ nữ, trẻ em người dân tộc thiểu số, trình độ văn hóa thấp, nhận thức hạn chế, phần lớn bị mua bán vào mục đích mại dâm, bị xâm hại về nhân phẩm, thể xác. Việc nhớ, khai báo các sự việc xảy ra nhiều khi không đầy đủ, chính xác, bản thân mặc cảm, tự ti, muốn che giấu thân phận cho nên đã không dám tố cáo hành vi phạm tội của đối tượng, hoặc không hợp tác với cơ quan công an. Hầu hết những vụ mua bán người trong thời gian gần đây đều có sự câu kết giữa các đối tượng trong nước và những đối tượng bên kia biên giới, điều đó đã khiến cho công tác phòng, chống và giải cứu của lực lượng chức năng gặp rất nhiều khó khăn. Yên Bái không phải là tỉnh biên giới, cho nên quá trình điều tra phá án phải thông qua cơ quan chức năng và công an tỉnh bạn, vì vậy thường bị gián đoạn quá trình giải cứu và chậm hơn so với yêu cầu, tính chất của việc giải cứu nạn nhân. Ba năm gần đây, đơn vị đã phá án thành công 19 vụ, khởi tố 49 đối tượng phạm tội mua bán người, góp phần ổn định cuộc sống bình yên ở tỉnh miền núi Yên Bái.
Những vụ án, đối tượng bị đấu tranh, bắt giữ trong thời gian qua cho thấy sự vào cuộc quyết liệt của lực lượng công an. Theo Trung tá Lương Nhân, Phó trưởng Công an huyện Mù Cang Chải: từ năm 2017 - 2020, công an huyện đã khởi tố 10 vụ mua bán người. Trong đó, năm 2017 khởi tố sáu vụ, 13 bị can, sáu nạn nhân; năm 2018 khởi tố hai vụ, ba bị can và bốn nạn nhân. Riêng năm 2019 và đầu năm 2020, mỗi năm khởi tố một vụ. Mặc dù số vụ khởi tố mua bán người đã giảm, nhưng để có thể chấm dứt tình trạng mua bán người là vấn đề khó. Bởi vì đối tượng phạm tội có hiểu biết về xã hội, liên kết chặt chẽ, đồng thời móc nối với các đối tượng gần khu vực biên giới như Lào Cai, Lai Châu, từ đó hình thành đường dây mua bán người chuyên nghiệp, tinh vi. Bên cạnh đó, với 90% số dân là đồng bào dân tộc H’Mông, cuộc sống khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo cao, thiếu việc làm, nhận thức hạn chế, nhất là phụ nữ và trẻ em nhẹ dạ cả tin, lại dễ trở thành “miếng mồi ngon” cho kẻ xấu lợi dụng, cho nên việc đấu tranh với loại tội phạm này cần kiên trì, không chủ quan, nóng vội.
Cần có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhất là khâu quản lý nhân khẩu, quản lý địa bàn chặt chẽ. Chính quyền địa phương phát động phong trào bảo vệ ANTQ và đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về thủ đoạn của bọn tội phạm mua bán người. Cần tạo việc làm, tạo thu nhập, xóa đói, giảm nghèo, giúp người dân ổn định đời sống vật chất và tinh thần.
Thượng tá ĐINH XUÂN THIỆP
Trưởng Công an huyện Mù Cang Chải
Đồng bào H’Mông ở Mù Cang Chải luôn có tinh thần thượng võ, thân thiện, cần cù, sáng tạo và tin người. Thời gian qua, một số kẻ xấu lợi dụng lòng tin của phụ nữ H’Mông để đưa họ ra nước ngoài bán kiếm lợi bất chính, gây bất ổn cho xã hội. Chúng tôi sẽ tiếp tục giao các cơ quan chức năng làm tốt công tác tham mưu, nắm tình hình, lập các chuyên án chặt đứt các đường dây mua bán người. Đồng thời, từ các chương trình, dự án của Chính phủ cho vùng đặc biệt khó khăn, tiếp tục ổn định dân cư, nhất là vùng có nguy cơ cao về lũ quét và sạt lở đất; mở các lớp dạy nghề, thành lập các tổ hợp tác thu hút lao động tại chỗ, giúp đồng bào nâng cao thu nhập, ổn định cuộc sống.
NÔNG VIỆT YÊN
Bí thư Huyện ủy Mù Cang Chải
